Depresyon, her birimiz kimi günler kendimizi biraz daha keyifsiz ve mutsuz hissedebiliriz. Lakin depresyonda en az 15 gün boyunca gün uzunluğu süren mutsuzluk, keyifsizlik, hayattan zevk almama durumu mevcuttur, ayrıyeten kimi bireylerde iştahta artış ya da azalmalar, uyku kalitesi ve müddetinde azalma ya da uyku ölçüsünde artış olmasına karşın dinlenmiş uyanmama görünür. Kişi daima kendini yorgun, bitkin ve tükenmiş hissedebilir. Kendini kabahatler, geçmişinde yaşamış olduğu olumsuz olayları düşünme ve bunlarla ilgili kendini suçlama eğilimindedir. Gelecekle ilgili beklentileri azalır ve gelecekle ilgili karamsardır. Depresyonda olan kimi şahıslarda ise gün içinde ağır ağlamalar olabileceği üzere birtakım şahıslarda de hislerinin bloke olduğunu hiç bir şey hissedemediğini lisana getirebilir. Dünya boş ve anlamsız gelebilir, evvelce zevk alarak yaptığı aktiviteleri ya da arkadaş buluşmaları artık zevk vermek hale gelebilir. Depresyonda birtakım şahıslarda kendine ve etrafa tahammülsüzlük, gerginlik ve sonluluk görülebilir. Dikkat ve konsantre olmakta zorluklar depresyon da sık görülebilir. Depresyon bedenin çeşitli yerlerinde baş, omur, sır ağrılarına neden olabilir ya da genel olarak kişi kendini halsiz ve yorgun hissedebilir. Depresyon ağırlaştığında kendine ziyan verme, intihar fikirleri oluşabilir ve son derece önemsenmesi gereken bir durumdur. Bu çeşit kanısı olan şahısların vakit kaybetmeden bir uzman dayanağı almaya başlaması kıymetlidir.
Depresyon Belirtileri
Majör Depresyonun teşhis kriterleri şunlardır:
A teşhis ölçütü: Depresyon belirtileri 9 hususta sınıflandırılmıştır. Bu 9 belirtiden en az 5’i aynı 2 haftalık devir boyunca mevcut olmalıdır.
Bunlardan en az biri ya (1) çökkün duygudurum ya da (2) ilgisini yitirme ya da zevk alamama yani anhedonidir. Yani birinci iki belirtiden birisi teşhis için kesinlikle olmalıdır.
İlk iki belirti neredeyse her gün, günün büyük bir kısmında ya kendisi tarafından belirtilir ya da diğerleri tarafından gözlenir:
1. Çökkün duygudurum –üzüntü, ümitsizlik, boşlukta hissetme
2. İlgisini kaybetme ya da zevk alamama (neredeyse tüm etkinliklere karşı)
3. Kilo kaybı ya da artışı, neredeyse her gün yeme isteğinde azalma ya da artma
4. Uykusuzluk ya da çok ahenge, neredeyse her gün
5. Psikomotor ajitasyon ya da retardasyon, neredeyse her gün
6. Güç düşüklüğü, bitkinlik ve motivasyon kaybı, neredeyse her gün
7. Değersizlik ya da çok ve uygunsuz suçluluk, neredeyse her gün
8. Düşünmekte ya da odaklanmakta zahmet çekme, kararsızlık, neredeyse her gün
9.Yineleyici mevt fikirleri, intihar fikri, planı, girişimi
B teşhis ölçütü: Bu belirtiler klinik açıdan besbelli bir ıstıraba ya da toplumsal, meslekî/akademik, ailevî fonksiyonellik alanlarında kayba yol açmalıdır.
C teşhis ölçütü: Bu belirtiler bir maddenin/ilacın ya da öteki bir sıhhat durumunun fizyolojiyle ilgili tesirlerine bağlı olmamalıdır.
A, B ve C teşhis ölçütleri bir majör depresyon epizodunu (atağını) oluşturur.
