‘Bütün dünya bana karşı geliyormuş üzere hissediyorum. Annem babam bile bir şey istediğimde daima bana hayır diyor. Beni daima durdurmaya çalışıyorlar. Durmadan şunu yap, bunu yap diye buyruk veriyorlar. Halbuki ben ‘benim’. Benim kendi aklım var. Bu yüzden annem babam bana yap dediklerinde ‘Hayır’ demek zorundayım. Şayet hayır demezsem, kendimi sırf anne ya da babamın bir parçasıymış üzere hissediyorum. Ancak ben benim. O yüzden istediğim vakit hayır diyebilirim. Zira ben güçlüyüm. İstediğim şeylere ben karar verebilirim. Masada nereye oturmak istersem oraya otururum. Kaşığımı tabağıma durmadan vururum. Beşerler benim burada olduğumu çıkardığım ses sayesinde anlayabilirler. ‘
Çocuğunuz durmadan hayır diyor, olur olmadık yerlerde kendini yere atıyor ve bir şey istediğinde onu elde edene kadar ağlama krizlerine mi giriyor? Tebrikler, ‘ Terrible two’ yani ‘2 yaş krizi’ devrine güzel geldiniz.
Yazının başındaki cümleler bu devirde çocuğunuzun ne hissettiğini ve düşündüğünü size kısaca özetleyebilir. Çocuğunuz bunları sizi kızdırmak için yapmıyor, kendi benliğini kazanmak ve bağımsızlığını kanıtlamak istiyor. Bu süreci sağlıklı bir biçimde tamamladığında çocuğunuz ilerde çarçabuk insanların tesiri altında kalmaktan korunacaktır.
Ebeveynler bu süreçte çok zorlanıp, çok reaksiyonlar verebilir. Bu yüzden sık sık bu sürecin süreksiz olduğunu ve bu devrin onun gelişimi için gerekli bir evre olduğunu hatırlamak gerekir.
Ebeveyn olarak dikkat edilmesi gereken kimi noktalar şu formda özetleyebiliriz;
Bu süreçte çok fazla alanda çocuğunuza hudut koymaya çalışmayın. Savaşacağınız birkaç alan belirleyin. Örneğin fizikî güç kullanması net bir sonunuz olsun ve bu davranışa asla müsaade vermeyin.
Çocuğunuzun hayır sözlerini onaylayın ve karşı gelmemeye, değiştirmemeye çalışın. Örneğin ‘Hadi çoraplarını çekmeceye koy’ dediğinizde büyük bir ‘hayır, olmaz’ karşılığıyla karşılaştıysanız; ‘Tamam, demek artık bunu yapmak istemiyorsun’ diyerek karşılık verebilirsiniz.
Yemek konusunda isteklerine saygılı olun. Örneğin brokoli yemek istemediğinde, ‘Neyi sevip sevmediğine karar ver. Artık senin brokoli sevmeyen birisi olduğunu söyleyebilirim.’ Yanıtı çocuğun benlik algısını destekleyen ve önemsendiğini hisseden bir karşılık olur.
Çocuğunuz ağlama krizine girdiğinde ve istemediği şeyleri ağlayarak söz ettiğinde ona yol gösterin. ‘Hoşuna gitmeyen bir şey olduğunda bana hayır, istemiyorum diyebilirsin. ‘
Bu devirde çocuğunuzla güç yarışı yapmaktan kaçının. Her istediğinin olmayacağını öğrensin fikri bu devir için çok geçerli değildir. Tartışma sonuçta ebediyen çocuğun kaybettiği koşullar oluşur. Siz kazanırsanız çocuğunuz kendini tabir etme gücünü kaybedecektir. Şayet çocuğunuz kazanırsa, kendine yanlışsız örnek olacak bir rehberi, güçlü bir yetişkini kaybedecektir. Çocuğunuz sizi çok zorladığında, örneğin yemek yememek için kararlı davrandığı durumlarda bile, ‘Tamam, artık yemek zorunda değilsin. Fakat daha sonra senin için yemek pişirmeyeceğimi bilmelisin.’ Hem onun istediğinin olduğu, hem son kelamı sizin söylediğiniz ve hudutları sizin belirlediğiniz bir yanıt olur.
Son olarak iki yaş krizinin nörolojik boyutuna da bir bakmak gerekiyor.
Çocuğunuzun bu devirde beynin ön (frontal) bölgesi gelişir. Bu bölgenin gelişmesi için kararlar vermeye gereksinimi vardır. Sizin tüm söylediklerinizi yerine getirmesini, tüm buyruklara itaat etmesini beklerseniz, beynin bu bölgesinin faaliyetsiz kalmasına sebep olabilirsiniz.
Ağlama krizler çocuk beyninde gerçek bir tetikleme yaratır. Çocuğunuzun ağlamaya hakkı vardır. Beyni hakikaten de istediği olmadığı için gerilim altındadır. Ağlamak bu tansiyonun boşaltılmasını sağlar.
Sizin için çok küçük olan kimi istekler onun için çok kıymetlidir. Arkadaşının oyuncağını almak istemesi yahut rastgele bir isteğinin geri çevrilmesi, onun beyninde çok sıkıntı bir durumdur. Olgunlaşmamış, neden- sonuç alakaları kurmayı öğrenmemiş, irtibat kurmamış bir beyinde, istekler hayal edilmeye başlandığında haz verecek moleküller salgılanır. Ve istediği olmadığında bu molekülleri n ölçüsünde ani bir düşüş olur. Bu da büyük bir ağlama krizine yahut saldırgan bir reaksiyona yol açabilir.
Bu devirde gereksiniminiz olan en büyük şey ise ‘Sabır’dır. Çocuğunuzun geliştiğini ve büyüdüğünü kendinize hatırlatmak bu devri atlatmanıza yardımcı olacaktır.
