Her gün televizyonlarda, gazetelerde, internet sitelerinde farklı kentlerde olsa da tıpkı bahtı paylaşan milyonlarca bayanın hem fizikî hem de ruhsal şiddetine şahit oluyoruz. Öncelikle şiddet toplum sıhhatinin en büyük sıkıntılarından birisidir. Şiddet ülkemizde ve dünyada git gide artan ve vefata neden olan önemli bir kavramdır. Erkeğin bayana şiddet uygulamasının nedenleri ortasında: birinci sebep cinsiyet ayrımı, erkeğin bayan üzerinde kendi egemenliğini kurmak istemesi, güç gösterisi, denetim ve kontrol altında tutmak, ekonomi… Hepsi bayana yönelik şiddetin başlığı altında toplanabilir. Şiddete maruz bırakılan bayanlar çaresiz ve güvensizlik içinde yaşamaya devam ederler. Tahminen de erkek şiddetin boyutunu arttırarak bayanın vefata neden olur.
Bir candan bahsettiğimizi unutmamalı ve şiddetin o yaygın ‘cinnet’ hali diye adlandırılmamalıdır. Şiddetin kimi durumların haricinde ( alkol ve husus kullanımı ) denetim kaybı olduğunu düşünmüyorum. Bir seçim, güç kalma durumunda erkeklerin kendini net bir biçimde söz edemediği durumlarda kaldırılan bir yumruk olarak isimlendiriyorum. Pekala, bu şiddet çeşitlerini ne kadar âlâ biliyoruz. Hangi şiddet çeşidine maruz kaldığınızı biliyor musunuz?
ŞİDDET TÜRLERİ
1)FİZİKSEL ŞİDDET: Direkt temasla vücuda ziyan vermedir. Tehdit edici vücut hareketleri, jest ve mimikler, yüksek ses her türlü tavır ve davranış fizikî şiddettir. Fizikî şiddetin en sık rastlanan tavırları;
Yumruk atmak, tokat atmak, bağırmak, tekmelemek
Sert bir cisim fırlatmak, boğazını sıkmak, bağlamak
İntihar etmeye zorlamak
Kasten öldürmek
Bir yerlere kitleme
2)PSİKOLOJİK ŞİDDET: Kızgınlık, öfke ve nefret göstermek, kendini yetersiz hissettirmek, suçluluk duygusu oluşturmak, aşağılamak, alay edip daima eleştirmek, küçük düşürmek, zayıf noktalarından devamlı vurmaya çalışmak ruhsal şiddetin en temel ögeleridir. Ruhsal şiddet gözle görülmese de kişinin içinde büyük ve kapanması güç yaralar açmaktadır. En sık rastlanan tavırları;
Duygusal muhtaçlıklarını (aşk, sevgi, takviye, değer) karşılamamak
Yaralayıcı ve küçük düşürücü davranışlara maruz bırakmak
Fiziksel imgesi, kişiliği, ailesi hakkında hakaret etmek ve onurunu kırmak
Başkalarının yanında hakaret etmek, küfür etmek
Hastalıklı, zayıf, muhtaç ve bağımlı hissettirmek
3)EKONOMİK ŞİDDET: Günümüzde o denli bir vakte geldik ki sevgiden, ahlaki kıymetlerden, hürmetten daha bedelli olan para tehdit ve denetim edici bir öge haline gelmiştir. Hayatın devam etmesi, gereksinimlerin karşılanması için para cezalandırmak için kullanılırsa ekonomik şiddet kelam konusu olur. Ekonomik şiddetin esas örnekleri;
Kişinin çalışmasına müsaade vermemek, çalıştığında ise yükselmesine müsaade vermemek
Kişiyi parasız bırakmak yahut küçük ölçülerde para bırakarak gündelik işlerini halletmesini beklemek
Para biriktirmesine, hesap açmasına kendi ayakları üstünde durmasına mani olmak
Para için yalvartma yahut maddi gelirini sömürmek
Zorla borç almak, kredi çektirmek
Türkiye gelişiyor derken gerileyen bir öge var ki oda şiddet. Tüm dünyada bayanlar şiddet kurbanı olmaya devam ediyor! Hangi şiddet çeşidi olursa olsun, şiddetin her türlüsü fizikî ve ruhsal açıdan kalıcı hasarlar bırakır. Bayana uygulanan şiddetin ortaya çıkması çok sayıda faktörlere bağlıdır.
