Ağlama, bebeklik devrinde düzenleyici bir role sahip olup bebeklerin etraf ile bağlantısını sağlayan bir yoldur. Olağan ağlama, doğumdan itibaren başlamış olan ve 6-8. haftalara hakikat günde en çok 2,5-3 saate kadar ulaşan ağlamadır. Kolik ağlaması, olağan ağlamadan farklıdır, bebek sakinleştirilemeden saatlerce ağlayabilir. Bu ağlama dönemi ekseriyetle doğum sonrasında ikinci-üçüncü haftalarda başlar, altıncı-sekizinci haftalarda artar ve üçüncü-dördüncü aylarda tabiatıyla düzelir.
Doğumdan 4 aya kadar olan bebeklerde bariz bir neden olmadan başlayan ve sonlanan irritabilite, huzursuzluk, ağlama nöbetlerinin varlığı, bu nöbetlerin günde 3 saat ya da daha uzun müddet devam etmesi, en az bir hafta boyunca ve haftada en az 3 gün görülmesi ve bebekte büyüme geriliğinin eşlik etmemesi infantil kolik kriterleri içinde yer almaktadır.
Bebeklerde Kolik (İnfantil Kolik) Belirtileri Nelerdir?
Kolik ağlama her gün yineler, orta sıra bir gece orta verildiği görülür. Ataklar esnasında bebeğin yüzünde bir ağrı sözü doğar, yumruklarını sıkar, ayaklarını karnına çeker. Karakteristik olarak ani başlar, yüksek sesle ve daima ağlama gözlenir. Göğüs arayan bir bebek emmeye başladıktan kısa bir süre sonra ağlayarak emmeyi bırakabilir yahut tam uykuya dalmışken birkaç dakika sonrasında uyanarak ağlamaya başlayabilir. Bu ataklar bebeğin dışkı yahut gaz çıkarması ile sonlanabileceği üzere, büsbütün bizatihi de sonlanabilir.
Bebeklerde Kolik (İnfantil Kolik) Neden Olur?
Bağırsak hudut sistemi hassas olan çocuk hipotezi, yahut migren tipi hastalıkların hayatın erken periyodunda ortaya çıkan bir yansıması olabileceği, inek sütü protein alerjisinin bir kompanenti olabileceği üzere hipotezler öne sürülmüştür. Ayrıyeten bu hipotezler ortasında, beslenirken hava yutulması, bebeğin erken doğması yahut düşük doğum yüklü olması üzere nedenler sayılabilmektedir.
Son vakitlerde dikkat çeken bir teori, Seratonin-Melatonin Teorisi: Düz kaslar (Örn: bağırsak kasları) üzerinde seratonin kasılma, melatonin ise gevşeme tesiri göstermekte olup bu hormonların salınımı akşam saatlerinde artmaktadır. Seratonin hormonu tesirinin doğumdan sonra birinci haftalardan itibaren oluşmasına karşın melatonin siklusu 3. aydan sonra tertibe girmektedir. Bu nedenle, melatonin seratoninin kasılma tesirini birinci 3 ay baskılayamamakta ve barsakta kasılmalar ortaya çıkarak kolik oluşmaktadır. (1)
İnfantil koliğe neden olabilecek pek çok etken vardır. Bebekler daha dünyaya gelmeden anne-babayı duyarlar ve hislerimizi hissederler. Bundan ötürü gebelikte gerilim ve fizyolojik yakınmalar, aile için sorunlar ve doğumda olumsuz deneyimler de kolik gelişimiyle bağlı bulunmuştur.
Kolik için en fazla kabul bulan çalışmalardan biri de erken yenidoğan devrinde, bebekte dışarıdan gelen ihtarları engelleyici bir sistemin var olması, birinci bir ay sonrasında bu engelleyici düzeneğin ortadan kalkması ve bebeğin dış uyaranlara karşı daha uyanık, daha hassas hale gelmesi biçimindedir. Çok sayıda uyaranla karşılaşan bebek, akşam saatlerinde uygunca gergin ve uyarılmış olur. Sonuçta, nedensiz ağlamalar görülür. Beşinci ayın sonunda bebek bu uyaranlarla baş edebilmeyi öğrenir ve kolik sonlanmış olur.
Bebeklerde Kolik (İnfantil Kolik) Korunma ve Tedavi Nasıl Olur?
Anne sütü esas hami faktördür. Her öğünde iki memeyi birden emzirmeye çalışmak bebeğin laktozdan güçlü ön sütü çok almasına neden olduğu için gaz sancılarına yol açabilmektedir. Bu nedenle bebek bir memeyi büsbütün bırakana (boşaltana) dek o göğüsten emzirilmeli daha sonra başka göğse geçilmelidir. Ayrıyeten ikinci göğüs tam boşalmadan beslenme sonlanırsa, bir daha ki beslenmeye yarım kalan göğüsten devam edilmelidir. Biberonla besleme, yatay durumda besleme ve beslenme sonrası gaz çıkarmama bir diğer infantil kolik sebebi olarak bildirilmiştir. Koliği artırıcı çevresel bir faktör olarak, sigara dumanı gösterilmiştir. Konutta sigara için birey sayısı ne kadar fazla ise, bebekte kolik görülme mümkünlüğü o kadar fazladır.
Bebeğin aylık yapılan periyodik denetimlerinde ve gerekli olduğunda orta denetimlerinde, bebeğin sağlıklı büyüdüğü ve sağlıklı olduğu dikkatle gözlenmelidir. Kolik semptomlarının bizatihi geçeceği ve bebeğin gelişiminde ve büyümesinde çoklukla bir probleme yol açmayacağı konusunda aile sakinleştirilmelidir. Ayrıyeten bebeğin ağlamasının öteki nedenleri, çok ağlamaya başlamadan evvel yapılması gerekenler ve bebeklerini sarsmamaları konusunda aile bilgilendirilmelidir. Kolikli bebeklerin anne ve babalarına dinlenme vakti verilmesi, anne-babanın anksiyete ve psikososyal gerilim durumunun kıymetlendirilmesi ve ailenin desteklenmesi gereklidir.
(1) Engler AC, Etzioni T, Pillar G. Sleep and Colic. In: Sheldon SH, Kryger MH, Ferber R, Gozal D editors. Principles and Practice of Pediatric Sleep Medicine. 2nd ed. New York: Elsevier Saunders; 2014. p. 77-82
