Böbrek kanseri böbrek hücrelerinden köken alan, makus huylu, denetimsiz hücre çoğalması ve büyümesidir. Renal hücreli kanser yahut renal hücreli adenokarsinom olarak da bilinen renal hücreli karsinom (RHK), en yaygın böbrek kanseri cinsidir. Her 10 böbrek kanserinden yaklaşık 9’u böbrek hücreli karsinomdur. Daha az olarakta kimi aşağıda bahsedeceğimiz böbrek kanseri cinsleri ortaya çıkabilir. Küçük çocuklarda, Wilms tümörü ismi verilen bir tıp böbrek kanseri gelişme mümkünlüğü daha yüksektir.Böbrek kanserleri çoklukla böbrekte tek bir tümör olarak görülmesi yanında, bazen bir böbrekte birden fazla odakta hatta birebir anda her iki böbrekte tümör gelişebilir.
Böbrek kanserleri ihtiva ettikleri hücre tipine nazaran bir kaç alt tipi vardır. Kanserin alt tipini bilmek, tedaviye karar vermede bir faktör olabilir ve ayrıyeten kanserin kalıtsal bir genetik sendromdan kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemesine yardımcı olabilir.Böbrek kanserleri bedende görülen tüm kanserlerin yaklaşık %2’sini oluşturur. Böbrek kanserleri bayanlara nazaran erkeklerde 2-3 kat daha fazla görülmekte olup en fazla 60-70 yaş kümesinde ortaya çıkmaktadır.
Böbrek Kanserlerinin Sınıflandırılması
1-Berrak hücreli böbrek hücreli karsinom: Böbrek hücreli kanserlerin en sık görülen alt tipidir, yaklaşık böbrek kanserlerin ⅔’ünü oluşturmaktadır(%70-75). Laboratuvarda görüldüğünde, berrak hücreli kanseri oluşturan hücreler çok soluk yahut berrak görünür.
2-Papiller renal hücreli karsinom: Böbrek kanserlerin en yaygın ikinci alt tiptir – yaklaşık %10-14’ bu alt tiptedir. Kromofilik kanserler olarakta bilinir. Bu kanserler, tümörün birçoklarında olmasa da kimilerinde küçük parmak gibisi çıkıntılar (papilla ismi verilir) oluşturur. Kimi tabipler bu kanserleri kromofilik olarak isimlendirir zira hücreler muhakkak boyalarla boyanır ve mikroskop altında bakıldığında pembe görünür.Bunlarında tip 1 ve tip 2 alt kümelere ayrılır.
3-Kromofob renal hücreli karsinom: Bu alt tip,tüm böbrek kanserlerinin yaklaşık yaklaşık% 5’ini oluşturur. Bu kanserlerin hücreleri de, berrak hücreler üzere soluktur, lakin çok daha büyüktür ve mikroskop altında çok yakından bakıldığında öteki özelliklere sahiptir.Kadınlarda daha sık gözükür, öbür tiplere nazaran biraz daha düzgün seyrederler.
4-Nadir görülen böbrek hücreli kanser tipleri: Bu alt tipler çok azdır ve her biri böbrek kanserlerin % 1’inden azını oluşturur: Toplayıcı kanal kanseri, Multiloküler kistik böbrek kanseri, Medüller karsinom, Müsinöz tübüler ve iğsi hücreli karsinom, Nöroblastoma ile alakalı böbrek hücreli kanser. Bunlar epeyce makûs huylu ve berbat seyirlidir
5-Sınıflandırılmamış renal hücreli karsinom: Çok ender de olsa öbür kategorilerin hiçbirine uymayan yahut birden fazla kanser hücresi tipi bulunduğu için sınıflandırılmamış olarak isimlendirilir.
6-Böbrek hücreli olmayan böbrek kanseri çeşitleri: Diğer böbrek kanseri tipleri ortasında değişici epitel hücre (Ürotelyal) karsinomları, Wilms tümörleri ve böbrek sarkomları bulunur.
Değişici epitel hücreli karsinom: Böbrek kanserlerinin %5-10’nu oluşturur ürotelyal karsinom olarak da bilinen değişici epitel hücre karsinomlarıdır. Bunlar gerçek böbrek kanseri olmayıp böbrek havuzcuğu (pelvis) ve üreterden (böbrek kanalı) köken alan mesane kanseri cinsinde olan ve mesane kanseri üzere tedavi edilen kanserlerdir. Pelvis renalis ve üreter tümörleri olarak öbür bir bahis başlığı altında incelenecektir.
Wilms tümörü (nefroblastoma): Wilms tümörleri çabucak hemen her vakit çocuklarda görülür. Bu kanser tipi yetişkinler ortasında çok azdır. Bu kanser çeşidi çocukluk çağı tümörleri başlığı altında daha geniş bir halde anlatılmaktadır.
Böbrek sarkomu: Böbrek sarkomları, böbreğin kan damarlarında yahut bağ dokusunda başlayan az bir böbrek kanseri cinsidir. Tüm böbrek kanserlerinin% 1’inden azını oluştururlar.
İyi huylu (kanserli olmayan) böbrek tümörleri Bazı böbrek tümörleri âlâ huyludur (kanser değildir). Bu, bedenin öbür bölgelerine metastaz yapmadıkları (yayılmadıkları), fakat yeniden de büyüyüp sıkıntılara neden olabildikleri manasına gelir. Âlâ huylu böbrek tümörleri, cerrahi yahut radyofrekans ablasyon üzere böbrek kanserleri için de kullanılan tedaviler kullanılabilir. Tedavi seçimi, tümörün boyutu ve rastgele bir semptoma neden oluyorsa, tümör sayısı, tümörlerin her iki böbrekte olup olmadığı ve kişinin genel sıhhati üzere birçok faktöre bağlıdır.2-Anjiyomiyolipom:
Anjiyomiyolipomlar en sık görülen uygun huylu böbrek tümörüdür. Bayanlarda daha sık görülürler. Sporadik olarak yahut kalbi, gözleri, beyni, akciğerleri ve cildi de etkileyen genetik bir durum olan tüberoz sklerozlu şahıslarda gelişebilir.Bu tümörler, farklı tipte bağ dokularından (kan damarları, düz kaslar ve yağ) oluşur. Rastgele bir belirtiye neden olmazlarsa, ekseriyetle yakından izlenebilirler. Sorun yaratmaya başlarlarsa (ağrı yahut kanama gibi), tedavi edilmeleri gerekebilir.
2-Onkositom: Onkositomlar, yaygın olmayan ve bazen epeyce büyüyebilen güzel huylu böbrek tümörleridir. Erkeklerde daha sık görülürler ve olağanda başka organlara yayılmazlar, bu nedenle ameliyat çoklukla onları düzgünleştirir. Ender de olsa kanserleşebilirler.
Böbrek kanserinin nedenleri ve risk faktörleri Böbrek kanserlerinin bir kısmı genetik ve kalıtsal(ailesel özellikler taşımaktadır.Böbrek kanseri, birtakım böbrek hücrelerinin DNA’larında değişiklikler (mutasyonlar) kanseri başlattığı ve bunda en tesirli nedenin hipoksi yani uygun kanlanamaması ve olması gereken kadar oksijen alamaması olduğu bilinmektedir. DNA daki kimi mutasyonlar(örneğin 3.kromozomun p kolundaki delesyon) hücrelerin süratle büyümesine ve bölünmesine neden olur. Birtakım hücreler metastaz yaparak bedenin uzak bölgelerine yayılabilir Risk faktörü, kanser üzere bir hastalığa yakalanma talihinizi artıran her şeydir. Farklı kanserlerin farklı risk faktörleri vardır. Sigara içmek üzere birtakım risk faktörleri değiştirilebilir. Yaşınız yahut aile geçmişiniz ve genetiğiniz üzere faktörler değiştirilemez. Böbrek kanserleri için kimi değiştirilebilir ve değiştirilemez risk faktörleri kelam hususudur.Bunlar:
1-Yaşlanma:
Yaşlandıkça böbrek kanseri riskiniz artar.
2-Sigara: Sigara içenlerde, içmeyenlere nazaran daha fazla böbrek kanseri riski vardır. Sigarayı bıraktıktan sonra bu nisbi olarak risk azalır.
3-Obezite ve makus beslenme: Obez şahıslar, sağlıklı kiloya sahip olduğu düşünülen şahıslara nazaran daha yüksek böbrek kanseri riskine sahiptir.
4-Yüksek tansiyon (hipertansiyon): Yüksek tansiyon böbrek kanserine yakalanma riskinizi artırır.
5-Böbrek yetmezliği tedavisi: Kronik böbrek yetmezliğini tedavi etmek için uzun vadeli diyaliz alan bireylerde böbrek kanseri gelişme riski daha yüksektir.
6-İşyeri Riskleri: Birçok çalışma, trikloroetilen üzere makul hususlara işyerinde maruz kalmanın böbrek kanseri riskini artırdığını ileri sürmüştür.
7-Irk ve cins:Siyah ırkta daha fazla görülmekte ve erkeklerde bayanlara göre 2-3 kat daha fazla böbrek kanseri görülmektedir.
8-Bazı kalıtsal genetik sendromlar: Bazı kalıtsal sendromlarla doğan şahıslarda, örneğin von Hippel-Lindau hastalığı(VHL geni-3p delesyonu), Birt-Hogg-Dube sendromu, tüberoskleroz kompleksi, kalıtsal papiller böbrek hücreli karsinom yahut ailesel böbrek kanseri olanlar üzere böbrek kanseri riski artabilir.
9-Ailede böbrek kanseri hikayesi. Yakın aile üyeleri hastalığa yakalanmışsa böbrek kanseri riski daha yüksektir.
Böbrek kanserinden korunabilirmiyiz? Genetik ve ailesel yatkınlık, Irk ve yaşlanma üzere değiştirilemez risk faktörleri bir kenara bırakacak olursak, böbrek kanserine yakalanma riskinizi azaltmasına yardımcı olabilecek kimi teklifler şunlar olabilir:1-Sigara ve tütün eserleri kullanmamalısınız:
Sigara içiyorsanız bırakın. Takviye programları, ilaçlar ve nikotin replasman eserleri dahil olmak üzere birçok bırakma seçeneği mevcuttur. Hekiminize bırakmak istediğinizi söyleyin ve seçeneklerinizi birlikte tartışın.
2- Obezite ile uğraş: Sağlıklı kilonuzu koruyun. Sağlıklı kilonuzu müdafaaya çalışın. Fazla kilolu yahut obezseniz, her gün tükettiğiniz kalori ölçüsünü azaltın ve haftanın birden fazla günü fizikî olarak etkin olmaya çalışın.
3-Tansiyon Denetimi: Yüksek tansiyonu denetim edin. Kan basıncınız yüksekse, sayılarınızı düşürmek için seçenekleri tartışabilirsiniz. Antrenman, kilo verme ve diyet değişiklikleri üzere hayat üslubu tedbirleri size yardımcı olabilir. Kimi hastalarda kan basıncını düşürmek için ilaç gerekebilir.
4-Mesleki maruziyet: İş yerinde trikloroetilen üzere ziyanlı hususlara maruz kalmaktan kaçınmak, böbrek hücresi kanseri riskinizi de azaltabilir.