Toplumsal rol faktörleri; bayan ve erkeğe yüklenen roller ve modeller. Şöyle bir örnek verecek olursam; Bayana ve erkeğe rol vermeye anne karnında başlamıyor muyuz? Aman oğlum olacak, her şeyi mavi olsun! Konutumuzun oğlu! Ah kızım sana artık pembe bir oda ekibi alırız, anasının kızı işte! Büyüdüğünde annene konut işlerine yardım edersin! Erkeğe otomobil, silah almayı, kız çocuğuna da bebek almayı aman ihmal etmeyin! Küçüklükten aşılamış olduğumuz bu roller küçücük vücutlara zorla ebeveynler tarafından aşılanır. Dünya Sıhhat Örgütü tarafından 48 ülkede yürütülen bir araştırmada bayana yönelik şiddetin yerleşik kadın-erkek rolleriyle haklı gösterilmeye çalışıldığını göstermektedir. Peki ya atasözlerimiz? ‘Kızını dövmeyen dizini döver.’ ‘Kadının sırtından sopayı, karnından sıpayı eksik etmeyeceksin.’ Şiddeti yasallaştıran faktörler ortasında sayabiliriz. Maalesef çocuk yetişmeyi bilmeyen bir toplumuz. Toplumumuz ilerlese de hala ‘sen söyle erkeksin’ hâkim… Misyon kısmı çok erken yaşlarda ortaya çıkıyor. Bunun sonucunda erkek kendi egemenliğini ortaya çıkarıyor. Aslında bunları biz yaratıyoruz. Ebeveynlerin üzerine düşen çok fazla misyon var. Çocuk ailede ne görürse onu rol model alarak ileriye taşır.
Değinmek istediğim şiddete dur demeye küçük yaşlarda engellemek, geleceğe sevgi ve ahlaki bedellerin şiddetle değil hürmet ile var olacağını aşılamak gerekir. Şiddetin her geçen gün artması faktörleri ortasında şiddet döngüsü dediğimiz durumun gerçekleşmesi kelam hususudur. Beni seviyor da dövüyor! Konutumu bırakıp gidemem! Bir gün dövmekten vazgeçer umudu! Diye diye bayanlarımız maalesef ki canice şiddete ve mevte maruz kalıyor. Yapılan araştırmalar sonucu; her 2 bayandan birisi şiddete maruz kalıyor. Her 4 saatte 1 bayan tecavüze uğruyor ve öldürülüyor. Başka araştırmalara nazaran, şiddete maruz kalan bayanların 44%’ü maruz kaldığı şiddeti, en yakınlarına dahi anlatmıyor. Bayanların 89% ‘u dayanak almak için hiçbir kuruma başvurmuyor.
Peki, bunun için neler yapılmalı? Cumartesi sabahı elinize çayınızı alıp dikkatle okumanızı ve etrafınızdakilerle paylaşmanızı diliyorum.
Kadına yönelik şiddetin sona ermesi için tahlil odaklı kuvvetli bir devlet siyaseti ve şiddeti önleyici tavrın geliştirilmesi gerekir. Emniyette ‘Kadına Yönelik Şiddet ve Cinsel Cürümlerle Mücadele’ etme üzere farklı bir ünitenin açılması gerektiğini düşünüyorum.
Hukuki hakların zayıf olduğu, siyasetlerin yetersiz ve uygulama bakımından eksik olduğu gözler önünde. Verilen cezaların yüksek cezai yaptırımlar olmasını sağlayacak halde tekrar düzenlenmelidir.
Kadın ve erkeklerin toplum içinde eşit pozisyonda olması için toplumsal cinsiyet rol modellerin adaletini sağlamaya ihtimam gösterilmeli. Herkes kendi üstüne düşen misyonu yapmalı.
Kadın odaklı çalışmaların yanı sıra ben erkeklere de eğitim verilmesinden yanayım. Tabi kültürel örf ve adet, ataerkillik buna ne kadar müsaade eder tartışılır…
Özellikle medyaya baktığımda şiddet ile alakalı gerektiği kadar haber yapmıyor. Hele ki günümüz çağında toplumsal medya 70 milyon beşere hitap ederken… Şiddet nedir? Faktörleri nelerdir yeteri kadar şuurlu miyiz? Sırf kayıpları konuşmak yerine metodları tartışmak nerede eksik kaldığımızı akıl birliği ile gündeme getirmeliyiz.
Ülkeyi olumsuz istikamette etkileyen şiddet bir toplumsal sorundur. Son olarak bayanlar, bayanlarımız güçlü yarınlar için ayakları üzerinde durup eminim ki çok daha başarılı ve omuz omuza vererek uğraş etmeye devam edecektir. Bayan, hem anne hem konut bayanı, hem eş… Birden fazla kimliği olan işçi bayanlarımıza hak ettiği pahası verelim.
