Kemoterapi, kanser tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir tedavi tekniğidir. Temel maksadı, kanser hücrelerini maksat alarak yok etmek yahut büyümelerini durdurmaktır. Kemoterapi ilaçları, kanserin çeşidine ve evresine bağlı olarak farklı formlarda uygulanabilir. Ekseriyetle, bu tedavi formülü, cerrahi müdahale yahut radyoterapi ile birlikte kullanılabilir.
Kemoterapi, kanser hücrelerini maksat alırken, sağlıklı hücrelere de ziyan verebilir. Bu nedenle, tedavi sürecinde yan tesirler ortaya çıkabilir. Kemoterapi, çoklukla intravenöz (IV) yoluyla uygulanır, lakin ağızdan alınan ilaçlar da mevcuttur.
KEMOTERAPİ İLAÇLARI
Kemoterapi ilaçları, kanser hücrelerinin büyümesini durdurmaya yahut yok etmeye yardımcı olan kimyasal unsurlardır. Bu ilaçlar, hücre döngüsünü maksat alarak, hücrelerin bölünme ve çoğalma yeteneklerini tesirler. Kemoterapide kullanılan esas ilaç sınıfları şunlardır:
Alkilleyici Casuslar: Bu ilaçlar, DNA’yı değiştirerek kanser hücrelerinin bölünmesini mahzurlar. Örnekler ortasında siklofosfamid ve ifosfamid bulunur.
Antimetabolitler: DNA ve RNA sentezini bozan bu ilaçlar, kanser hücrelerinin büyümesini durdurur. Metotreksat ve 5-fluorourasil bu kümede yer alır.
Antibiyotikler: Kanser tedavisinde kullanılan kimi antibiyotikler, hücre döngüsünü etkileyerek kanser hücrelerinin vefatına neden olabilir. Doksorubisin ve bleomisin bu gruptadır.
Hormon Tedavisi: Birtakım kanser çeşitleri hormonlara bağımlı olduğundan, hormon düzeylerini düzenleyen ilaçlar kullanılabilir. Örneğin, göğüs kanseri tedavisinde östrojenin tesirini engelleyen ilaçlar kullanılır.
Vaka Özel İlaçlar: Bu ilaçlar, makul genetik mutasyonları gaye alarak daha hedeflenmiş bir tedavi sağlar. Örneğin, HER2 müspet göğüs kanseri tedavisinde trastuzumab kullanılır.
KEMOTERAPİ UYGULAMA YÖNTEMLERİ Kemoterapi tedavisi, hastanın genel sıhhat durumu, kanserin tipi ve evresi üzere faktörlere bağlı olarak farklı hallerde uygulanabilir:İntravenöz Uygulama:
Kemoterapi ilaçları, damar yoluyla direkt kana verilir. Bu yol, ilacın süratli bir halde bedende dolaşmasını sağlar.
Ağızdan Alınan İlaçlar: Birtakım kemoterapi ilaçları, tablet yahut kapsül formunda ağız yoluyla alınabilir. Bu yol, konutta tedavi imkanı sağlar.
İntraperitoneal Uygulama: Bu metot, kemoterapi ilaçlarının karın boşluğuna enjekte edilmesiyle gerçekleştirilir. Ekseriyetle, karın içindeki kanser çeşitleri için kullanılır.
Topikal Uygulama: Kimi cilt kanseri cinslerinde, ilaç direkt lezyon üzerine uygulanabilir.
KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ Kemoterapi tedavisi, kanser hücrelerini yok ederken sağlıklı hücrelere de ziyan verebilir. Bu nedenle, hastalar çeşitli yan tesirler yaşayabilir. Kemoterapinin en yaygın yan tesirleri şunlardır: Saç Dökülmesi: Kemoterapi ilaçları, saç foliküllerini etkileyerek saç dökülmesine neden olabilir. Mide Bulantısı ve Kusma: Kemoterapi tedavisi sırasında mide bulantısı ve kusma sık görülen yan tesirlerdir. Bu durumu yönetmek için antiemetik ilaçlar kullanılabilir. Yorgunluk: Kemoterapi tedavisi, bedenin güç düzeylerini etkileyerek yorgunluk hissine yol açabilir. Bağışıklık Sistemi Düşüklüğü: Kemoterapi, bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyon riskini artırabilir. Kan Değişiklikleri: Kemoterapi, kan hücrelerinin sayısını etkileyerek anemi, trombosit düşüklüğü üzere sıkıntılara yol açabilir. Kemoterapi süreci, çoklukla birkaç kademeden oluşur: Tanı: Kanser çeşidi ve evresi belirlendikten sonra uygun kemoterapi planı hazırlanır. Tedavi Planı: Doktor, kemoterapi ilaçlarının türü, dozu ve uygulama sıklığını belirler. Bu plan, hastanın ferdî gereksinimlerine nazaran özelleştirilir. Tedavi Süreci: Kemoterapi seansları çoklukla birkaç haftada bir yapılır. Tedavi müddeti, kanserin tipine ve hastanın karşılığına bağlı olarak değişebilir. Takip: Tedavi sürecinin akabinde, hastanın durumu nizamlı olarak izlenir. Gerekirse tedavi planı güncellenir. Kemoterapinin birçok avantajı ve dezavantajı bulunmaktadır. Avantajları: Kanser hücrelerini maksat alarak tümörleri küçültebilir. Cerrahi müdahale gerektirmeyen hadiselerde tesirli bir seçenek olabilir. Radyoterapi ile birlikte uygulandığında tedavi muvaffakiyetini artırabilir. Dezavantajları: Yan tesirleri nedeniyle hastaların ömür kalitesini olumsuz etkileyebilir. Her hastada birebir etkiyi göstermeyebilir; kimi hastalar tedaviye karşılık vermeyebilir. Uzun vadeli tesirleri, sağlıklı hücrelerde hasara yol açabilir. Kemoterapi, kanser tedavisinde değerli bir araçtır, lakin her hastaya uygun olmayabilir. Tedavi süreci, hastanın durumuna nazaran özelleştirilmelidir. Yan tesirlerinin idaresi, tedavi sürecinin en kritik basamaklarından biridir. Hastaların kemoterapi sürecinde tabipleriyle açık bir irtibat kurmaları, mümkün yan tesirleri en aza indirmek ve tedavi sürecini daha kolay yönetmek açısından büyük kıymet taşır. Şuurlu bir yaklaşım, kemoterapinin yararlarını artırabilir ve tedavi sürecini daha tolerable hale getirebilir.KEMOTERAPİ SÜRECİ
KEMOTERAPİNİN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI
