Donald Trump’ın ABD başkanlık seçimlerini kazanmasının akabinde Güney Kore’de başlayan 4B hareketine dünya çapında ilgi arttı. Pekala neden kimi bayanlar seks, flört, evlilik ve bebeğin reddedildiği dört unsura nazaran yaşamak istiyor?
Min-ju, dünyanın dört bir yanındaki bayanların dikkatini çeken bir toplumsal medya paylaşımını anımsıyor:
“Erkekler, Trump’ın seçilmesinin akabinde kürtajın günah olduğunu söylüyor. Lakin tekrar de bayanların kendileriyle seks yapmasını bekliyor. Bu çelişki birebir anda var olamaz.”
Bu haber için konuştuğumuz birçok bayan üzere taciz korkusu nedeniyle ismini değiştirmemizi isteyen 27 yaşındaki bayan, 4B unsurlarına nazaran yaşıyor:
Flört etmek yok, seks yapmak yok, evlilik yok ve çocuk doğurmak yok.
Bu, toplumda var olduğuna inandıkları bayan düşmanlığına reaksiyon olarak erkeksiz yaşamayı seçen Güney Koreli feministler tarafından yaratılan bir hareket.
Min-ju, “Sürekli olarak flört şiddetine maruz kalan ve hatta bir ilgiyi bitirmeye çalışırken öldürülen bayanların haberlerini duyuyoruz” diyor.
Geleneksel toplumsal cinsiyet rollerine ve beklentilerine meydan okuyan bu hareket artık Amerika Birleşik Devletleri’ne de yayılmaya başladı.
Son haftalarda, Donald Trump’ın ABD başkanlık seçimlerini kazanmasının akabinde 4B hareketi hakkındaki tartışmalar Batı’da ilgi uyandırıyor.
Hareketin prensiplerini geliştiren ve bu unsurlara nazaran yaşayan Güney Koreli feministler, son periyottaki global ilgiyi hem sevindirici hem de üzücü buluyor.
4B nedir?
“4B” terimi dört Korece sözden geliyor:
- Bi Yeon-ae (flört yok),
- Bi Sex (seks yok),
- Bi Hon (evlilik yok) ve
- Bi Chul-san (doğum yok).
“Bi” öneki Korece’de “hayır” manasına geliyor.
Gerçek ismini paylaşmak istemeyen Ji-sun “Bu bir kavram, bir hareket ve bayanlar için günlük bir uygulama” diyor.
Kürtaj hakları kümesi B-Wave’in (adı hareketle tıpkı değil) eski bir lideri olan Ji-sun, 4B’nin 2016 yılında birkaç radikal feminist küme tarafından tasarlandığını söylüyor.
Ji-sun, Bi Hon’un (evlilik yok) evliliğin tam bayanlara nazaran bir şey olduğu tarafındaki ataerkil kanıyı reddetmek emeliyle oluşturulduğunu söylüyor.
Seks, flört ve çocuk doğurmayı reddetmek üzere başka prensipler de bayanların özerkliğini vurgulamak için eklendi.
Ji-sun, “Bu kendimize hürmet duymak için bir seçim” diyor.
Ona nazaran 4B erkekleri reddetmek değil, ataerkilliği yıkmakla ilgili.
“Bu, bayanların insan olarak yaşaması için bir hareket” diyor ve devam ediyor:
“Flört etmek, seks yapmak, evlilik ve doğum gerçekte bayanları zayıflatan şeyler.”
Ji-sun ayrıyeten Bi So-bi (kadınları cinsel olarak sömüren eserlerden kaçınma) ve Bi Dob-bi’yi (evli olmayan bayanların birbirlerini desteklemesi) içeren hareketin bir uzantısı olan yeni “6B” kavramından da bahsediyor.
Hareket hakkında akademik makaleler yazmış Gong Yeon-hwa, 4B unsurlarını benimsemeye karar verdiği vakitten bahsediyor.
“Önemli olayların yaşandığı bir dönemdi” diyen Gong Yeon-hwa, Gangnam istasyonunda sadece bayan olduğu için amaç alınan 23 yaşındaki bir gencin vefatından, bayanların kapalı kameralarla sinemaya alınmasının yaygın hale gelmesinden ve bu tıp görüntüleri internette dağıtan Webhard kartelinden kelam ediyor.
“Birçok bayan yalnızca evliliğin değil, flört etmenin ve hatta seks yapmanın da kendilerini tehlikeye atabileceğini fark etmeye başladı” diye devam ediyor.
2016’da 34 yaşındaki bir adamın genel tuvalette bir bayanı bıçakladığı Gangnam cinayeti, Seul’deki feministleri bir ortaya getirdi.
Kadınlar sokaklara dökülerek, “Sırf bayan olduğu için öldürüldü” sloganını attı.
Yeon-hwa, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Aile Bakanlığı’nın 2020 yılında yayımladığı ve ankete katılan erkeklerin yüzde 42’sinin en az bir sefer geneleve gittiğini ortaya koyan rapora işaret ediyor.
Yeon-hwa, bunun arkadaşlarını erkek partnerlerine karşı giderek daha kuşkucu hale getirdiğini söylüyor.
“Ben de bazen kendimi yalnız hissediyorum ve bir bağ kurmayı arzuluyorum. Lakin kuşku ve kaygıyla dolu bir ilginin, vaktimi ve gücümü öteki bayanları desteklemek için harcamak kadar bedelli olmadığını anladım.”
4B’yi benimseyen Güney Koreli kadınlar
Min-ju için 4B, bayanların münasebetlerinde maruz kalabilecekleri şiddetten hem fizikî hem de zihinsel olarak kendini müdafaanın bir yolu.
“Failler çoklukla çok az ceza alıyor” diyor.
“Kore’de flört etmek, bir erkeğin bana ziyan verme, hatta küçük de bir sonuç de olsa canımı alma hakkını teslim etmek üzere geliyor.”
30’lu yaşlarının başında bir bayan olan ve gerçek ismini paylaşmak istemeyen Gomsae, geçirdiği yumurtalık operasyonlarının 4B hayat şeklini benimsemesi için ona ilham verdiğini söylüyor.
Gomsae, “Doktorlar yumurtalıklarımın fonksiyonunu geri kazanmaya odaklandılar lakin asıl kaygıları üremekti” diyor.
“Bu, bayan vücudunun üreme aracı olarak görüldüğünü anlamamı sağladı”
Gomsae, 4B’nin pasif bir direniş biçimi olduğunu, bayanların açıkça ilan etmedikleri, lakin üremeyi denetim etmek için sessizce yapmaya karar verdikleri bir şey olduğunu söylüyor.
“Bu, bayanların seslerini duyulmadığı bir toplumda hayatta kalmanın bir yolu haline geldi” diyor ve devam ediyor:
“4B, bayan düşmanlığına ve anti-feminizme karşı ulusal bir boykot.”
Kadınlar Güney Kore’de 4B unsurlarına nazaran yaşamanın sıkıntı olduğunu kabul ediyor.
Min-ju kararından erkek meslektaşlarına ya da arkadaşlarına bahsetmediğini söylüyor.
“Kendimi açıkça 4B olarak tanımlamanın riskli olduğunu düşünüyorum” diyor ve ekliyor:
“Birçok feministin ve Bi Hon’u (evlilikten vazgeçme) savunanların, duruşlarını internette açıkça paylaştıktan sonra siber zorbalığa maruz kaldıklarını gördüm.”
Yeon-hwa şu anda Avustralya’da yaşıyor ve ülkesinin kendisi için “güvensiz” olduğunu hissettiğini söylüyor.
“Cinsiyet ayrımcılığına maruz kalmanın ötesinde, bayan haklarını savunmak ve feminist olmak bile beni tehditlerin amacı haline getirdi. Bu beni derinden rahatsız ediyor” diye konuşan Yeon-hwa şunları söylüyor:
“Ne vakit 4B hareketine takviyemi açıkça söz etsem, Kore toplumunda düşmanlığının fitilini ateşleyen bir terim olan ‘feminist’ olarak etiketleniyorum.