Böbrek kanseri belirtiler Erken böbrek kanserleri çoklukla rastgele bir belirti yahut semptoma neden olmaz, fakat daha büyük hacimlere ulaşan böbrek tümörleri kimi belirtiler verebilir ve kimi şikayetlere neden olurlar. Bu belirti ve semptomlara böbrek kanseri dışında öteki bir kanser çeşidinde yahut böbrek ve idrar yollarının diğer hastalıkları da neden olabilir. Mesela; idrarda görülen kanama çoğunlukla mesane yahut idrar yolu enfeksiyonu yahut böbrek taşı nedeni ile de olabilir. Yeniden de, bu bulguların rastgele biri varsa , bir doktora görünmeniz önerilir. Böbrek kanserlerin yaklaşık üçte ikisi (⅔’ü) epey böbreğe sonlu olarak erken teşhis edilmektedir, 1/3’i ise yayılmış ve metastaz yapmış bir durumda gelir. Teşhis için hastanın kıssası ve fizik muayenesi dışında bir ekip görüntüleme metotları (hem teşhis ve hemde metastaz araştırması için) kullanılmaktadır.Böbrek kanserinin kimi mümkün belirti ve semptomları şunlardır:
İdrarda kan (hematüri)
Yan ağrısı-böğür ağrısı (böbrek bölgesinde ağrı)
Yan-sırtın alt tarafında yahut karında elle hissedilebilen kitle-şişlik(yumru)
Yorgunluk-bitkinlik
İştah kaybı
Diyete bağlı olmayan kilo kaybı
Enfeksiyondan kaynaklanmayan ve geçmeyen ateş
Kansızlık-Anemi
Bazı insanlarda da paraneoplastik sendrom denilen durum görülebilir(ateş, anemi, hipertansiyon, kas kitlesinde kayıp,kilo kaybı, ateş, karaciğer enzimleri ve trombosit değişiklikleri ).
Kemik ağrısı yahut inatçı öksürük kanserin bedenin öteki yerlerine de yayıldığının belirtisi olabilir.
TEŞHİS
Tıbbi geçmiş ve fizik muayene:
Böbrek kanseri olabileceğinizi düşündüren rastgele bir belirti yahut şikayetiniz varsa, hekiminiz risk faktörlerini denetim etmek ve şikayetleriniz hakkında daha fazla bilgi edinmek için tüm tıbbi geçmişinizi sorgulayacaktır. Fizik muayenede karnınızı (göbek) muayene ettiğinde olağandışı bir kitle (yumru) hissedilebilir. Belirtiler yahut fizik muayenenin sonuçları böbrek kanseri olabileceğinizi gösteriyorsa, daha fazla test yapılacaktır. Bunlar genelde laboratuvar testleri, görüntüleme testleri yahut böbrek biyopsilerini kapsamaktadır.
Kan testleri: Laboratuvar testleri genelde böbrek kanseri olup olmadığını kesin olarak gösteremez, lakin bir böbrek sorunu olabileceğine dair birinci ipucunu verebilirler ve kişinin genel sıhhatini anlamak ve kanserin öbür alanlara yayılıp yayılmadığını anlamaya yardımcı olmak için yapılırlar. Tam kan sayımında böbrek kanseri olan bireylerde çoklukla anormaldir ve kanamaya bağlı anemi yani kansızlık fazla görülür. Daha seyrek olarak, böbrek kanseri hücreleri kemik iliğinin daha fazla kırmızı kan hücresi yapmasına neden olan bir hormon (eritropoietin) ürettiği için, bir bireyde kan fazlalığı (polisitemi ismi verilir) da saptanabilir. Öteki kan testlerinde, neoplastik senroma bağlı, karaciğer enzimleri yükselebilir, yeniden kanda kalsiyum ölçümü ve böbrek işlevini gösteren üre kreatinin üzere testler kesinlikle istenir.
İdrar testi: İdrarda çıplak gözle görülmeyen mikroskopik kanama saptanabilir. Böbrek hücresi kanseri olan tüm hastaların yaklaşık yarısında idrarında kan hücresi görülmektedir.. Hastada değişici epitel kanseri varsa (renal pelviste, üreterde yahut mesanede), idrar örneğinin özel bir testi patolojik incelemesi ile (idrar sitolojisi ismi verilir) idrardaki gerçek kanser hücreleri saptanabilir.
Bilgisayarlı tomografi (CT) taraması: CT taraması, bedeninizin detaylı kesitsel imajlarını elde etmek için istenir. Bir tümörün boyutu, biçimi ve pozisyonu hakkında kesin bilgi sağlayabilir. Ayrıyeten, bir kanserin yakındaki lenf düğümlerine yahut böbrek dışındaki organlara ve dokulara yayılıp yayılmadığını denetim etmede de faydalıdır. Böbrek biyopsisine muhtaçlık duyulursa, kanseri teşhisi etmek için tomografi eşliğinde kitleden biyopsi yapılabilir.
Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taraması:Böbrek kanserinde allerji nedeniyle tomografi çekilemiyorsa yahut tomografi bulgularını daha detaylı incelemek için çekilmesi önerilmektedir. Kanserin evresini belirlemede, metastazların araştırılması emeliyle da kullanılmaktadır.
Ultrason: Ultrasonograf böbrek kanseri teşhinde kullanılan temel araçlardan biridir.H Hiçbir belirti vermeden rutin ultrason incelemeleri sırasında birçok olay tespit edilmektedir. Böbrekte görülen kitle kistik mi yoksa solit (katı) mı olduğunu gösterir (böbrek tümörlerinin katı-solit olma mümkünlüğü daha yüksektir). Farklı ultrason modelleri, birtakım güzel huylu ve makûs huylu böbrek tümörü cinsleri ortasındaki farkı anlamasına da yardımcı olabilir.
Anjiyografi: Anjiyografi, böbrek kan damarlarına gösteren bir röntgen testidir. Bu test, kimi hastalar için ameliyatın planlanmasına yardımcı olabilir. Günümüzde anjiyografi, farklı bir röntgen testi yerine CT yahut MRI taramasının bir modülü olarak yapılmaktadır.
