1. EMDR Terapisi Nedir?
EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), Türkçesiyle Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Tekrar Sürece, travmatik anılarla bağlantılı rahatsızlık veren hisleri ve kanıları işlemeyi amaçlayan bir psikoterapi prosedürüdür. Bu terapi, 1980’lerin sonunda Amerikalı psikolog Dr. Francine Shapiro tarafından geliştirilmiştir ve bilhassa Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu (TSSB) tedavisinde tesirli olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Fakat, günümüzde sırf travma değil, geniş bir yelpazede ruhsal sıkıntıların tedavisinde de kullanılmaktadır.
EMDR’nin Temel Prensibi
Travmatik bir olay yaşandığında, beyinde bu olaya dair anılar sağlıklı bir biçimde işlenemeyebilir. Bu işlenemeyen anılar, beynin farklı kısımlarında donmuş biçimde kalır ve kişi bu anıları hatırladığında tıpkı duygusal ve fizikî reaksiyonları tekrar yaşayabilir. EMDR’nin emeli, bu travmatik anıları tekrar işlemektir.
Bu süreçte, danışan göz hareketleri ya da başka bilateral (iki yönlü) uyaranlar aracılığıyla beynin sağ ve sol hemisferleri ortasında bir istikrar sağlarken, terapist eşliğinde anıya dair duygusal yükün hafifletilmesi hedeflenir. Anılar tekrar işlendiğinde, kişinin travmayla ilişkili olumsuz hisleri azalır ve olayla ilgili nötr bir bakış açısı geliştirir.
EMDR’nin İşleyişi: Beynin Doğal Şifa Mekanizması
EMDR, beynin doğal bir şifa sürecini tetikleyen bir metot olarak çalışır. Bu süreç, uykunun REM (Hızlı Göz Hareketleri) evresinde beynin gün içinde yaşananları işlemeye ve düzenlemeye çalışmasıyla benzeri bir sisteme dayanır. Terapist tarafından yönlendirilen göz hareketleri, beynin tıpkı tür bir tekrar sürece sürecine girmesini sağlar. Bu, anıya dair olumsuz his ve fikirlerin nötrleşmesine yardımcı olur.
EMDR Terapisinin Bilimsel Dayanakları
EMDR terapisi, bilimsel olarak tesirli olduğu kanıtlanmış bir sistemdir ve birçok memleketler arası sıhhat kuruluşu tarafından önerilmektedir:
Dünya Sıhhat Örgütü (WHO): EMDR’yi travma sonrası gerilim bozukluğu tedavisinde birinci basamak tedavi olarak önermektedir.
Amerikan Psikiyatri Derneği (APA): EMDR’nin TSSB için faal bir prosedür olduğunu kabul etmektedir.
Uluslararası Travma Çalışmaları Merkezi (ISTSS):
EMDR, travmaya dayalı rahatsızlıkların tedavisinde altın standart terapilerden biri olarak listelenmiştir.Araştırmalar, EMDR’nin travmanın yanı sıra depresyon, anksiyete ve fobilerde de tesirli olduğunu göstermektedir.
EMDR Terapisinin Öne Çıkan Yönleri
EMDR, ekseriyetle kısa vadeli bir terapi olarak kabul edilir. Hafif travmalar için birkaç seans kâfi olabilir. Bu, başka terapi sistemleriyle kıyaslandığında daha süratli sonuç almayı sağlar.Hızlı ve Tesirli:
Hafızayı Silmez, Yine Şekillendirir: EMDR, travmatik anıları unutmanıza değil, onlara dair duygusal yüklerinizi azaltmanıza yardımcı olur.
Fiziksel ve Duygusal Güzelleşme Sağlar: Duygusal travmaların bedensel tesirleri de azalabilir.
Yüksek Muvaffakiyet Oranı:
Araştırmalar, EMDR terapisine katılan danışanların büyük bir kısmında semptomların değerli ölçüde azaldığını ve duygusal güzelleşmenin hızlandığını göstermektedir.
Geniş Kullanım Alanı:
EMDR’nin yalnızca TSSB değil, fobiler, anksiyete, depresyon ve karmaşık travmalar üzere birçok ruhsal durumda tesirli olduğu kanıtlanmıştır.
2. EMDR Terapisi Hangi Durumlarda Uygulanır? TSSB (Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu) Fobiler ve anksiyete bozuklukları Depresyon Panik bozukluğu Yas ve kayıp Çocukluk travmaları İstismar, kazalar, doğal afetler üzere spesifik travmalar Özgüven ve performans korkusu sorunları Çiftlerin ortak travmalarının varlığı EMDR seanslarının genel yapısı ve süreç adımları: Danışanın geçmiş tecrübeleri ve olumsuz anıları keşfedilir. Güvenli bir alan oluşturulur. Bilateral (iki yönlü) uyaranlar kullanılır: Göz hareketleri, dokunsal uyaranlar yahut ses. Travmatik anıların tekrar işlenir ve nötr hale getirilir. Ortalama seans mühleti ve her danışanın muhtaçlığına nazaran terapi süreci değişebilir. Hafif travmalar için birkaç seansın kâfi olabilirken, kompleks travmalar daha uzun sürebilir. EMDR terapisi, danışanın kendini inançlı hissetmesi için terapist, süreci bireyin gereksinimlerine nazaran şekillendirir. EMDR terapisinde kimi danışanlar süreç boyunca süreksiz olarak duygusal yoğunluk yaşayabilir. Bu yan tesirler şunları içerebilir:3. EMDR Terapisi Nasıl Yapılır?
4. EMDR Terapisi Kaç Seans Sürer?
5. EMDR Terapisi İnançlı midir?
Travmatik anılarla yüzleşmek duygusal olarak yorucu olabilir, lakin bu durum ekseriyetle kısa periyodiktir.Geçici Duygusal Yorgunluk:
Duygu Dalgalanmaları: İşlenmemiş travmalar çalışıldığı için birtakım danışanlar seanslardan sonra artan duygusal hassasiyet hissedebilir.
Hafif Fizikî Yansılar: Birtakım danışanlar, anıya odaklanırken bedensel yansılar (örneğin, mide bulantısı, hafif terleme) hissedebilir.
Bu reaksiyonlar, terapinin doğal bir kesimi olup ekseriyetle birkaç seans içinde azalır. Terapist, bu çeşit durumlarla başa çıkmak için danışana rehberlik eder.
EMDR ile İlgili Sık Sorulan Sorular EMDR sırasında neler hissederim? Bireyler çoklukla birtakım anıların ve hislerin yine canlandığını hissedebilirler, lakin bu süreç terapist rehberliğinde inançlı bir formda gerçekleşir. EMDR hipnoz mudur? Hayır, EMDR hipnoz değildir. Birey büsbütün şuurlu ve denetim sahibidir. Her travma EMDR ile çözülebilir mi? Çoğu travma için tesirli bir usuldür, lakin birtakım kompleks durumlarda öbür terapi formülleriyle birleştirilebilir. EMDR yalnızca travma için mi kullanılır? Hayır, fobiler, anksiyete, depresyon üzere başka durumlar için de uygulanabilir. EMDR herkes için uygun mudur? Her bireyin muhtaçlıkları ve durumu farklıdır. Birinci kıymetlendirme görüşmesinde EMDR’nin uygun olup olmadığı belirlenir.
