Konuşma Sesi Bozukluğu Nedir?

Konuşma Sesi Bozuklukluğu (KSB), şahısların anadillerindeki sesleri üretmekte, hakikat kullanmakta yahut ayırt etmekte yaşadıkları zorlukların genel ismidir.

• Halk ortasında ekseriyetle ‘konuşma bozukluğu‘ olarak bilinse de, ‘Konuşma Sesi Bozuklukları’ terimi, konuşmanın üretimindeki ve ses sisteminin kullanımındaki spesifik zorlukları söz eden daha hakikat ve kapsayıcı bir kavramdır.

  Göz Atın

  

  Emzirmenin Yararları ve Ruhsal Tesirleri

  

  Anne Sütünün Yararları

  

  Salihli’de Yağmur Duası

• Nedenine ve tipine bağlı olarak farklı formlarda ve oranlarda konuşmanın anlaşılırlığını etkiler. Bilhassa fonolojik gelişimdeki problemler yahut işitsel ayırt etme zahmetleri ile alakalı olduğunda, konuşma seslerini manaya, çözümleme ve hasebiyle okuma-yazma hünerlerinde de sorunlar yaşanabilir.

• Çocuklarda en yaygın görülen cinsleri, fonolojik bozukluk ve artikülasyon bozukluklarıdır.

• Yetişkinlerde en sık görülen çeşitleri ise r, ş, s, z üzere seslerde yaşanan artikülasyon bozukluğu ile beyinde yahut hudutlarda yaşanan hasar sonrasında ortaya çıkan dizartridir (konuşma organlarını tutan felç).

• Konuşma sesi bozuklukları anlaşılırlığı etkilediği için iletişim sıkıntılarına yol açar, bağlantı problemleri ise psikososyal problemleri tetikler.

• Konuşma sesi bozukluklarının birçoklarının hem tedavisi, hem telafisi hem de terapisi vardır ve sorun çoğunlukla büsbütün ortadan kalkar.

Konuşma Sesi Bozukluklarının Nedenleri Nelerdir ve Tahliliyle Kimler İlgilenir?

1. Anatomik Nedenli Konuşma Sesi Bozuklukları

Bazı çocuklarda ya da bireylerde konuşma seslerini hakikat çıkaramama sorunu, ağız, lisan, damak ya da diş yapısındaki farklılıklardan kaynaklanabilir. Bu fiziksel farklara “anatomik bozukluk” diyoruz.

• Örnekler:

  • Dilin çok büyük ya da çok küçük olması

  • Dudak Damak Yarıklıkları

  • Çene ve dişlerdeki yapısal sorunlar

Kimler İlgilenir? Plastik cerrah, ortodontistler, KBB uzmanları, dil ve konuşma terapistleri

2. Fizyolojik Nedenli Konuşma Sesi Bozuklukları

Bazen ağız ve konuşma kaslarının yapısı sağlamdır fakat bu kasların çalışmasını yöneten hudutlarda ya da kas tonusunda bozukluklar olabilir. Buna “fizyolojik bozukluk” denir. Yani bedenin çalışmasında bir aksama vardır.

• Örnekler:

  • Dizartri (kas zayıflığı yahut uyum bozukluğu nedeniyle konuşma bozulur)

  • Hipotoni (kasların gereğince kasılamaması)

Kimler İlgilenir? Nörolog, fizyoterapist, dil ve konuşma terapisti

3. Çocukluk Çağı Konuşma Apraksisi (ÇÇKA)

ÇÇKA kasların uyarılmaması, çalışmaması ile değil, beynin üst seviye planlama fonksiyonlarındaki sıkıntılar ile ilgili nörolojik bir problemdir.

Bazı çocuklarda konuşma organları sesleri üretmek için gerekli hareketleri yapabilecek kapasitede olsa da, beyin bu hareketlerin planlamasında zorluk yaşayabilir. Bu duruma Çocukluk Çağı Konuşma Apraksisi (ÇÇKA) denir.

