Diyet ve sağlıklı beslenme konusunda ‘tabuları yıkan’ doktor olarak tanınan Kalp ve İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Canan Karatay uzun hayatın sırlarını ve yapılmaması gerekenleri SÖZCÜ okurları için sıraladı. Ramazan ayında bedenin tıpkı tarım topraklarının nadasa bırakılması üzere dinlendiğini anlatan Canan Karatay iftar ve sahurda yanlışsız beslenilmesi halinde insülin direncinin de kırılacağını söyledi. Canan Karatay ramazan ayında beslenmeyle ilgili merak edilen soruları yanıtladı.
RAMAZAN 6-8 ÖĞÜN YİYİN DİYENLERE DERSTİR
Hande Zeyrek’in sorularını yanıtlayan Karatay, “Ramazan bolluk, rahmettir. 6-8 öğün yiyin diyenlere derstir. Zira insan bedeni 2 öğüne programlanmıştır” dedi.
– 11 ayın sultanı bilinen ramazan rahmet bolluk ve bir arınma ayı olarak görülür. Sizin için ne söz ediyor?
Hakikaten bolluk rahmettir bedeni dinlendirmektir. Günde 6-8 öğün yemeye karşıdır. 6-8 öğün yiyin diyenlere bir derstir. Zira insan bedeni 2 öğüne programlanmıştır. Temel fizyolojiden bahsediyorum. Bedenimizin fabrika ayarlarından bahsediyorum. Fabrika ayarları da 12 saatte bir kendini toparlar. Onun için oruç aslında bütün dinlerde vardır. İnsan bedeni ve ruh sıhhati için çok kıymetlidir.
TOPRAK NADASA BIRAKILIRDI
– Orucun bedene yararları nelerdir?
Eğer sağlıklı ve doğal yerseniz iftar ve sahurda insülin direnciniz kırılır. Leptin direnciniz kırılır. Bunlar kırılınca ne oluyor? Öbür hormanlarınızın çalışması devreye giriyor. Leptin ve insülin yüksekliği öbür hormonların çalışmasını baskı altına alır. İnsülin ve leptin hormonları bedenimizde uzun müddet açlıktan sonra olağana geldiği vakit, direnç kırıldığı vakit mesela büyüme hormonu rahatlıkla salgılanır. Tahterevalli üzere düşünün. Bu bir istikrar sorunudur. İnsülin yükselince öbür hormonlar azalıyor. Benim tiroidim çalışmıyor diyemezsiniz. İnsülini düşürürseniz troid hormonları da çalışır. Benim büyüme hormonlarım çalışmıyor bedenim güzelleşmiyor diyorsunuz. Büyüme hormonu biz yaşlılarda yaraların uygunlaşmasını sağlar ve gece salgılanır. Lakin insülininiz yüksekse bu salgılanmıyor. Yüksekse uykusuz kalıyorsunuz çarpıntınız oluyor. Kortizon salgılanıyor. Yani istikrar bozulduğu vakit hastalanıyoruz. Evvelden toprağı nadasa bırakırlardı. Bir sene bir şey ekilmezdi toprak kendisini toparlasın diye. İnsan bedeni da oruçta bu formda nadasa bırakılıyor diye düşünüyorum. Hz. Muhammed de iki öğün yerdi ve az yerdi… İbni Sina da iki öğün sağlıklıdır, üç öğün hastalıktır demişti, 11’inci Yüzyıl’da.
Taze enginar salatası tarifi
Malzemeler:
– 4 adet taze enginar (körpe, kılçıksız olanlardan)
– 1 limonun suyu (enginarları temizlerken kullanmak için)
– 2 adet havuç
– Yarım demet maydanoz
– 1 limonun suyu (salata için)
– Yarım çay bardağı sızma zeytinyağı
– Kristal kaya tuzu.
Hazırlanışı: Enginarları büyük yapraklarından ve içindeki tüylerinden temizleyip, limon suyu ile ovun (kararmaması için). Havuçların dış kısmını kazıyın. Maydanozu temizleyip, yıkayın. Temizlediğiniz enginarları ve havuçları rendenin iri tarafı ile rendeleyin. Maydanozları ince ince doğrayın. Tüm materyalleri salata kasesine alıp harmanlayın. Zeytinyağı, limon suyu ve tuzu ek edip karıştırın ve servis edin.
Eğer sağlıklı besin bedene girerse acıkmıyorsunuz
– Ramazan alışverişinde nelere dikkat edilmeli?
