SGK Uzmanı Özgür Erdursun, katıldığı televizyon programında, hükümetin Orta Vadeli Program’da açıkladığı Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile ilgili bilinmeyenleri ve ayrıntıları paylaştı.
Erdursun, Kişisel Emeklilik Sistemi’nin (BES) 2017’den bu yana yürürlükte olduğunu hatırlatarak, 45 yaş altındaki çalışanların sisteme zarurî olarak dahil olduklarını ve iki ay içinde isteğe bağlı olarak çıkabileceklerini açıkladı.
Bireysel Emeklilik Sistemi ile TES ortasındaki farkları anlatan Erdursun, “BES’te yalnızca çalışanların aylıklarından yüzde 3’lük bir kesinti yapılıyor, patronlar ayrıyeten bir katkı sunmuyordu. İsteyen kalıp isteyen çıkabiliyor. Değerli nokta şu ki BES’te kalanların parası BES şirketleri tarafından yürütülüyordu” dedi.
TES’İN ÖZELLİKLERİ VE ZORUNLULUK
TES’in özelliklerini de açıklayan Erdursun, “TES’te en kıymetli can alıcı nokta bu TES’te biriken fonlar hükümetler tarafından kullanılabilecek. Hükümetler bu parayı kullanabilecek. TES 2026 yılının ikinci çeyreğinde devreye girebilir. Burada mecburilik var, vazgeçmek, caymak, yaş sonu asla yok. Memur da bulunacak, emekçi de bulunacak, çalışan da bulunacak. 25 milyon kişi şu anda bu sistemin içinde bulunacak. Mesela Ferdî Emeklilik Sistemi’nde 56 yaşına geldiğinde toplu parasını alabiliyordu. İsteyenler aylık da kullanabiliyordu. Fakat TES’te ise 10 yıl en az sistemde kalacaksınız lakin emeklilik yaşında paranızı alabileceksiniz. Mesela 20 yaşında bir genç işe başladığında 65 yaşında emekli olacak. Yani 20 yaşında bir genç 45 sene sonra aylık maaşına ek olarak alabilecek, toplu bir halde de alamayacak.” sözlerini kullandı.
TES’İN EKONOMİK TESİRİ VE FON BÜYÜKLÜĞÜ
Erdursun, hükümetin 2026’da hayata geçirmeyi planladığı TES’in Türkiye iktisadında dev bir fon birikimine yol açacağını belirtti. Hesaplamalara nazaran, sistemin tam uygulanması halinde 10 yıl içinde 228 milyar dolarlık kaynak oluşacak.
Türkiye’de 25 milyon çalışanın TES’e dahil edilmesi öngörülüyor. Ortalama brüt maaşın 40 bin TL olduğu varsayımıyla, personel ve patronun yüzde 3’erlik katkısıyla toplam yüzde 6 kesinti yapılacak. Buna yüzde 30 oranında devlet katkısı da eklenecek.
Bu hesaplamayla her yıl yaklaşık 936 milyar TL, yani 22,8 milyar dolar fona girecek. 10 yıl sonunda devlet katkısıyla birlikte toplam 9,36 trilyon TL, yani 228 milyar dolarlık fon büyüklüğüne ulaşılacak.
UZMANLARDAN FON İDARESİ UYARISI
Ancak fonun nasıl yönetileceği ve hangi emellerle kullanılacağı belirsizliğini koruyor. Uzmanlar, TES’in çalışanların emeklilik garantisini güçlendirmek yerine bütçe açıklarını kapatmak için kullanılmasından tasa ediyor. Erdursun, “228 milyar dolarlık bu dev kaynak, hakikaten çalışanların geleceğine mi yatırılacak, yoksa kamu maliyesindeki açıkları kapatmak için mi kullanılacak?” diye sordu.
