Erhan Yılmaz
1979 tarihinde İstanbul doğan Müge Serez, birinci ve orta öğretimi İstanbul Eczabaşı okullarında ve Özel Işık Koleji’nde tamamladı. Amerika’daki California eyaletinde 4 sene lisans eğitimi aldıktan sonra, tıpkı üniversitede psikoloji master’ı yapan Serez; Türkiye’ye döndükten sonra, 5 sene şahsî gelişim merkezinde eğitim aldı.
Psikoterapist Müge Serez, Antares Yayınları tarafından yayımlanan ‘Dönüşüm Sanatı’ kitabında, Türkiye’den ABD’ye oradan Hindistan ve Japonya’ya uzanan hayat serüvenini, her virajda şaşırtan ve süprizlere dolu bir seyahati anlatıyor.
2020 Diamonds Of Turkey Yılın Enleri Ödül Töreni’nde Yılın En Başarılı Psikoterapisti Ödülü’ne layık görülen Müge Serez’le ‘Dönüşüm Sanatı’nı konuştuk.
Alanınızda değerli çalışmalar yapmış bir psikologsunuz. ‘Dönüşüm Sanatı’nı yazmaya nasıl karar verdiniz?
Sanırım edebi eserler genelde müelliflerin kendilerini söz etme gereksiniminden doğuyor. Dünya sahnesinde söyleyecek kelamı olanlar ister kurgu, ister kurgu dışı alanda olsun fikirlerini, niyetlerini, tecrübelerini ve hayallerini paylaşırlar. Her insanın öyküsü özeldir. Bilirsiniz, hikayelerle, romanlarla ilgili bir sohbet açıldığında birçok kişi “benim hayatım roman” der. Bu görüş için yanlış diyemeyiz. Her ömür tamamlanmamış bir romandır. Mesleksel tecrübelerimi yazmaya karar verdiğimde işe nereden başlamam gerektiğinden emin değildim. İnsanın bilhassa kendi hayatındaki giz perdesini aralaması biraz cüret işidir. Lakin temel hedef okur için bir motivasyon oluşturabilmektir. Farklı dünyaların da var olduğunu, gökyüzünün altında yalnızca bizim yaşamadığımızı lakin farklı kıssalara göz atarak anlayabiliriz. Bilhassa gerçek kıssaları yazıya dönmek, okur için güçlü bir empati oluşturmak demektir. Asıl hedefim kendimi, hislerimi açmak, insanlarda istediklerinde neler yapabilecekleri konusunda az da olsa bir farkındalık yaratmaktı.
‘Dönüşüm Sanatı’, ferdî tecrübelerinizle başlıyor ve kelama Hasan Ali Toptaş’a bir gönderme yaparak başlıyorsunuz. Bu noktada şahsî olan sıkıntıyı kamusal bir düzleme taşırken nelere dikkat ettiniz?
Alıntıladığım kelam muhtemelen birden fazla müellif için geçerli bir durum. Çünkü çocukluğumuz karakterimiz, davranışlarımız, yansılarımız, dünyayı yorumlamamız üzerinde büyük bir tesire sahiptir. Fakat bir fark var ki ‘Dönüşüm Sanatı’nda benim yaptığım kurgunun dışına çıkmak ve kendi öykümü olabildiğince şeffaf bir formda aktarmaktı. Tahminen kurgularda kusursuz bir hayat inşa edebilirsiniz lakin insan ömrü genelde iniş-çıkışlar, kusurlar ve yanılgılarla doludur. Kendi ömrünüzü aktarırken yalnızca hoş şeylerden bahsederseniz okura sırf bir kesit sunmuş olursunuz ve bu inandırıcı olmaz. Okumaktan en çok keyif aldığım metinler müelliflerin kendilerini açtığı metinlerdir. Son yıllarda bilhassa Knausgaard’ın yapıtları bu manada benim için de öne çıkıyor. Yazı, bazen kurgunun dışına çıkıp gerçeğe yöneldiğinde daha tesirli olabiliyor.
‘SINIRLARINIZIN DIŞINA ÇIKMAK İÇİN UĞRAŞ ETMENİZ UFKUNUZU GENİŞLETECEKTİR’
Türkiye’de başlayan eğitim hayatınız ABD’de devam etti ve yeniden mesleğe birinci adımı burada attınız. ABD’den Türkiye’ye bakınca neler görüyorsunuz?