Göğüs röntgeni: Böbrek kanseri teşhisi konulduktan sonra kanserin akciğerlere yayılıp yayılmadığını görmek için bir röntgen çekilebilir. Daha sık olarak, göğüs tomografisi olağandışı alanları daha güzel görebildiği için yapılabilir.
Kemik taraması: Kemik taraması, bir kanserin kemiklerinize yayılıp yayılmadığını göstermeye yardımcı olabilir. Kana az ölçüde düşük düzeyli radyoaktif materyal enjekte edilir ve temel olarak olağandışı kemik bölgelerinde toplanır. Kemik ağrısı yahut artmış kalsiyum düzeyi gösteren kan testi sonuçları üzere kanserin kemiklere yayılmış olabileceğini düşündürecek bir neden varsa yapılabilir.
Böbrek biyopsisi: Diğer kanser cinslerinin birçoklarının bilakis, böbrek tümörlerini teşhis etmek için biyopsilere pek gereksinim duyulmaz. Görüntüleme teknikleri, ameliyat için kâfi bilgi sağlayabilir. Kesin teşhis, evre ve derecelendirme ameliyat sonrası çıkan kesimin patolojik incelemesinde ortaya konur. Fakat, görüntüleme yolları ile elde edilen bilgiler böbrek kanseri tanısı için kuşkulu yahut yetersiz ise, kanser olabileceği düşünülen bölgeden bölgeden küçük bir doku örneği alınabilir. Yahut böbrek kanserinin öbür bölgelere yayılmış olabileceğini düşündüğü durumlarda, böbrek yerine metastatik bölgeden biyopsi yapılabilir. yada ameliyat ve tedavi düşünülmeyen küçük tümörlerde yahut öteki minimal invaziv (radyofrekans ve kriyoterapi) tedaviler düşünüldüğünde kanseri doğrulamak için de biyopsi yapılabilir. İnce iğne aspirasyonu (İİAB) ve iğne-cor biyopsisi olmak üzere tercih edilebilecek 2 cins böbrek biyopsisi vardır. Kitlenin durumuna nazaran hangi çeşit biyopsi formülünün kullanılacağına karar verilir. Lokal anestezi altında ve tomografi yahut ultrason kılavuzluğunda yapılmaktadır.
Dereceleme Sistemi: Biyopsinin yahut ameliyatta çıkan gerecin patolojik incelemesinde tümör hücrelerinin ne kadar agresif olduklarının değerlendirilmesidir. Bunu saptamada en sık kullanılan sistem Fuhrman derecelendirme sistemidir. Kanser hücrelerinin karekterine nazaran patoloji uzmanı kanseri 1’den 4’e kadar derecelendirir.(Fuhrman iyi- 4 en makûs olmak üzere).
Böbrek Kanserlerinin Evrelendirilmesi Böbrek kanseri teşhisi konduktan sonra, hastalığın yayılıp yayılmadığını ve yayılmışsa ne kadar uzağa yayıldığı bakmak gerekmektedir. Bu sürece evreleme denir ve kanserin evresi, bedende ne kadar yayıldığını gösteren bir sınıflamadır. Kanserin nasıl tedavi edileceğini ilgili protokol belirlemeye yardımcı olur.Aynı vakitte kanserin nasıl seyredeceği, ve hastanın hayatta kalma istatistikleri hakkında konuşurken bu kanser evresi kullanılır. Böbrek kanserinin evreleri I (1) ila IV (4) ortasında değişir. Kural olarak, sayı ne kadar düşükse, kanser o kadar az yayılmıştır. Evre IV ise, kanserin daha fazla yayıldığı manasına gelir.Böbrek kanseri için en sık kullanılan evreleme sistemi, American Joint Committee on Cancer (AJCC) TNM sistemidir. TNM sistemi 3 temel bilgiye dayanmaktadır:
Tümör ne kadar büyük? komşu alanlara yanlışsız ne kadar büyümüş?1-Ana tümörün (T) boyutu ve boyutu:
2-Yakındaki lenf düğümlerine (N) yayılma: Kanser komşuluğundaki lenf düğümlerine yayıldı mı?
3-Uzak bölgelere yayılma (metastaz) (M): Kanser kemikler, beyin yahut akciğerler üzere başka organlara yayıldı mı?
Böbrek kanserine fizik muayene, biyopsi ve görüntüleme testlerinin sonuçlarına nazaran klinik bir evreleme yapılır ve ameliyattan sonra patolojik inceleme sonuçlarıda evrelemeye katılrsa buna da patolojik evre yada cerrahi evre ismi verilir.
Buna nazaran Böbrek kanserinin evrelendirilmesi:T- Tümör boyutu
T1:
En büyük boyutta tümör <7 cm yahut daha küçük, böbrekle sınırlı
T1a: Tümör <4 cm yahut daha az
T1b: Tümör > 4 cm, lakin <7 cm
T2: En büyük boyutu 7 cm’den büyük tümör böbrek ile sınırlı
T2a: Tümör > 7 cm, fakat <10 cm
T2b: Tümörler > 10 cm, böbrekle sınırlıT3:
Tümör, ana damarlara yahut perinefrik dokulara uzanır, lakin tek taraflı adrenal
bezin içine ve Gerota fasyasının ötesine geçmez.
T3a: Tümör büyük ölçüde renal vene yahut segmental (kas içeren) kollarına uzanır yahut tümör perirenal ve / yahut renal sinüs yağını (peripelvik yağ) istilameder, lakin Gerota fasyasının ötesine geçmez.
T3b: Tümör, diyaframın altındaki vena kavaya büyük ölçüde uzanır
T3c: Tümör, diyaframın üzerinde büyük ölçüde vena kavaya uzanır yahut venakava duvarını istila eder
T4: Tümör Gerota fasyasının ötesine yayılır (ipsilateral-tümör tarafı adrenal bezine yayılma dahil)
N – Bölgesel Lenf Düğümleri: N0: Bölgesel lenf nodu metastazı yok, N1: Bölgesel lenf düğümlerinde metastaz
M – Uzak Metastaz: M0: Uzak metastaz yok, M1: Uzak metastaz
p(patolojik)TNM evrelendirme Kanserin evresi tabiki hastalığın seyrini belirlemede ve beklenen hayat müddetini istatiksel olarak iddia etmede çok değerlidir. Fakat Evre IV (metastatik) renal hücreli karsinomalı şahısların prognozu ve tedavisi belirlenirken başka faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Yaygın olarak kullanılan iki sistem Memorial Sloan Kettering Cancer Center (MSKCC) kriterleri ve International Metastatic Renal Cell Carcinoma Database Consortium (IMDC) kriterleridir. Bu iki sistem, birleştirildiğinde insanları düşük, orta ve yüksek riskli kümelere yerleştiren 5 yahut 6 faktör kullanır. Yüksek kan laktat dehidrojenaz (LDH) seviyesi Yüksek kan kalsiyum seviyesi Anemi ölçüsü Teşhisten sistemik tedavi muhtaçlığına kadar bir yıldan az bir mühlet (hedefe yönelik tedavi, immünoterapi yahut kemoterapi) Kötü performans durumu (bir kişinin olağan günlük aktiviteleri ne kadar yeterli yapabildiğinin bir ölçüsü) Yüksek beyaz kan hücresi sayısı (nötrofiller) Yüksek trombosit hücre sayısı Yüksek kan kalsiyum seviyesi Anemi Teşhisten sistemik tedavi gereksinimine kadar bir yıldan az bir mühlet (hedefe yönelik tedavi, immünoterapi yahut kemoterapi) Kötü performans durumu (bir kişinin olağan günlük aktiviteleri ne kadar düzgün yapabildiğinin bir ölçüsü) Hastalar bu faktörlerin varlığı yahut derecesine nazaran gruplandırılır: Üstteki faktörlerin hiçbiri yoksa düşük riskli olarak kabul edilir ve âlâ bir prognoza sahiptir. 1 yahut 2 faktörün olması orta riskli olarak kabul edilir ve orta derecede prognoza sahiptir. Bu faktörlerden 3 yahut daha fazla olması yüksek riskli olduğu, makus prognoza sahip olduğu ve belli tedavilerden yararlanma mümkünlüğü daha düşük olduğunu gösterir.EVRE I: T1, N0, M0
EVRE II: T2, N0, M0
EVRE III: T3, N0, M0 yahut T1, T2, T3 +N1, M0
EVRE IV: T4, Rastgele bir N, M0 yahut Rastgele bir T, Rastgele bir N + M1
Hastalığın Nasıl Seyredeceği İlgili Veriler-Prognoz
MSKCC sistemi şunları içerir:
IMDC sistemi şunları içerir:
Böbrek kanserleri için bu kestirim kanserin mahallî, bölgesel ve uzak evrelerine ayırarak gruplandırılmaktadır.
Kanserin böbreğin dışına yayıldığına dair hiçbir işaret yok.Lokalize:
Bölgesel: Kanser böbreğin dışında yakındaki yapılara yahut lenf düğümlerine yayılmıştır.
Uzak: Akciğerler, beyin yahut kemikler üzere bedenin uzak bölgelerine yayılmış kanserleri içerir.
Bu kümelere nazaran Böbrek kanseri için 5 yıllık bağıl sağkalım oranları: Böbrek kanserinin farklı devirleri vardır ve tedavi alternatifleri buna nazaran belirlenir. Tümör böbrekte hudutlu ve yayılmamışsa lokalize böbrek kanseri, tümör böbreğin dışına çevreleyen dokuya gerçek büyümüş, venlere, adrenal beze ve lenf nodlarına yayılmışsa lokal ilerleri böbrek kanseri ve uzak lenf nodlarına yahut başka uzak organlara sıçramışsa metastatik hastalıktan olarak gruplandırılır. Böbrek kanserine kemoterapi ve radyoterapi fazla tesirli değildir, temel tedavi cerrahidir. Bazen tek başına cerrahi çoğunlukla kâfi olabilmektedir. Kanserin evresine, pozisyonuna ve öteki birtakım faktörlere bağlı olarak, kanserli böbreğin tümü ve etraf dokular ile birlikte ameliyatla alınır ki bu radikal nefrektomi denir. Buna ek olarak gerektiğinde adrenal bez (her böbreğin üstüne oturan küçük organ) ve yakındaki lenf düğümleri de çıkarılabilir. Yada seçilmiş birtakım hastalarda böbreğin yalnızca kanserli kısmının alınması sözkonusudur buna da kısmi nefrektomi yahut parsiyel nefrektomi denmektedir.Lokalize hastalık: % 93
Bölgesel Yayılım: % 70
Uzak Metastaz: % 13
Tüm kümelerin Birleştirilise 5 yıllık ortalama hayat % 75 dir
Böbrek Kanseri Tedavisi
Hastalığın dönemleri
Böbrek Kanseri Ameliyatı
Radikal Nefrektomi
Açık radikal nefrektomi ameliyatı:
Bu ameliyatta cerrah tüm böbreğinizi, tıpkı taraf böbreküstü bezini, börek kanalının(üreter) bir kısmını yakındaki lenf düğümlerini ve böbreğin etrafındaki yağ dokusunu çıkarır. Böbreküstü bezinin çıkarılması standart bir radikal nefrektominin bir modülü olsa da, kanserin böbreğin alt kısmında olduğu ve böbrek üstü bezinden uzak olduğu kimi durumlarda alınmayabilir. Tümör böbrekten renal venden (böbrekten kirli kanı uzaklaştıran damar) ve inferior vena kavaya (kalbe boşalan büyük damar) hakikat büyümüşse, damar içindeki tümörü çıkarmak için açık kalp ameliyatı üzere kalbin kısa bir mühlet için durdurulması gerekebilir.