D teşhis ölçütü: Bu atak şizofreni, şizoafektif bozukluk, şizofreniform bozukluk, hezeyanlı bozukluk üzere psikozla giden öteki bozukluklarla daha yeterli açıklanamaz.
E teşhis ölçütü: Geçmişte hiçbir vakit bir mani periyodu ya da hipomani devri geçirilmemiştir.
Depresyon Testi
Depresyonda direk teşhis koydurucu bir test yoktur. Depresyon tanısı psikiyatri uzmanı tarafından yapılan psikiyatrik kıymetlendirme ve ruhsal durum muayenesi sonrasında konur. Depresyon şiddetini ölçen testler tanıya yardımcı olmak ve hastalığını seyrini takip etmek için kullanılabilir.
Depresyon ilaçları
Depresyon tedavisinde kişi değerlendirildikten sonra depresyonun şiddeti, intihar fikirlerinin olup olmaması, daha evvelki tedavilere cevap hikayesi, aile geçmişi, depresyona neden olan bir durum varlığına nazaran tedavi protokolü belirlenir.
Depresyon tedavisinde:
1. Antidepresan ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar ekseriyetle serotonin, dopamin üzerinden tesir ederek depresyon belirtilerinin giderilmesini sağlar. İlaç tedavilerinin kişinin muhtaçlığına nazaran en az 6 ay ile 12 ay ortasında sürdürülmesi gerekebilir.
2. Psikoterapi metotları depresyon tedavisinde tesirli olan yollardır: Bilişsel davranışı terapi, kabul ve kararlık terapisi, şema terapi, emdr, dinamik yönelimli terapiler üzere bir çok terapi prosedürü mevcuttur. Tekrar hangi terapi ekolünün bireye yarar sağlanacağı düşünüyorsa o formülle ilerlemek depresyon baş etmek için bir seçenek olabilir.
3. Tms tedavisi: Fda onaylı bir tedavi formülüdür. Bir yada daha fazla ilaç kullanmış lakin istenilen yarar sağlanamamış hastalarda ya da ilaçı kullanamayan ve ya kullanmak istemeyen hastalarda bir yoldur.
4. EKT tedavisi: Bilhassa ağır depresyonda ve intihar niyetleri ağır olan hastalarda ve başka tedavi yollarında gereğince yarar görmeyen hastalarda uygulanabilir.
Depresyondan nasıl çıkılır?
Depresyon tedavisinin bir süreç olduğunu unutulmamalıdır, ister ilaç ister psikoterapi ya da her iki tekniğin uygulandığı bireylerde 3-4 hafta içinde şikayetler giderek azalmaya ve kişi günlük yaşantısına dönebilmektedir. Bilhassa bu süreçte yürüyüş, spor yapmak, tabiatta gezmek sizin kendinizi daha uygun hissetmenize neden olabilir. Olabildiğince kendimizi arkadaşlarımızdan izole etmemeye çalışmak, etkinliklere güç da olsa katılmak sizi daha düzgün hissettirebilir.
Depresyona ne yeterli gelir ?
Depresyonda olduğumu düşünüyorsak uzman dayanağı almak size yeterli gelebilir. Tıpkı vakitte tabiat yürüyüşleri, idman yapmak, meditasyon üzere rahatlatıcı uygulamalar kendinizi daha yeterli hissetmenize neden olabilir. Çevresel stresörlerden bir mühlet uzak kalmak size güzel gelebilir. Müzik dinlemek, dans etmek ya da sevdiğimiz bir aktivite ile ilgilenmek sizi daha düzgün hissettirebilir. Depresyon sürecinde alkol vb metotlarla rahatlamaya çalışmak sizi daha berbat hissettirebilir. Bu süreçte alkol ile ortaya ara koymak size güzel gelebilir. Uyku tertibinizi sağlamaya çalışmak, geceleri 7-8 saat ortalama uyumak ve gün içinde daha faal olmak size uygun gelebilir.
