Hinduizm, dünyanın en eski dinlerinden biri olarak, karma, reenkarnasyon ve en son kurtuluş üzere derin felsefi kavramlarla milyonlarca insanın manevi seyahatine rehberlik ediyor. Bu kavramların merkezinde yer alan Moksha, Hinduizm’de karma döngüsünden (samsara) kurtulmayı ve ruhun (atman) ilahi gerçeklik olan Brahman ile birleşmesini söz ediyor. Moksha, insanın doğum-ölüm-yeniden doğum döngüsünden özgürleşerek sonsuz huzur ve bilgiye ulaşmasını temsil eden en yüksek manevi amaç olarak kabul edilir. Pekala, Moksha tam olarak nedir? Karma döngüsünden kurtuluş nasıl sağlanır?
MOKSHA NEDİR? HİNDUİZM’DE KARMA DÖNGÜSÜNDEN KURTULUŞ
Hinduizm’de Moksha, “kurtuluş” yahut “özgürlük”), ruhun samsara ismi verilen doğum, mevt ve tekrar doğum döngüsünden kurtularak Brahman (evrensel ilahi gerçeklik) ile birleşmesini tabir eder. Moksha, insanın dünyevi istekler, bağlar ve cehaletten (avidya) kurtularak sonuncu huzur, bilgelik ve sonsuz mutluluğa ulaşmasını sağlar. Hindu ideolojisine nazaran, ruh (atman) vücuttan vücuda yine doğarken, geçmiş hareketlerin (karma) sonuçlarına bağlı olarak farklı hayat formlarında varlığını sürdürür. Moksha, bu döngüden çıkışı ve ruhun özgürleşmesini temsil eder.
Moksha’nın Temel Özellikleri:
Nihai Özgürlük: Moksha, ruhun dünyevi bağlardan, acıdan ve illüzyondan (maya) kurtulmasıdır.
Brahman ile Birlik: Atman’ın, üniversal şuur olan Brahman ile birleşmesi, ferdi benliğin çözülmesi manasına gelir.
Dört Purushartha’dan Biri: Hinduizm’de ömrün dört hedefi (purushartha) vardır: Dharma (doğruluk), Artha (maddi refah), Kama (zevk) ve Moksha (kurtuluş). Moksha, bu emellerin en yükseğidir.
Farklı Felsefi Yorumlar: Advaita Vedanta’ya nazaran Moksha, ferdi ruhun Brahman ile tam birleşmesidir. Dvaita ve Vishishtadvaita üzere öteki okullar, Moksha’yı Tanrı’yla (örneğin Vişnu yahut Şiva) sonsuz bir bağ kurma olarak tanımlar.