ÇÇKA, konuşma seslerinin üretiminde tutarsızlık ve sıralama yanılgıları ile kendini gösteren bir motor konuşma bozukluğudur.

Bin çocuktan bir yahut ikisinde görüldüğü kestirim edilmektedir. Erkek çocuklarında kız çocuklarından iki üç kat daha sık görülür.

Tanı basamağında dikkatli olunmazsa artikülasyon bozukluğu, gecikmiş konuşma, mutizm yahut özgül lisan bozukluğu ile karıştırılma ihtimali vardır.

Uzun uğraşlara karşın yeterince ilerlemeyen artikülasyon yahut gecikmiş lisan vakalarının ÇÇKA olma ihtimalini yine düşünmek gerekir.

ÇÇKA tanısı alan çocuklarda öbür apraksi cinsleri dahil diğer nörolojik kökenli sorunlar da görülme mümkünlüğü hayli yüksektir.

Örnekler:

• Çocuk makul sesleri taklit edebilir fakat bu sesleri resen yahut farklı bağlamlarda dengeli formda üretemez. Bizatihi “baba” diyebilirken, “bababa” demesini istediğinizde söyleyemez. Bizatihi “anne” demeyi başarabilir fakat “ne” demesini istediğinizde zorlanır.

• Çocuk yemek yerken yahut istemli konuşmazken lisanını, dudaklarını, çenesini vs. çok güzel denetim eder lakin çok kolay bir heceyi isteyerek söylemek (ba, da gibi) çok sıkıntı gelir.

• Ünlü harfleri de söylemekte zorluk yaşar, “benim” yerine “banım”

• Üretimler tutarsızdır, çocuk çok anlaşılır biçimde “gitti” dedikten sonra birebirini tekrarlamasını istediğinizde “gidi, itti, gitim…” diyebilir.

Kimler İlgilenir? Çocuk nöroloğu ile lisan ve konuşma terapisti

4. Fonolojik Bozukluklar

Konuşma organlarında ya da işitmede hiçbir sorun olmadığı halde, çocuk birtakım sesleri yanlış ya da eksik kullanabilir yahut öbür bir sesle değiştirebilir. Bu durum ekseriyetle sesleri zihinde ayırt etme yahut kuralına uygun kullanmayı öğrenememekten kaynaklanır.

• Örnekler:

  • “kes” yerine “tet” demek

  • “yaprak” yerine “labat” demek

• Kim İlgilenir? Dil ve konuşma terapisti

5. Ruhsal yahut Çevresel Etkenler (Konuşma Sesi Bozukluklarına İlişkin)

Bazı çocuklar gerilim, telaş ya da çevresel baskılar nedeniyle konuşmada sorun yaşayabilir. Bazen de yanlış öğrenilmiş konuşma alışkanlıkları gelişebilir.

• Örnekler:

  • Sadece sözcük başlarında s yerine “ts” sesini kullanmak (sen yerine tsen)

  • R sesini uzatarak yahut lisanı titreterek üretme ( burrraya bak )

  • Çeneyi ve dudakları çok hareket ettirmeden konuşmak

• Kimler İlgilenir? Psikiyatrist, klinik psikolog, psikolog, dil ve konuşma terapisti

6. İkincil ya da Karma Etmenlere Bağlı Bozukluklar

Bazı konuşma problemleri, altta yatan bir sendrom, işitme kaybı ya da nöro-gelişimsel meseleyle birlikte görülür. Bu durumlarda birden fazla faktör tıpkı anda tesirli olabilir.

Konuşma sesi bozukluğu talidir.

• Örnekler:

• Down sendromu

• Serebral palsi

• Williams sendromu

• İşitme engeli

Kimler İlgilenir? Altta yatan probleme başlı olarak çok geniş bir grubun müdahalesi gerekir.