Laparoskopik nefrektomi: Böbreği çıkarmak için karında küçük delikler açılarak kesilerden özel uzun aletler yerleştirilir. Laparoskop, ucunda küçük bir görüntü kamera bulunan uzun bir tüptür. Bu, cerrahın karnın içini görmesini sağlar. Yapılan ameliyatta böbrek kitlesini dışarı çıkarmak için çoklukla böbreği çıkarmak için karın alt bölgesinde küçük bir kesi daha yapılır.
Robotik yardımlı laparoskopik nefrektomi: Bu yaklaşım, laparoskopik cerrahiyi uzaktan yapmak için robotik bir sistem kullanır. Cerrah, ameliyat masasının biraz uzağında bir panele oturur ve buradan robotik kolları denetim eder.
Böbrek Kollayıcı Ameliyat (Kısmi-Parsiyel Nefrektomi) Açık Parsiyel nefrektomi (nefron hami cerrahi): Kısmi nefrektomide cerrah böbreğin yalnızca kanser içeren kısmını çıkarır ve böbreğin geri kalanını bırakır. Ekseriyetle tek küçük tümörleri (4 cm den küçük) çıkarmak için yapılır ve bazen daha büyük tümörleri (7 cm ‘e kadar) çıkarmak için de gerekebilir. Çalışmalar, uzun vadeli sonuçların, tüm böbreğin çıkarılmasıyla yaklaşık tıpkı olduğunu göstermektedir. Böylece kalan böbrek kısmı olağan işlevine devam eder. Tümör böbreğin ortasındaysa, çok büyükse, birebir böbrekte birden fazla tümör varsa yahut kanser lenf düğümlerine yahut uzak organlara yayılmışsa parsiyel nefrektomi tercih edilmez. Laparoskopik parsiyel nefrektomi ve robotik yardımlı laparoskopik parsiyel nefrektomi: Radikal nefrektomi ameliyat sırasında bölgesel lenf düğümlerin çıkarılma süreci biraz tartışma konusu olmasına karşın en azından ameliyat sonrası hakikat evrelendirme açısından bize fikir verir, bunun yanında hastalığın gidişatı/prognozu konusunda olumlu tesir yaptığı ile ilgili bilgilerde vardır. Görüntüleme prosedürlerinde büyümüş lenf nodu varsa yahut ameliyat sırasında olağandışı lenf nodlarının çıkarılması konusunda bir fikir birliği vardır. Adrenal bezin çıkarılması olağanda radikal nefrektominin standart bir modülü olmasına karşın, şayet kanser böbreğin alt kısmında (böbrek üstü bezinden uzakta) ise ve görüntüleme testleri böbrek üstü bezinin etkilenmediğini gösteriyorsa, çıkarılması gerekmeyebilir. Tıpkı lenf nodunun çıkarılmasında olduğu üzere, buna da ferdî olarak karar verilir. Böbrek kanserlerin olan yaklaşık ⅓’ünde birinci teşhis edildiğinde bedenin başka bölgelerine yayılmış (metastaz yapmış) olarak gelmektedir, yani metastatik hastalık grubundadır. Akciğerler, lenf düğümleri, kemikler ve karaciğer en yaygın yayılma bölgeleridir. Kimi hastalar için ameliyatla bu bölgelerdeki odaklarında çıkarılması hastalığın gidişatına ve hayatta kalma mühletlerine olumlu katkı yaptığı bulunmuştur. Böbrek kanserinin cerrahi olarak çıkarılması ana-temel tedavidir. Fakat ameliyat olamayacak kadar sorunları olan yahut ameliyat olmak istemeyen böbrek tümörlü hastalarin tedavisi için diğer birtakım tedaviler kullanılabilir. Bu yaklaşımlar çoklukla küçük (4 cm’den büyük olmayan) böbrek kanserleri için düşünülür.Bölgesel Lenflerin Çıkarılması-Lenfadenektomi
Adrenal Bezin Alınması (adrenalektomi)
Metastazların Çıkarılması
Cerrahinin riskleri ve Komplikasyonları
Herhangi bir ameliyatın ve anestezinin muhtemel riskleri dışında öbür muhtemel böbrek ameliyatlarının riskleri şunlardır:
Ameliyat sırasında iç organlarda ve kan damarlarında (dalak, pankreas, aort, vena kava, kalın yahut ince bağırsak gibi) hasar
Pnömotoraks
Ameliyat alanı fıtığı
Karına idrar kaçağı (parsiyel nefrektomi sonrası)
Böbrek yetmezliği (kalan böbrek uygun çalışmazsa)
Böbrek Kanseri için Ablasyon ve Başka Lokal Tedaviler
Kriyoterapi (kriyoablasyon):
Kriyoterapi, tümörü yok etmek için tümörün özel aletlerle dondurulma sürecini söz eder. Tümöre ciltten (perkütan olarak) yahut laparoskopi sırasında içi boş bir iğne yerleştirilir. Bu kanaldan tümör dondurucu gazlarla dondurulur ve tümörü öldüren bir buz topu oluşturur. Tümörün yakındaki dokulara çok fazla ziyan vermeden yok edildiğinden emin olmak için, süreç sırasında (ultrason, CT yahut MRI taramaları ile) tümörün imgelerini dikkatle izleni yahut doku sıcaklığını ölçülür. Muhtemel komplikasyonları ortasında kanama ve böbreklerde yahut başka yakın organlarda hasar sayılabilir.
Radyofrekans ablasyon (RFA): Radyofrekans ablasyon, tümörü ısıtarak öldürmek(ablasyon) için yüksek güçlü radyo dalgalarını kullanılan bir metottur. İğne gibisi bir stent ciltten geçerek tümör alanına yerleştirilir. Probun yerleştirilmesi, ultrason yahut CT taraması ile yönlendirilmektedir. Yerine yerleştirildikten sonra, probun ucundan bir elektrik akımı/radyofrekans dalgaları ile tümör ısıtılırak yok edilmeye çalışılır. Genelde yatış gerektirmeyen ve lokal anestezi ile yapılan bir prosedürdür. Büyük komplikasyonlar enderdir, lakin kanama ve böbreklerde yahut öbür yakın organlarda hasar olabilir.
