ABD Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi’nde, yıllık savunma bütçesi olan Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası’na (NDAA) Türkiye’yi direkt maksat alan iki kıymetli değişiklik önerildi.
New York’tan Demokrat Dan Goldman ve New Jersey’den Demokrat Josh Gottheimer tarafından sunulan bu değişiklikler, Türkiye’nin bölgesel siyasetlerinin, ABD güvenlik çıkarları, NATO’nun istikrarı ve Yunanistan, Güney Kıbrıs, İsrail üzere bölge ülkelerine etkisi konusunda korkular öne sürüyor.
Bu sürecin gerisinde, Amerikan Helenik Enstitüsü (AHI) ve Yunan-Amerikan Liderlik Kurulu (HALC) üzere Yunan kökenli Amerikan kuruluşlarının ağır lobi faaliyetleri bulunuyor. Ayrıyeten ABD’li temsilciler Goldman ve Gottheimer’ın Yahudi lobi kuruluşlarıyla sıkı bağlantıları bulunuyor. Greekreporter.com’un haberine nazaran, kelam konusu lobiler, ABD’nin Doğu Akdeniz siyasetlerini etkilemek için uzun müddettir çalışmalar yürütüyor.
Dan Goldman
NDAA’NIN ÖNEMİ
NDAA, ABD Kongresi’nin her yıl kabul ettiği en kritik yasalar ortasında yer alıyor. Savunma harcamalarına onay vermenin ötesinde, askeri operasyonlardan silah alımlarına, işçi idaresinden ulusal güvenlik programlarına kadar geniş bir çerçevede siyaset belirliyor.
Yunan basınına nazaran, genelde dış siyaset düzenlemeleri de bu yasaya eklenmeye çalışılıyor, lakin bu yıl komite idaresi, sırf ‘savunma ve güvenlikle direkt kontaklı düzenlemelerin metinde yer almasına müsaade verileceğini’ açıkladı. Türkiye ile ilgili değişikliklerin güvenlik boyutu öne çıktığı için, NDAA kapsamına girmesi mümkün görünüyor.
PENTAGON’DAN RAPOR TALEBİ
ABD Kongresindeki Yahudi temsilcilerin oluşturduğu Kongre Yahudi Grubu‘nun üyelerinden biri olan Temsilci Dan Goldman, Yunan lobi kuruluşu AHI ile birlikte çalışarak Pentagon’un, ‘Kıbrıs’ın kuzeyindeki Türk askeri varlığından kaynaklanan güvenlik tehditlerini değerlendiren’ kapsamlı bir rapor hazırlamasını talep eden bir değişiklik sundu.
Tasarıya nazaran, yasanın kabul edilmesi halinde, sonraki 180 gün içinde ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), İç Güvenlik Bakanlığı ve Ulusal İstihbarat Direktörlüğü ile işbirliği içinde Kongre’ye detaylı bir rapor sunacak.
Raporda şu başlıkların yer alması isteniyor:
- ABD ve müttefiklerine yönelik güvenlik riskleri (İsrail, İngiltere, Yunanistan ve Güney Kıbrıs dahil)
- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti‘ndeki (KKTC) Hamas, Hizbullah ve İran İhtilal Muhafızları gibi kümelerin sav edilen faaliyetleri
- Güney Kıbrıs’ta veya İngiltere’ye ilişkin Akrotiri ve Dikelya üslerinde geçmişte yaşanan terör saldırıları
- ABD çalışanı ve üslerine yönelik tehditler
- Türkiye’nin terörizme dayanak olup olmadığı (lojistik, finansal yahut direkt işbirliği yoluyla)
- ABD üretimi silahların KKTC’de yahut terör faaliyetlerinde kullanılıp kullanılmadığı
ABD merkezli, Yunan lobisinin yayın organı Greek Reporter‘da yer alan habere nazaran, kelam konusu raporun kamuya açık biçimde sunulması zarurî olacak.
TÜRKİYE’YE SİLAH SATIŞINA KISITLAMA
ABD’deki Yahudi lobisinin çatı kuruluşu Amerikan İsrail Kamu İşleri Komitesi (AIPAC) ile yıllara dayanan sıkı ilgileri bulunan Temsilci Josh Gottheimer tarafından sunulan ikinci değişiklik, ‘ABD’nin Türkiye’ye silah ve savunma hizmeti transferini şartlara bağlamayı’ amaçlıyor.
Josh Gottheimer
Bu düzenlemenin kabul edilmesi halinde Türkiye’ye, aşağıdaki konuları somut bir biçimde garanti edene dek hiçbir silah satışı yapılmayacak.
- Yunanistan ve Güney Kıbrıs’ın kelamda egemenlik ihlallerine son vermek
- Terör örgütlerine tez edilen takviyesi kesmek
- ABD’nin düşmanlarıyla (ör. Rusya – S-400 alımı) savunma işbirliği yapmamak
- ABD silahlarını KKTC sahasında kullanmamak
- Mevcut ABD silah stoklarını tam olarak raporlamak, ve
- Bölgede misyon yapan Amerikan çalışanına yönelik tehditleri bertaraf etmek
Düzenlemenin kabul edilmesi halinde, silah satışına yönelik bu kısıtlama 5 yıl boyunca yürürlükte kalacak. Ancak ABD Başkanı, Türkiye’nin iddia edilen ihlalleri sona erdirdiğini belgelerse kaldırılabilecek. Yunan basınına nazaran ise şayet NDAA’daki bu değişiklikler kabul edilirse, ABD-Türkiye savunma ilgilerinde yeni bir periyoda girilecek ve Washington, artık Ankara’ya ‘koşulsuz destek’ vermeyecek. Goldman ve Gottheimer tarafından sunulan bu değişiklikler şu kademede sadece teklif (amendment) niteliğinde. Yani şimdi yasalaşmadı. ABD’de NDAA süreci şöyle ilerliyor: – Evvel önerilen değişiklikler Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi tarafından tartışılıp oylanıyor. – Komiteden geçerse, NDAA’nın Senato versiyonuna ekleniyor. – Akabinde tasarı, Temsilciler Meclisi Genel Kurulu’nda tümüyle oylanıyor. – Senato da kendi NDAA versiyonunu hazırlıyor ve orada da değişiklikler yapılabiliyor. – Daha sonra iki kanat ortasında, ‘konferans komitesi’ süreci yaşanıyor ve tek bir kesin metin oluşturuluyor. – Son basamakta hem Temsilciler Meclisi hem de Senato onay veriyor, akabinde tasarı Başkan’ın imzasına sunuluyor. Dolayısıyla Türkiye’yi maksat alan bu hususlar şimdi bağlayıcı değil; lakin NDAA çok büyük ve her yıl kesinlikle çıkarılan bir yasa olduğu için, içine giren kararlar çoklukla yasalaşma ihtimali yüksek düzenlemeler olarak görülüyor.
SÜREÇ NASIL İLERLEYECEK?