Özellikle yüksek tahsilimi ABD’de almam, orada dünyanın değerli psikologlarının ofislerinde staj imkânı bulmam bana farklı bir vizyon sundu. Küçük Kara Balık’ın öyküsünü herkes bilir. Şayet etrafınız kimi hudutlarla çevriliyse dünyanızın o hudutlardan ibaret olduğunu sanırsınız. Bir biçimde zincirleri kırdığınızda ise sizi bekleyen dünyayı görüp şaşırırsınız. Bu yüzden eğitim yahut öbür bir nedenden ötürü sınırlarınızın dışına çıkmak için uğraş etmeniz ister istemez ufkunuzu genişletecektir. Farklı kıtalar, farklı kültürler, farklı toplumsal yapı. Yalnızca ABD ile ülkemiz ortasında değil, bize yakın coğrafyalar için de birebiri geçerli. Kelam konusu farklılıkların birçok sebebi, tarihi alt yapısı olsa da insan her yerde insandır; sıkıntıları, istekleri ve dilekleri tıpkı. Hasebiyle bir sistem farklılığından kelam etsek de zaaflarımız birebir. O yüzden eğitimim tamamlandıktan sonra ülkeme dönme konusunda tereddüt yaşamadım.
Hindistan ve Budizm üzerine aldığınız uygulamalı eğitim de üzerinde durduğunuz mesele… Birbirinden farklı iki kıta ve iki eğitim politikası… Her ikisini ele aldığınızda ne üzere bir katkı sağladınız?
Biri deneysel başkası mistik diyebilirim. Psikoloji çalışmaları bilimin ışığında, bilişsel ve davranışsal tesirleri inceler. Bu mevzuda ortaya atılmış kuramların hepsi insanı tanıma manasında değerli fonksiyona sahiptir. Ruhsal ve nörolojik araştırmalar, örnekler, hadiseler, istatistikler bilimsel metotların insanı manaya yolundaki ögeleridir. Bunların hepsini muhakkak manada tahlil ve sentez ederek, kısaca bilimsel formülleri kullanarak bir mana çıkarmaya girişiriz. Hindistan ise ‘Dönüşüm Sanatı’nda da fark edilebileceği üzere daha çok mana arayışlarım ve kendimi keşfetmem üzerinde benim için mucizeler sundu, kendi küçük mucizelerimi. Olağan oradaki tecrübelerimin büsbütün bana özel olduğunu söylemem gerekir. Alışılmış tüm disiplinlerin dışında, kendine mahsus bir akışla ilerleyen bu ferdî gelişim süreci benim için eşsiz bir tecrübeydi. Akademik eğitimimi daha çok insanları anlamak, onlara mesleksel manada yardım etmek için kullanırken, Hindistan ayağı ise büsbütün bana özel, kendimle, niyetlerimle ilgilidir.
Reiki günümüzde de hayli tanınan bir başlık… Vakit zaman üst sınıfın ‘arınma’ metodu olduğuna dair tenkitler de basında kendine yer buluyor. Siz nasıl değerlendiriyorsunuz? Alternatif formüllerle bilimsel yolları harmanlamanın sakıncaları ve yararları nelerdir?
Haklısınız, reiki epey tanınan bir eğitim halini aldı, çok eski bir güzelleştirme sanatı olduğunu biliyoruz. Fizikî rahatsızlıklarımızın temelinde duygusal etkenler, bilhassa gerilim yer alır; reiki ile gücünüzü yanlışsız yönlendirdiğinizde birçok probleminizi çözebilirsiniz. Bazen alternatif formüllerle bilimsel metotlar birbirini takviyeler, ikisi de hakikat kullanımda beşerler için inançlı limanlar oluşturabilir. Reiki benim hayat yolcuğumun uzak kıtalardaki dönüşümüdür, gücümü keşfetme biçimimdir. Ruhsal manada güçlü tedavilerde hastaların reiki sayesinde hayata tutunma motivasyonlarının arttığını ve yaşadıkları acılı süreçlerin hafiflediğini söyleyebilirim. Her insan belirli bir potansiyele sahiptir, ne yazık ki birçok kişi sahip olduğu potansiyelin, gücün farkında olmadan bir ömür harcıyor. İnsan bedeni sandığımızdan da güçlüdür, burada değerli olan hem fizikî hem de ruhsal kuvvetimizin farkında olmaktır. Reiki işte bu ömür gücümüzü gerçek kanallara aktarma basamağında öne çıkıyor. Endorfin hormonuna direkt tesir ettiğinden, acıyı-ağrıyı azaltma özelliği olan bu hormonun salgılanmasını sağlar. Depresyon, anksiyete üzere hayat kalitesini düşüren olumsuz durumlara karşı kullanılabilir. Hasebiyle yorgunluğun azaltılması, ağrıyı hafifletme, kan basıncı ve nabzı düzeltme, münasebetiyle konforu sağlama gücüne de sahiptir.
