ABD’nin İsrail’e konuşlandıracağı hem atmosferden hem de atmosfer dışından gelen balistik füzelerin imha edilmesinde öne çıkan hava savunma sistemlerinden biri olan THAAD sistemlerinin teknik özelliklerini derledi.
ABD idaresi, şartsız dayanak verdiği İsrail’i korumak için İran, Yemen’deki Husiler ve Lübnan’daki Hizbullah tarafından fırlatılan füzelere karşı İsrail’de THAAD sistemini konuşlandırma kararı aldı.
İsrail’in halihazırda uzun menzilli Arrow, orta menzilli “Davud’un Sapanı” ve kısa menzilli “Demir Kubbe” olmak üzere üç hava savunma sistemi bulunuyor fakat bunlar, İran’ın son misilleme hücumlarında birtakım füzeleri önlemede yetersiz kaldı.
Genel manada kelam konusu sistemlerde, maksat tespit kısmında kara ve denizde konuşlu radarlar ile uydu sensörleri, imha kısmında fırlatma üniteleri ile tedbire füzeleri ve tüm bunların uyumu ile idaresini sağlayan komuta denetim merkezleri bulunuyor.
ABD’YE NAZARAN KONUŞLANMA SÜRÜYOR, İSRAİL’E NAZARAN TAMAMLANDI
İsrail ordu radyosu 12 Ekim’deki yayınında, ABD’nin İran akınlarına hazırlık olarak THAAD hava savunma sistemini İsrail’e konuşlandırdığını duyurdu.
Pentagon da bu açıklamayı teyit ederek, ABD Başkanı Joe Biden’ın talimatı üzerine, İran’ın 13 Nisan ve 1 Ekim’de “benzeri görülmemiş saldırıları” nedeniyle İsrail’i güçlendirmek emeliyle bir THAAD bataryası ve ilgili ABD askeri işçisinin gönderileceğini açıkladı.
THAAD SİSTEMİ
THAAD, Amerikan Lockheed Martin üretimi hem atmosfer içinden hem de atmosfer dışından gelen balistik füzeleri engellemek için tasarlanan, orta ve yüksek irtifa hava savunma sistemi.
Sistem, yüksek irtifa müdafaası, batı ülkeleri ve İsrail tarafından kullanılan öbür hava savunma sistemleriyle entegre çalışabilmesi ve maksat tespit radarının uzun menziliyle öne çıkıyor.
Kısa ve orta menzilli balistik füzelere karşı tam, uzun menzilli balistik füzelere karşı kısıtlı yetenekleri olan THAAD, patlayıcı husus içeren başlık yerine imha için kinetik vuruş (Hit-to-Kill) teknolojisini kullanıyor.
Sistem terminal safhasındaki füzelere karşı tesirli lakin atmosfer dışında yörüngede ilerleyen füzeleri de imha edebiliyor.
Yüksek hareket kabiliyetine sahip her bir THAAD bataryası, beş ana bileşenden oluşuyor: Önleyici füzeler, fırlatıcılar, radar, ateş denetim ünitesi ve takviye ekipmanları.
Bir THAAD bataryası 95-100 kişi tarafından işletiliyor, her biri 8 fırlatıcı taşıyabilen 6 adet tekerlekli araca monteli fırlatıcı ünite ile 48 tedbire füzesi, bir maksat tespit radarı ve haberleşme teçhizatını içeriyor.
Sistemde kullanılan AN/TPY-2 radarı, gaye tespiti için X-band, 8-12 GHz ortası radyo dalgaları kullanıyor ve yüksek hassasiyeti ile yüksek güç çıkışı sayesinde uzun aralardan küçük cisimleri tespit edebiliyor. Modüler dizaynıyla taşınması ve konuşlandırılması nispeten kolay.
Önleyici füzelerin her biri 900 kilogram tartısında, 6,17 metre uzunluğunda ve itici füze 34, vuruş başlığı ise 37 santimetre çapında, başlıkta kızılötesi güdüm sistemi de bulunuyor.
Füze saniyede 2,8 kilometre, ses suratının 8,2 katı süratle amaca yöneliyor.
200 kilometre menzili bulunan sistem 150 kilometreye kadar irtifadaki gayeleri imha edebiliyor.
Sistem, ABD’nin Patriot ve Aegis üzere hava savunma sistemleri, F-35 savaş uçakları ve gemilerle entegre çalışabiliyor.
THAAD’İ HANGİ ÜLKELER KULLANIYOR?
Sistemi hala ABD silahlı kuvvetleri ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) kullanırken Suudi Arabistan da tedarik için mutabakat imzaladı.
ABD, Mart 2022’de imzalanan 1,42 milyar dolarlık mutabakatla 7 batarya tedarik etti. 8’inci batarya için Nisan 2022’de 74 milyon dolarlık mutabakat imzalandı.
Lockheed Martin, Aralık 2023 prestijiyle ABD Füze Savunma Ajansına (MDA) 800’üncü önleyici füzenin teslimatını yaptı.
