Başta hareket sistemimiz olmak üzere tüm sistemleri etkileyen çoklukla en erken bulgusu eklemde ağrı şişlik ve sabah tutukluğu ile başlayan fakat tüm sistemlere özel bulgularda verebilen kronik seyirli, ilerleyici hastalıkların tamamına “romatizmal hastalıklar” Bu hastalıkların takip ve tedavisi üstlenen bilim koluna da romatoloji denir. Romatizmal hastalık kavramı içerisinde yaklaşık 200 hastalık vardır. Bazen Eklem romatizması, bağ dokusu romatizması, damar romatizması, kas romatizması vb alt kollara da ayrılabilir. Bu farklı yapılaşmanın nedeni birtakım romatizmal hastalıkların otoiimmün kimilerinin ise otoinflamatuar sistemler ile oluşmasındandır. Mesela romatoid artrit ve lupus otoimmün düzeneklerle, anklozan spondilit ve ailevi Akdeniz ateşi ise otoinflamatuar sistemlerle oluşan romatizmal hastalıklardır.
Otoimmün düzenekler bayan, otoinflamatuar düzenekler ise erkek cinsiyetin aleyhine işleyen düzeneklerdir.
Genetik yatkınlık her iki sistemin da temelinde yer alır, hormonal faktörler bu genetik yatkınlığı modifiye eder, epigenetik faktör dediğimiz çevresel faktörler ise hastalığın meyadana gelmesini tetikler. Bu özellik neden birtakım romatizmaların çocukluk çağında kimilerinin da olgunluk çağında ortaya çıktığını açıklar
Romatizmal hastalıklar bulaşıcı mıdır?
Romatizmal hastalıkların tamamında bir inflamasyon (kabaca tabiri ile iltihap) olsa da bu inflamasyon mikropları barındıran bir inflamasyon değişdir. Genetik olarak düzgün çalışmayan bağışıklık sistemini düzenleyen ve işlevlerini denetim eden hücresel sistemlerin yetersizliği eş vakitli olarak da “selftolerans” dediğimiz bağışıklık sisteminin kendi hücrelerini tanıma ve onlarla savaşmama kuralının ortadan kalkması ile ortaya çıkan steril bir iltihaptır. Benzetecek olursak bağışıklık sistemi bizim savunma ve güvenliğimizi sağlayan ordumuzsa, self toleransın bozulması ve inflamasyonun başlaması “ dost ateşidir”. Münasebetiyle romatizmal hastalıklar bulaşmazlar.
Romatizma hastasıyım çocuğun da romatizma hastası olacak mı?
Romatizmal hastalıkların tamamında alta yatan genetik bozukluk olmaka birlikte birtakımı yeni kuşaklara yatkınlık olarak birtakımı ise otozomal çekinik yahut baskın dediğimiz biçimde geçebilirler. Yani romatoid artrit yahut sistemik lupus eritematoz üzere bir hastalığınız varsa çocuklarınız illaki hasta olacak demek değildir. Fakat sağlıklı yaşıtlarından romatizma olmaya daha yakındır. Şayet ailevi Akdeniz ateşi (FMF) üzere bir hastalığınız varsa çocuğunuzun FMF olma ihtimali çok daha yüksektir. Hele akraba evliliği yapmışsanız bu ihtimal %100 e yaklaşmaktadır.