“Bu hareketlerin Güney Kore’de doğmasının nedeni, bayan düşmanlığının toplumda derin köklere sahip olması.”
4B öbür ülkelere hakikat yayılıyor
ABD’nin yeni liderinin kürtaj konusundaki, hangi kuralların yürürlükte olacağını eyalet idarelerine bırakan tavrı, bayan hakları kümeleri ortasında muhtemel bir federal kürtaj yasağı korkusunu da beraberinde getirdi.
Beyaz Saray, Senato ve Temsilciler Meclisi’ni denetim edecek olan Cumhuriyetçiler, Yüksek Mahkeme’de muhafazakâr çoğunluğa sahip olmaları nedeniyle, kısıtlayıcı maddeleri geçirmek için güçlü bir konumdalar.
Buna ek olarak, Trump’ın cinsel istismar argümanları ve rakibi Kamala Harris hakkındaki tartışmalı sözleri de dahil olmak üzere bayanlar hakkındaki yorumları da tekrar gündemde sıcaklığını koruyor.
Amerikalı bayanlar ortasında tüm bunlara karşılık erkekleri “boykot etme” ve 4B’yi benimseme tarafında büyüyen bir eğilim var.
Hareketle ilgili toplumsal medya paylaşımları büyük ilgi toplarken, arama motoru bilgileri de son birkaç ay içinde bu ilgide dramatik bir artış olduğunu gösteriyor.
Yeon-hwa 4B’nin dünya çapında yayılmasını hem âlâ hem de makûs olarak pahalandırıyor.
“Bir yandan, Koreli bayanlar tarafından başlatılan bir hareket olan 4B’nin artık global feminist konuşmanın bir modülü olmasından gurur duyuyorum” diyor.
“Ama birebir vakitte aşağılayıcı bir durum. ABD feminist telaffuzda Kore’den 100 yıl ileride, fakat 4B’nin orada benimsenmesi, Amerika’da bile bayanların inançlı ve eşit bir formda yaşamasının hala ne kadar sıkıntı olduğunu gösteriyor.
“Bu bayanların üniversal olarak karşılaştığı zorlukların da bir göstergesi.”
Ancak Güney Kore’de 4B’ye ait kamuoyu farkındalığı ve hassaslığı hudutlu ya da epeyce olumsuz.
Kim Hyun-jung bu hareketle birinci sefer üç yıl evvel internette karşılaşmış.
30 yaşındaki bayan, “4B’yi sahiplenen insanları yargılamıyorum ancak kimilerinin başka bayanları birebir bedelleri benimsemedikleri için suçladığını gördüm. Bu yanlış” diyor.
Diğerleri ise bu hareketi hiç duymadıklarını itiraf ediyor.
Kim Mi-rim isimli bayan, “Daha yakın vakit evvel araştırdım. Kimi bayanların neden bu hayat usulünü seçtiğini kısmen anlayabiliyorum lakin benim için bu daha çok ekonomik zorluklarla ilgili” diye konuşuyor.
“Hayat pahalılığı arttıkça, yakın münasebetler kurmak giderek zorlaşıyor.”
Yine de 4B, birtakım Koreli bayanlar için hayatlarındaki planlarını büsbütün değiştirdi ve aile vizyonlarını tekrar tanımladı.
Yaklaşık sekiz yıldır 4B ömür usulünü takip eden Gomsae, hareketin ABD’ye yayılmasını hem cüret verici hem de üzücü olarak görüyor.
“4B eşit işe eşit fiyat üzere haklar istemekle ilgili değil. Vücudum üzerindeki temel haklarımı geri almakla ilgili” diyor. Bu haklarıysa şöyle tanımlıyor:
“Erkeklerin asla uğruna savaşmak zorunda kalmadıkları ya da düşünmedikleri haklar.”