Böbrek Kanseri için Faal İzlem Bu küçük böbrek tümörlere (4 cm’den küçük) sahip kimi hastalar için birinci başta tedavi vermemek ve tümörün büyüyüp büyümediğini görmek için dikkatlice izlemek bir seçenek olarak sunulabilir. Her 3 ila 6 ayda bir görüntüleme testleri (ultrason, CT yahut MRI taraması) ile izlem yapılır. Süratli büyürse yahut 4 cm’den büyük olursa tümör ameliyatla çıkarılır yahut öteki bir şekilde(kriyoterapi yahut RFA ile) tedavi edilir Tümörü bir mühlet yakından izlemek, hangi tümörlerin ilerde kanser olma ihtimalinin daha yüksek olduğuna karar vermelerine yardımcı olur. Bazen tümörün sahiden kanser olup olmadığını görmek için tümörü izlemeye karar vermeden evvel biyopsi yapılabilir. Radyoterapi bilindiği üzere böbrek kanserine pek tesirli değildir. Hasta ameliyat kaldıracak kadar sağlıklı değilse yahut yalnızca tek böbreği varsa, böbrek kanserini için radyoterapi-radyasyon kullanılabilir. Radyoterapi kanserli böbreğe ve/veya metastaz alanlarına kullanılabilir. Bunun yanında radyasyon tedavisi; tümöre bağlı ağrı, kanama üzere kanser semptomlarını nispeten gidermek yahut kanserin yayılmasının neden olduğu sorunları (özellikle kemiklere yahut beyne) hafifletmek için kullanılabilir.Komğlikasyonları ortasında; cilt değişiklikleri (güneş yanığına benzer) ve radyasyonun ciltten geçtiği alanlarda saç dökülmesini, bulantı, ishal yahut yorgunluk sayılabilir. Hasta cerrahi için uygun değilse ve kanamaya ve ağrıya neden oluyorsa, renal arter embolizasyonu önerebilir. Bu tedavi sırf cerrahinin uygun olmadığı yahut yüksek riskli olduğu durumlarda önerilir. Kasık bölgesi damardan küçük bir kateter ile girilerek, böbreğin etrafındaki damarlara ulaşılır ve bu damarlar tıkaçlarla tıkanır, ve doku beslenemediği için ölür-nekroze olur ve beden tarafından temizlenir Kansere neden olan hücrelerdeki değişiklikler hakkında daha fazla bilgi edindikçe, bu değişikliklerin kimilerini gaye alan akıllı ilaçlar geliştirilmiştir. Maksada yönelik bu akıllı ilaçlar, anjiyogenezi (kanserleri besleyen yeni kan damarlarının büyümesi) yahut kanser hücrelerinde büyümelerine ve hayatta kalmalarına yardımcı olan kıymetli proteinleri (tirozin kinazlar olarak adlandırılır) bloke ederek çalışır. Birtakım gayeye yönelik ilaçlar her ikisini de tesirler. Böbrek Kanseri için İmmünoterapi Böbrek kanserini tedavi etmek için çeşitli immünoterapi cinsleri kullanılabilir. Bağışıklık sistemin temeli, yüzeylerindeki proteinleri anahtar kilit prensibi ile kullanarak bedenin sağlıklı hücreleri ile yabancı ve sıhhatsiz hücreleri ayırt ederek gerekirse aktive olan beyaz kan hücresi olan T hücreleridir. Bu T hücrelerinin yüzeyinde bulunan ve gerekli olmadığında bağışıklık yanıtının aktivasyonuna mani olan ‘Frenler’ vardır. İşte tümör hücreleri bu frenleri kullanarak bağışıklık sistemi hücrelerini kandırır, T hücreleri tümörlü hücreleri fark edemez. Bağışıklık sistemini kör etmeyi başaran tümör hücreleri artarak, yayılır. T hücrelerini durduran bu frenlerden CTLA-4 ve PD-1 isimli proteinleri hedeflemektedir. Bu proteinler durdurulursa bağışıklık sistemi tümör hücrelerini görmeye ve tanımaya başlar ve onlarla savaşarak yok edilmesini sağlar. Bu proteinlerle savaşan ve onları durduran ilaçların kullanıldığı tedaviye “immun checkpoint tedavi’’adı verilir. CTLA-4 ve PD-1 proteinlere bağlanan ve bloke eden antikorlar kullanılır, “immun checkpoint’’ (kontrol noktası) inhibitörleri olarak isimlendirilirler. Klinik araştırmalarda bilhassa PD-1’i hedefleyen tedavilerde metastatik kanserlerde uzun vadeli güzelleşme sağlanmıştır. Birçok yan tesirleri vardır. Bazen bağışıklık sistemi, bedenin öteki bölgelerine saldırmaya başlar ve bu da akciğerlerde, bağırsaklarda, karaciğerde, hormon üreten bezlerde (tiroid gibi), böbreklerde yahut başka organlarda önemli meselelere neden olabilir. Bazen bu yan tesirler hayatı tehdit edebilir. Bu tedavi için şimdilik görülen tek handikap, her tümör hücresinin bağışıklık sistemini kandırmak için PD-1 yahut CTLA-4 proteinlerini kullanmazlar. Bu sistemi kullanmayan tümörleri bu metodu inhibe ederek engelleyemezsiniz. Bu nedenle tümörün bu proteinleri kullanıp kullanmadığından emin olmak gerekir. Bu gayeyle tümörün PD-1’i harekete geçiren PDL-1 taşıyıp taşımadığını anlamak için laboratuvar testlerinden yararlanılır. PD-L1 testi, bir hastanın “immun checkpoint tedavi’’den faydalanıp faydalanamayacağının belirlemesine yardımcı olur. Test tümör dokusu yahut kandan çalışılabilir. Bir PD-L1 testi, bir tümörün ne kadar PD-L1 ürettiğini ölçer. Yüksek ölçülerde PD-L1 üreten tümörler, tedaviye daha az üretenlere nazaran daha hassastır. Hangi hastanın ilaçlara karşılık verebileceğini belirlemede yardımcı olsa da, test yanılmaz değildir. Yüksek düzeylerde PD-L1 testi yapan birtakım tümörler tedaviye karşılık vermeyebilir ve düşük düzeylerde ise güçlü bir karşılık olabilir. Kanser hücreleri karmaşıktır ve farklı faktörler bu ilaçlara ne kadar hassas olduklarını etkileyebilir.Böbrek Kanseri için Radyasyon Tedavisi
Böbrek Damarı Embolizasyonu
Böbrek Kanseri İçin Amaca Yönelik Tedavi-Akıllı İlaçlar
Kontrol noktası inhibitörleri(Immune checkpoint inhibitors)
1- PD-1 inhibitörleri:
Pembrolizumab (Keytruda) ve Nivolumab (Opdivo), olağanda bu hücrelerin bedendeki öteki hücrelere saldırmasını önlemeye yardımcı olan, bağışıklık sistemi hücreleri (T hücreleri olarak adlandırılır) üzerindeki bir protein olan PD-1’i hedefleyen ilaçlardır. PD-1’i bloke ederek, bu ilaçlar böbrek kanseri hücrelerine karşı bağışıklık reaksiyonunu artırır. Bu çoklukla birtakım tümörleri küçültebilir yahut büyümelerini yavaşlatabilir.