Doğal olan alınacak. İsraf yapılmasın ifrata da kaçılmasın. Tüm bilimsel açıklamalar gösterdi ki şayet sağlıklı besin bedene girerse acıkmıyorsunuz kardeşim. Acıkmanın sebebi yanlış besinler yemeniz. Biz yıllardır iki öğün yiyoruz. Lakin artık sıcak ve uzun günler olduğu için susuz kalmamak kıymetli. İftar ve sahur ortasında bol bol likit almamız lazım. Ancak şekerli içecek değil. Zira bilakis şekerli tatlı içecekler sizi halsiz bırakır ve susatır. İftarda enginar çok kıymetli. Mevsimindeyiz diye söylüyorum. Lifi çok fazladır, tok meblağ, bağırsak çalıştırır ve bedende birikmiş yağları yavaş yavaş atar. Salatası olabilir, yemeği olur, çorbası dahi olur. Biz küçük enginar soyup elma üzere yeriz. Tok meblağ besler yağlarınızı eritir.
– Ramazan denilince pide geliyor akıllara. Yiyebilir miyiz bir ölçüsü var mı?
Pidesiz yapamazsanız avuç içiniz kadar içine bol tereyağ sürüp yiyebilirsiniz. Eski pideler yok artık, o yüzden yememenizi tavsiye ediyorum lakin illa tutmayın beni yiyeceğim diyorsanız tereyağı ile yiyin. Zira unun içindeki ziyanları daha evvel söylemiştim. Fabrikasyon unların içine çok katkı unsurları katılıyor. Koruyucular var. Bunlar beyni de uyarıyor mideyi ve bağırsağı da bozuyor.
– Peki hurma için ne dersiniz? Çok çeşidi var…
Eğer keseniz müsaitse hurma güzeldir. Büsbütün bütçe problemi. Bu kadar kolay.
– Ya güllaç…
Güllaç hafiftir yapılabilir, öbür sütlü tatlılar da tercih edilebilir lakin şekersiz olacak. Meyvenin kendi şekeriyle yapılacak ek rafine şeker eklemeyecek.
– Pastırma yiyebilir miyiz?
Bir dilimi kaç lira? Cebiniz müsaitse gerçek pastırma yiyebilirsiniz fakat koşul değil yani yemesek de olur. Pastırma yiyeceğim diye tutturmayın onun yerine 4 yumurta yiyin.
– İftarı kelle paça çorbası ile açın diyorsunuz. Nedir yararları?
İftarda ya da sahurda fark etmez. Kelle paçanın içinde her türlü vitamin hayvansal yağ ve kolojen var. Mideyi yormaz çok hafiftir. Bol limon sirke ile muhakkak içilir bütün gün sizi dinç ve genç fiyat.
İftar ve sahurda neler yiyelim?
– İftar ve sahurda neler yiyip neler içebiliriz?
Öncelikle iftar ve sahur ortasında bol sıvı tüketmek gerekir. Limonlu şekersiz çaylar, limonlu bol su, ayran ve süt tüketilmeli. İftardan sonra uzun yürüyüş yapmak da son derece yararlı olur. Bir ömür biçimi olan Karatay Diyeti ramazan ayında da iftarda sahurda uygulanırsa daha sağlıklı rahat oruç tutulur.
Sahurda yiyebileceklerinizin listesi:
– Az pişmiş 2-3 yumurta. (bol peynirli omlet ya da menemen de olabilir)
– Bol domates, salatalık, yeşil biber, kırmızı biber ve turp.
– Bir avuç içi kadar tam yağlı peynir.
– 9-10 adet zeytin.
– Bir kase yoğurt, içine ceviz ya da kuruyemiş, nane, zerdeçal, bir çorba kaşığı soğuk sızma zeytinyağı. (keten tohumu ve zeytinyağı kabızlığı önler.
– Süt ayran yahut şekersiz limonlu çay.
– Bol su.
– Bir kase çorba. (kelle paça, tarhana, mercimek, yoğurt çorbası yahut zerzevat çorbası olabilir)
İftarda yiyebileceklerinizin listesi:
– Sıcak çorba ile oruç açılabilir. Hazır çorba asla tüketilmeyecek.
– 1 adet orta uzunluk lahmacun yenebilir.
– Köfte sulu sebzeli et yemeği, zeytinyağlı yemekler, dolma sarma karnıyarık üzere yemekler tercih edilebilir.
– Her türlü kırmızı et kebabı 2-3 kaşık bulgur pilavı ve mevsim salatası ile birlikte olabilir.
– Yemekle birlikte çay ya da şekerli içecek içilmeyecek.
Tatlı yerine komposto tanımı:
Kuru kayısı, mürdüm eriği, çekirdekli kuru üzüm, kuru incir, yaban mersini, bol ceviz ve badem bir tencereye konulduktan sonra üzerine su eklenerek buzdolabında bir gece bekletilir. Yemeklerde tatlı yerine tüketilir. Bu kompostoya şeker ya da tatlandırıcı ek edilmez. Komposto kaynatılmaz.
YARIN: Yanlış beslenme bedene nasıl ziyan veriyor?
