Panik atak, çoklukla ansızın ortaya çıkan ve kişiyi ağır bir kaygı ya da rahatsızlık hissine sürükleyen bir dert bozukluğu belirtisidir. Bu ataklar sırasında kişi, mevt korkusu, denetimini kaybetme hissi yahut kalp krizi geçirme üzere şiddetli bedensel ve zihinsel belirtiler yaşar. Panik ataklar ekseriyetle 10 ila 20 dakika sürse de, kimileri daha uzun sürebilir. Panik atakların en bariz özelliği, ortada gerçek bir tehlike olmamasına karşın kişinin kendini büyük bir tehdit altında hissetmesidir. Bu, beynin ‘savaş ya da kaç’ yansısını yanlış alarm biçiminde devreye sokmasından kaynaklanır. Kalp çarpıntısı, terleme, baş dönmesi, nefes darlığı üzere belirtiler, panik atak sırasında sıkça görülür.
Panik atak sırasında şahısta çok çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir. Kalp atışlarının hızlanması, nefes darlığı, göğüs ağrısı, titreme, baş dönmesi, mide bulantısı, mevt korkusu ya da denetimi kaybetme hissi en yaygın belirtilerdendir. Bazen kişi, kendini gerçek dışı bir dünyada üzere hisseder; bu da derealizasyon olarak isimlendirilir. Bu belirtiler hem fizikî hem de zihinsel olarak hayli yorucudur.
Panik atakların nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, biyolojik, ruhsal ve çevresel faktörlerin bir ortaya gelmesiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir. Genetik yatkınlık, ailede panik bozukluğu geçmişi olan bireylerde bu durumu daha yaygın hale getirir. Beyindeki serotonin ve norepinefrin üzere kimyasalların dengesizliği de panik atakların tetiklenmesinde rol oynar. Ayrıyeten, ağır gerilim, travmalar, kronik hastalıklar ya da ilaç kullanımı da panik atakları artırabilir. Örneğin, çocukluk periyodunda yaşanan travmalar yahut gerilimli ömür olayları, bireyin yetişkinlik periyodunda panik atak geçirme riskini yükseltebilir.
Panik ataklarla başa çıkmak ve bu durumu tedavi etmek mümkün olabilir. Uzmanlar, bilişsel davranışçı terapinin (BDT) panik bozukluğun tedavisinde usullerden biri olduğunu belirtmektedir. BDT, kişinin panik ataklara yol açan fikir biçimlerini değiştirmeyi hedefler. Kişi, bu terapi sayesinde atakları tetikleyen fikirlerini tekrar yapılandırır ve böylelikle atakların şiddeti ve sıklığı azalır. Ayrıyeten, ilaç tedavisi de kıymetli bir seçenek olabilir. Antidepresanlar ve anksiyolitik ilaçlar, beyindeki kimyasal dengesizlikleri düzenleyerek panik atakları hafifletebilir. Lakin ilaçlar, her birey için uygun olmayabilir ve kesinlikle bir psikiyatristin nezaretinde kullanılmalıdır.
Maruz bırakma terapisi de panik bozukluğu olan bireyler için yararlı olabilir. Bu terapi, kişinin dehşetleriyle yüzleşmesine imkan tanır ve vakitle panik atakları tetikleyen durumlarla daha uygun başa çıkmasını sağlar. Gevşeme ve nefes idmanları, panik atakların idaresinde tesirli sistemlerdir. Bilhassa nefes denetimi, bedenin sakinleşmesine yardımcı olur ve atağın şiddetini azaltabilir. Birebir vakitte sağlıklı hayat üslubu da panik atakların önlenmesinde kıymetlidir. Tertipli idman, kâfi uyku ve istikrarlı beslenme genel ruh sıhhatini desteklerken, kafein, alkol ve nikotin üzere hususlardan kaçınmak da panik atakların sıklığını azaltabilir.
Sonuç olarak, panik ataklar hayli rahatsız edici olabilir, lakin tedavi edilebilir bir bozukluktur. Terapi, ilaçlar ve hayat üslubu değişiklikleri ile panik atakların sıklığı ve şiddeti değerli ölçüde azaltılabilir. Şayet sık sık panik atak yaşıyorsanız, bir uzmana başvurarak size en uygun tedavi yollarına yönelmeniz kıymetlidir.