Sitokinler Sitokinler, bağışıklık sistemini genel olarak güçlendiren küçük proteinlerdir. İnterlökin-2 (IL-2) ve interferon-alfa üzere insan imali sitokin versiyonları bazen çok özel durumlarda böbrek kanserini tedavi etmek için kullanılır. Her iki sitokin de hastaların küçük bir yüzdesinde kanserin küçülmesine neden olabilir.İnterlökin-2 (IL-2):
Geçmişte IL-2, ilerlemiş böbrek kanserinde yaygın olarak birinci basamak tedavi olarak kullanıldı ve hala kimi hastalar için faydalı olabilir. Lakin önemli yan tesirleri vardır, bu nedenle sadece yan tesirlere tahammül edecek kadar sağlıklı şahıslar ve maksada yönelik ilaçlara yahut öteki immünoterapi cinslerine karşılık vermeyen kanserler için tercih edilebilir. Yüksek dozda IL-2 verilmesi, kanseri küçültmek için âlâ talihi sunuyor üzere görünmektedir, lakin bu önemli yan tesirlere neden olmaktadır, bu nedenle genel sıhhat durumu berbat olan bireylerde kullanılmaz. Bu dahayan tesirlerin tanısı ve tedavi edilmesi için özel dikkat gereklidir. Bu yan tesirler çoklukla şiddetlidir ve nadiren ölümcül olabilir. Bu tedaviyi yalnızca bu ilaçların kullanımında tecrübeli merkezler vermelidir. IL-2, bir damardan (IV) verilmektedir.
IL-2’nin mümkün yan tesirleri İnterferon-alfa. İnterferon, IL-2’den daha az önemli yan tesirlere sahiptir, fakat tek başına kullanıldığında o kadar tesirli görünmemektedir Kemoterapi, anti-kanser ilaçlarını belirli protokol çerçevesinde kullanılmasını söz eder. kullanır. Damarda yahut ağızdan hap olarak kullanılabilir.Böbrek kanseri hücreleri ekseriyetle kemoterapiye güzel karşılık vermediğinden, böbrek kanseri için standart bir tedavi değildir. Sisplatin, 5-florourasil (5-FU) ve gemsitabin üzere birtakım kemoterapötik ilaçların az sayıda hastaya yardımcı olduğu gösterilmiştir. günümüzde daha çok kemoterapötikler ekseriyetle yalnızca amaca yönelik ilaçlar ve / yahut immünoterapi denendikten sonra, en son seçenek olarak sunulmaktadır Aşikâr protokol çerçevesinde kürler biçiminde verilir.Kemoterapi ilaçları süratle bölünen hücrelere saldırır, bu yüzden çoklukla kanser hücrelerine karşı etkilidirler. Fakat kemik iliğinde (yeni kan hücrelerinin yapıldığı), ağız ve bağırsakların iç yüzeyleri ve saç kökleri üzere bedendeki öbür hücreler de süratle bölünür. Bu hücrelerin kemoterapiden de etkilenmesi olasıdır ve bu da birtakım yan tesirlere yol açabilir. Kemoterapinin yan tesirleri ilaç cinsine, alınan ölçüye ve tedavi müddetine bağlıdır. Bu yan tesirler ekseriyetle tedavi bittikten sonra kaybolur. Ekseriyetle bunları önlemenin yahut azaltmanın yolları vardır.Aşırı yorgunluk
Düşük kan basıncı
Akciğerlerde sıvı birikmesi
Nefes almada güçlük
Böbrek hasarı
Kalp krizi
Bağırsak kanaması
İshal yahut karın ağrısı
Yüksek ateş ve titreme
Hızlı kalp atımı
Zihinsel değişiklikler
Böbrek Kanseri için Kemoterapi
Olası yan tesirler şunları içerebilir:
Saç kaybı
Ağız yaraları
İştah kaybı
Mide bulantısı ve kusma
İshal yahut kabızlık
Artmış enfeksiyon mümkünlüğü (düşük beyaz kan hücresi sayımı nedeniyle)
Kolay morarma yahut kanama (düşük kan trombosit sayısı nedeniyle)
Yorgunluk (düşük kırmızı kan hücresi sayısından dolayı)