BAE ile ABD ortasında THAAD tedarikine dair birinci muahede Aralık 2011’de imzalandı ve BAE’de şu anda 2 batarya bulunuyor.
BAE’deki THAAD bataryaları, birinci sefer Ocak ve Şubat 2022’de, Husiler tarafından, Al-Dhafra Hava Üssü yakınlarındaki bir petrol tesisine atılan ve Abu Dabi kentinin kuzey doğusu tarafındaki iki balistik füzeyi önledi, böylelikle sistemin muharebe şartlarındaki birinci kullanımı gerçekleştirildi.
Suudi Arabistan ise 2017’de, birincisinin teslimatı 2026 sonunda olmak üzere 2028’e kadar 7 batarya için yaklaşık 15 milyar dolarlık muahede imzaladı.
Anlaşma kapsamında 44 THAAD fırlatıcı ve 360 önleyici füzenin tedarik edilmesi öngörülüyor.
Ayrıca Lockheed Martin’le Şubat 2024’te imzalanan ortak üretim mutabakatlarıyla Suudi Arabistan, ABD dışında THAAD sistemi için modüller üreten ikinci ülke olacak.
Öte yandan ABD, THAAD sistemini, Kuzey Kore kaynaklı balistik füze tehdidine karşı 2017’den beri Güney Kore’ye konuşlandırdı.
Japonya’nın ise direkt THAAD sistemi konuşlanmamasına karşın ülkede yerleşik AN/TPY-2 radarıyla sisteme entegre olarak sistemin balistik füzelere karşı müdafaasından faydalandığı bedellendiriliyor.
BALİSTİK FÜZELER
Balistik füzeler, menzillerine nazaran, kısa menzilli, orta menzilli, uzun menzilli ve kıtalar ortası olmak üzere dört sınıfa ayrılıyor.
Menzili 1000 kilometreden az olan balistik füzeler kısa menzilli, 1000 ila 3 bin kilometre olanlar orta menzilli, 3 bin ila 5 bin 500 kilometre ortasında olanlar uzun menzilli ve 5 bin 500 kilometreden fazla menzilli olanlar kıtalar ortası balistik füze olarak isimlendiriliyor.
Bunlara ek olarak son periyotta kısa ve orta menzilli füzelere, taktik balistik füzeler (350 kilometreden az menzilli) ve harekat alanı balistik füzeler (300 ila 3 bin 500 kilometre menzilli) olmak üzere iki alt kısım daha eklendi.
Balistik füzeler, fırlatıldıktan itibaren evvel itici yakıtla atmosfer dışına çıkarak yörüngede özgür hareket ediyor ve sonrasında tekrar atmosfere girerek amacı imha etmek için terminal safha da denilen son safhaya geçiyor. Lakin menzili 350 kilometrenin altındaki füzeler atmosfer dışına çıkmıyor.
Balistik füzelerin gayeye yönelik seyrinin birinci safhası fırlatma safhası 3-5 dakika, atmosfer dışındaki hareketi yaklaşık 20 dakika ve maksadı imha eden atmosfere tekrar giriş, yani terminal safhası bir dakikanın altında sürüyor.
Terminal safhanın müddetinin kısalığı nedeniyle tehdit oluşturan füzelerin erken tespiti ve vuruş kabiliyeti yüksek füze savunma sistemleri gerektiriyor.
İRAN BALİSTİK FÜZELERİ İSRAİL’DE ASKERİ ÜSSE İSABET ETMİŞTİ
İsrail’in, 1 Nisan’da Suriye’nin başşehri Şam’daki İran konsolosluğuna yaptığı akında İran İhtilal Muhafızları Ordusundan 2’si general rütbesinde toplam 7 İranlı yetkili ölmüştü.
İran ise Şam’daki akına karşılık olarak 13 Nisan’da İsrail’e yüzlerce kamikaze insansız hava aracı, balistik ve seyir füzesiyle atak düzenlemişti.
İsrail’in Hamas ve Hizbullah’ın üst seviye yöneticilerine yönelik suikastları devam etmiş, Hamas lideri İsmail Heniyye, Hizbullah başkanı Hasan Nasrallah ve İranlı General Abbas Nilfuruşan öldürülmüştü.
İran, Hamas ve Hizbullah idaresine yönelik İsrail taarruzlarına 1 Ekim’de İsrail’e onlarca balistik füze fırlatarak karşılık vermiş ve füzelerden kimileri İsrail’de askeri üsse isabet etmişti.
İran devlet televizyonu, İsrail’e yaklaşık 200 füzenin atıldığını ve hipersonik “Fettah 1” füzelerinin de birinci defa kullanıldığını duyurmuştu.
Uluslararası basında da Hizbullah’ın İsrail’e “Kadir 1” balistik füzesi, “Nur” seyir füzeleri, “Fadi 4”, “Felak 2” ve “Katyuşa” roketleri de dahil olmak üzere birkaç yeni füze fırlattığı bilgisi yer almıştı.