Kitabınızın ikinci kısmında olaylar üzerinden ilerliyorsunuz. Maddiyata Tutsak Hayatlar’ın epey argümanlı ve kıymetli bir başlık olduğunu düşünüyorum. Günümüzün ağır kurallarında sınıfsal durumun ruhsal tesirleri hakkında neler söylersiniz?
Sahip olunan maddi güç insanların hem kendilerine hem de etrafına bakışını değiştiriyor, bu bir gerçek. Ele aldığım hadisede da görüleceği üzere maddi manada güçlü şahıslar bazen kendi niyetlerini başkalarından üstün görebiliyor. Dikkatinizi çekerim, buradaki tek kıstas eğitim ve kültürel donanım değil, maddi güç. Bilhassa muhakkak bir birikime ulaşana kadar badire çeken kimseler elinde avucunda olanı kaybetme endişesiyle aslında zenginliğinin sefasını bile süremeyebiliyor. Benim tanıdığım insanlarda genelde gördüğüm buydu. Tıpkı vakitte bilhassa çocukluk periyodunda çekilen yoksulluk, ileriki vakitte elde edilen maddi gücün kullanımını da farklı bir noktaya çekebiliyor. Maalesef dünyanın ekonomik nizamı insan memnunluğunu maddiyata indirgemiş durumda. Maddiyat birtakım eşyaların hayatımızı kolaylaştırması yahut konfor halinde değil, statü olarak da bir tatmin yaratıyor. Birtakım takıntı ve kurallar inşa edilmesine yol açıp insan, etraf bağlantılarımıza olumsuz yansıyabiliyor. Halbuki insanı uygun edecek şeyler kolaydır. Toplumsal hayat, spor, aile, nizamlı beslenme, uyku. Bunlar için maddi olarak çok güçlü olmaya gerek yok.
‘PSİKOLOGLARI MEVZU ALAN DİZİLER, TOPLUMUMUZUN BİRTAKIM GERÇEKLERİNİ DAHA NET GÖRMEMİZİ SAĞLIYOR”
Son vakitlerde psikologları husus alan diziler epey popüler… Bu dizileri nasıl buluyorsunuz?
Anlatılan öyküler bize mahsus olduğu için bilhassa yararlı buluyorum. Dizilerdeki karakterler, onların alakaları, davranış ve reaksiyonları bizim insanımızı yansıtıyor. Bilhassa ailevi sıkıntılar ve gönül alakaları konusunda toplumumuzun birtakım gerçeklerini daha net görmemizi sağladıklarını düşünüyorum. Diziler bir yana, ülkemizin kıymetli psikiyatrlarının kaleme aldığı, mesleksel deneyimlerini okurla paylaştığı bu yapıtların okunmasının ise çok daha yararlı olduğunu düşünüyorum. Benim için kitaplar her vakit sinema ve dizilerden evvel gelir. Manası kitaplarda yakalamak, cümleler ve sözler üzerine düşünmek, olayları ve karakterleri yorumlamak sürekli daha verimlidir.
Okurlarınızı bekleyen yeni çalışmalarınız nelerdir?
İnsanın kendisine ve etrafına karşı bir farkındalık oluşturmasını destekleyecek kitap projelerim var. Münasebetler, aile, içe dönüş, toplumsal etraf yahut iş ömrü katmanlarına farklı başka değinmeyi planlıyorum. ‘Dönüşüm Sanatı’ndan farklı bir yapıya sahip olacaklar. Hatta Hakikat Kişi Misin? sorusunu açtığım bir çalışmam yakın devirde okurla buluşabilir.
