Okullarda sık rastlanan çarpma, düşme üzere birinci yardım gerektiren durumlara karşı öğrenci ve öğretmenleri uyaran Acil Servis Uzmanı Dr. Caner İşkorur, ilk yardımı yapacak kişinin sakin kalıp süratle karar alması, müdahale sonrasında 112 Acil Davet Merkezi’ni araması gerektiğini söyledi.
Acıbadem Bodrum Hastanesi Acil Tıp Uzmanı Dr. Caner İşkorur, eğitim yılının başlamasıyla birlikte, okullarda yaşanabilecek düşme, çarpma üzere acil durumlara karşı hem öğrencilere, hem öğretmenlere hem de okul yöneticilerine yönelik kıymetli bilgiler paylaştı. Tıp literatürüne nazaran acil olayları en aza indirmek için uyulması gereken birinci kuralın “önlem alma ve koruma” olduğunun altını çizen Dr. İşkorur “Okul içinde göze tehlikeli görünen tüm ögeler için gerekli tedbir ve aksiyonları almada öğrenci, öğretmen ve okul yöneticileri etkin rol oynamalıdır. Okullarda sıklıkla düşme, çarpma üzere travmaların yanısıra teneffüs yoluna yabancı cisim kaçması, burun kanaması, bayılma, yanık, ateş yükselmesi üzere sıhhat problemleri sıklıkla yaşanıyor. Bu üzere durumlarda sıhhat grubu gelene kadar yapılacak birinci müdahaleler hayati değer taşıyor” diye konuştu.
” Üç temel uygulama: Muhafaza, Bildirme, Kurtarma”
İlk yardımın, varsa hayati tehlikenin ortadan kaldırılması, hayati işlevlerin devamının sağlanması, kişinin durumunun kötüleşmesinin önlenmesi ve güzelleşmenin kolaylaştırılması için yapıldığını belirten Dr. İşkorur, ilk yardımdaki temel uygulamaların sırasıyla Muhafaza, Bildirme, Kurtarma (KBK) olduğunu söyledi.
İlk yardım gerektiren olaylar sırasında insanların panik ve heyecanlı olduğuna dikkat çeken Dr. İşkorur, ilk yardımı yapacak kişinin mümkün mertebe sakin ve kararlı kalmaya çalışması ve sorumluluk alarak gerekli müdahaleleri gerçek olarak yapması gerektiğini lisana getirdi.
Tüm yaralanma hadiselerinde birinci yapılması gerekenin, o anda diğer biri daha var ise sıhhat gruplarına haber vermek (112’yi aramak); öbür biri yoksa birinci müdahale sonrası kesinlikle 112’yi arayarak sıhhat grubuna ulaşmak gerektiğini belirterek “Güncel birinci yardım kılavuzlarında akıllı telefon kullanımının yaygınlaşması vesilesiyle 112 acil yardım sınırı aranarak, hoparlöre verilen ses aracılığıyla birinci yardıma aranılan sıhhat çizgisinden yönlendirme alarak devam edilebileceği anlatılıyor” dedi.
“Solunum yoluna yabancı cisim kaçarsa”
Solunum yoluna yabancı cisim kaçan hastanın, her iki eli ile boğazına sarılıp hafif öne eğik durumda duracağına ve teneffüs yolu kapalı olduğu için, sorulara yanıt veremeyeceğine işaret eden Dr. İşkorur “Bu gibi durumları süratli tanımak ve süratli müdahale çok değerlidir. Müdahale olarak hastanın gerisinden sarılarak gövdesi kavranır. Bir el yumruk yapılarak, göbeğin çabucak üstüne, başparmak içeri gelecek halde yerleştirilir. Başka el ile yumruk yapılan el kavranır ve birebir anda içe ve üst gerçek 5 sefer bastırılır. Hava yolu tıkanıklığına neden olan cisim dışarı çıkana ve kişi kendi kendine nefes alabilene yahut öksürebilene kadar süreç tekrarlanır. Bu müdahale bir yandan devam ederken kesinlikle öteki bir kişi 112’yi aramış olmalıdır. Hastanın şuuru kapanır ise yere yatırılır ve temel ömür dayanağına başlanır” diye konuştu.
“Kafa travmasında baş, boyun ve gövde eksenini bozmayın”
Dr. İşkorur, yeniden okullarda sıkça rastlanılan çarpışma ve düşme durumunda baş travması yaşayan hastanın şuuru yerinde ise bir yere nazikçe yatırılıp, baş boyun gövde eksenini bozmaması ve boynunu hareket ettirmemesi için dikkat edilmesi; kusma ortaya çıkarsa hastanın baş ve uzunluğunu sabit birebir düzlemde kalacak formda yan çevrilmesi gerektiğini anlattı.
Kafa travması yaşayan çocukların yüzde 7’sinde boyun yaralanması görüldüğüne değinen Dr. İşkorur bu durumda yapılması gerekenleri şöyle söyledi: “Kafa travmasına bağlı bir şişlik gelişiyor ise ortaya bir bariyer konularak yapılacak soğuk uygulamanın yararı olacaktır, göz üzerine direkt soğuk uygulama yapılmamalıdır. Rastgele bir kesi oluşmuş ve kanama var ise kanama üzerine bir gazlı bez (yok ise emsal bir tişört havlu vb.) kullanılarak direkt bası yapılmalıdır. Yapılan bası en az 4-5 dakika çekilmeden tutulmalıdır. Sık yapılan kusur kanamaya yapılan basının kaldırılıp kanamanın durup durmadığının denetiminin yapılmasıdır. Bedenimizin kanı pıhtılaştırma vakti ekseriyetle 4 dakika ve üzerindedir bu sebeple 4 dakikadan evvel muhakkak kanama yerine yapılan bası devam etmeli ve denetim için bakılmamalıdır. Travma geçiren tüm hastalar sıcak tutulmalıdır. Üzerine battaniye örtülmelidir”
“Burnu kanayan kişi oturtulmalı, başı öne eğilmeli”
Burun kanaması hadiselerinden da bahseden Dr. İşkorur, “Burnu kanayan kişi oturtulmalıdır, ayakta müdahale edilmemelidir. Bu kanamalar ekseriyetle tek taraflı olur. Oturan hastaya her iki burun kanadından bası yapılarak başın öne eğilmesi istenmelidir. Hastaya ağızdan nefes alabileceği ve ağza gelen kanamanın tükürülebileceği söylenmelidir. Eş vakitli sıhhat grupları çağırılmalıdır” dedi.
Ateşi olan çocuklarda ateşi ilaçsız düşürmek için yüz ve boyun bölgesini suyla silip, sert bir kartonla hafif bir rüzgar yapılabileceğini, böylelikle ateşin daha süratli düşeceğini lisana getirdi.
“Bayılan kişiyi yan yatırın”
Dr. İşkorur, bayılmalar ile karşılaşıldığında yapılması gerekenleri “Hasta hala kendine gelmemiş ise hastanın nabız ve teneffüs denetimi yapılmalıdır. Sıkan giysiler gevşetilmelidir. Teneffüs yolu açıklığı yakın denetim ve takip edilmelidir. Ayaklar 30 cm üst kaldırılabilir. Teneffüs ve nabzı olan hasta sıhhat grubu ulaşana dek kusma ihtimaline karşı yan yatar duruma alınmalı ve üzeri örtülerek sıcak tutulmalıdır” kelamlarıyla anlattı.
“Yanan bölgeleri yıkayın, bir şey sürmeyin”
Yanık durumunda tercihen soğuk ve tazyikli olmayan su ile yanık alanının yıkanması gerektiğini söyleyen Dr. İşkorur enfeksiyon riskini arttırmamak için, sıhhat yardımına ulaşana kadar ilgili alana tahin, yoğurt vb. bir şey muhakkak sürülmemesi gerektiğinin altını çizdi. Yanığın yol açabileceği şişlik ve ödem riski açısından tüm yüzük, bileklik, saat üzere takı aksesuar vb. cisimlerin çıkartılmasını kelamlarına ekledi. Ayrıyeten deri kabarcıklarının oluştuğu 2. derece yanıklarda bu kabarcıkları patlatmak yahut açmanın enfeksiyona yol açacağını tabir etti. – MUĞLA
