Nijerya hükümeti, Şubat 2023’te Lassa ateşi salgını nedeniyle “acil durum” ilan etmişti. Pekala, Lassa ateşi nedir? Lassa ateşi belirtileri nelerdir?
LASSA ATEŞİ NEDİR?
Batı Afrika’da görülen akut viral bir hastalıktır. Birinci hadiseler Nijerya’nın Lassa bölgesinde görüldüğü için bu isim verilmiştir. Etken Arenaviridae ailesine mensup, tek iplikli bir RNA virüsüdür.
LASSA ATEŞİ BELİRTİLERİ
Lassa Ateşi’nin belirti ve bulguları tipik olarak virüsle temastan 1-3 hafta sonra ortaya çıkar. Yaklaşık %80 hastada semptomlar hafif ve teşhis konulamaz seviyededir. Hafif semptomlar hafif ateş, başağrısı, genel kırıklık ve halsizlik biçimindedir. Enfekte bireylerin %20’sinde semptomlar ciddileşebilir. Kanamalar( dişetleri, gözler yahut burun kanamaları gibi), teneffüs problemi, tekrarlayan kusmalar, yüzde ödem, göğüs, sırt, karın ağrısı ve şok gelişebilir. Ensefalit, tremorlar ve işitme kaybı üzere nörolojik sorunlar de tariflenmiştir. Birinci semptomların ortaya çıkmasından sonra iki hafta içinde çoklu organ yetmezliğine bağlı mevt görülebilir (hastaneye yatırılan olayların %15-20’si). Vefat oranı hastalığa yakalanan, bilhassa 3. trimestirde ki gebe bayanlarda daha yüksektir. Spontan düşük; enfekte annelerin fetuslarının %95’nin vefatıyla sonuçlanan önemli bir komplikasyondur.
LASSA NASIL BULAŞIR?
Lassa Ateşi hayvan kaynaklı bir hastalıktır. Vektörü çok göğüslü sıçan “Multimammate rat” olarak bilinen Mastomys natalensis’tir. Bu kemirgen bir sefer enfekte olduktan sonra uzun bir mühlet virüsü idrarıyla çıkarır. Mastomys kemirgenleri Batı, Doğu ve Merkez Afrika’da ki savanalarda ve ormanlarda yaygın olarak bulunurlar. Konutlarda ve besin saklanan bodrumlarda kolay kolay yerleşirler.
Lassa virüsünün insanlara bulaşması en çok besinlerle ve teneffüs yoluyla meydana gelir. Mastomys kemirgenlerinin çıkartılarıyla (idrar, dışkı) direkt temas, çıkartılarla kirlenmiş nesnelere dokunmak, kontamine besinleri yemek yahut açık yara ve kesiklerin maruziyetiyle enfeksiyon gelişebilir. Kemirgenlerin yaşadığı ortamların süpürülmesi esnasında havaya karışan enfekte küçük partiküllerin teneffüs yoluyla alınmasıyla ve ek olarak kemirgenler yiyecek olarak tüketilmek gayesiyle yakalanırken ve hazırlanırken de bulaşabilmektedir. Bireyden bireye (hasta kişinin kan, doku, sekresyon ve çıkartılarıyla temasla) bulaş kelam hususudur. Bilhassa sıhhat bakım ünitelerinde, kâfi şahsî hami tedbirler alınmamışsa bireyden bireye geçiş sıktır(nozokomiyal enfeksiyon). Lassa virüsü tekrar tekrar kullanılan iğne ve enjektörler üzere kontamine olmuş tıbbi materyallerle de yayılabilir.
