İstanbul… Kültürlerin birbirine karıştığı kadim kentte havada hâlâ sarıyaz hoşluğu var. Kentin vazgeçilmezi Adalar’ı ziyaret etmek için tahminen de en hoş vakit. Boğaziçi’nden adalara uzanan vapur seyahatlerinin esintilerine bir esinti de “Adalar’da Caz“la ekleniyor. Bu yıl İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Kültür tarafından üçüncü sefer İstanbullularla buluşturulan “Adalar’da Caz”, geniş bir yelpazede hazırlanan programıyla dikkat çekiyor.
Bu yıl Büyükada’da, Heybeliada’da ve Paşabahçe Vapuru’nda gerçekleşecek konserlerde Nilüfer Verdi, İmer Demirer, Davet Sertel, Jülide Özçelik, Ayhan Sicimoğlu, Burhan Öçal üzere birçok usta müzisyeni ağırlayacak. Radyo Boğaziçi tarafından En Güzel Müzik Şenliği seçilen şenlik, üç gün boyunca müzik, tasarım, toplumsal mevzular ve bağımsız kültür üretimi üzerine söyleşiler; caz ve doğaçlama üzerine masterclass’lar ve yaratıcı atölye çalışmalarıyla her yaştan İstanbulluları bekliyor. Şenliğin detaylarını İBB Kültür Daire Başkanı Tolga Volkan Aslan‘dan dinledik.
Bu yıl 3’üncüsünü düzenlediğiniz “Adalarda Caz” nasıl doğdu?
T. Volkan Aslan: Adalar ve Caz Şenliği ilham verici biri hikâye… Burada şenliği oluştururken nitekim Adalıların da bir caz şenliği isteği olur mu diye birçok görüşme yaptık. Adalar’ın hepimizin kabul ettiği bir turizm yorgunluğu var. Bu yorgunluğun üzerine bir şenliği de eklemek aslında Adalılar için de Adaların doğal ömrü içerisinde çok tercih edilecek bir şey olmadı bizim için. Doğalında da Ada, caz ve dönem konusunda bir fikir birliğine varıldı. Ya dönem başlamadan ya da bitiminde bir devirde olması düşünüldü. Adalıların caz müziğine bakışı ve yaklaşımı da olumluydu. Biz de deniz, ada, bununla birlikte oranın kültürel çeşitliliği, tabiatı ve kendi içinde barındırdığı kimliğiyle bir arada bir şenlik startı verdik birincisinde. Birinci şenliğimiz hakikaten de çok önemli bir karşılık buldu. Adalar’da bir aktifliği, tertibi memnuniyetle tamamlamak o kadar kolay bir iş değil. İkincisinin talep edilmesi bize buradaki memnuniyeti gösterdi. Hem İstanbul hem de Ada halkının bu şenliğe bir kabulü oldu, teveccüh gösterdiler. Şenlik yerini bulmuş oldu. Bununla birlikte de ikinciye, bu sene de üçüncüye yelken açtık.
UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ TATLARCaz günlerinin bu yılki teması “Damakta Kalan Tatlar”. Bize biraz içerikten bahseder misiniz?
T. Volkan Aslan:
3. Adalar’da Caz, üç gün boyunca Büyükada Atatürk Meydanı’nda gerçekleşecek gastronomik buluşmalarla da Adalar mutfağının geçmişten günümüze uzanan kıssasına konut sahipliği yapacak. Şenliğin birinci gününde “Bir Ortada Yaşamanın Tatları” başlıklı panelde Adalar’da yüzyıllardır birlikte yaşayan toplulukların ortak sofra kültürleri ve pişirme yolları, meze ve balık geleneği, kooperatifçilik ile unutulmaya yüz tutmuş tarifler konuşulacak. İkinci gün “Adalar Gastronomisi ve Turizm: Restorancılığın Geleceği” panelinde klâsik lokantaların yeni jenerasyon yerlerle bir ortada olması; “Şarküteriden Sokağa: Adanın Tatları”nda Adalar’ın şarküteri ve sokak lezzetleri geleneği; “Meze ve Balık Sofrası: Adalı Bir Gelenek” panelinde ise meze çeşitleri, balığın pişirme ve saklama teknikleri, balık restorancılığı ve meyhaneler ele alınacak. Aktifliklerin son gününde “Unutulmaya Yüz Tutmuş Adalar Yemekleri” sunumuyla kaybolan mutfak kültürünün izleri sürülürken “Adaların Renkliliği, Bir Tutam Mimoza” başlıklı panelde doğal bitki örtüsüyle gastronomi ortasındaki bağlantı üzerine konuşulacak. “Namütenahi Tatlar” başlığı altında ise çok kültürlü mutfak araştırmacısı, muharrir ve teşebbüsçü Meri Çevik Simyonidis ve gastronomi kültürü muharriri İstek Sönmez’in söyleşileri gerçekleşecek.
YAŞAMIN TADI ADALAR’DAAdalarda Caz’da müziğe eşlik eden hem düşünsel hem pratiğe dayanan bir program var. Bu durum ziyaretçi tecrübesini nasıl etkiliyor?
T. Volkan Aslan:
Şenliğin bu yılki sloganı “Damakta Kalan Tatlar!” Biz damak problemini bir turnusol olarak kullanıyoruz. O gastronomik bir tat değil. Gemide seyahat ederken burnunuza gelen deniz kokusu, damağınıza güya tuzlu suya girmişsiniz üzere bir tat bırakır. Bir müzik dinlediğinizde, keyif aldığınızda beyninize, kalbinize ve kulaklarınıza öteki bir tat bırakır. Bir şey öğrendiğinizde de sizi nitekim keyiflendirecek, geliştirecek ve umutlandıracak tatlar alırsınız.
Festivalde de bizim sunmak istediğimiz tecrübe insanların duyu organlarına ve hislerine eşlik edebilmek. Masterclasslarla dinleyici, yorumcu ve müziğin içinden bireyler için kendilerini geliştirici programlar oluşturmaya çalıştık. Gastronomide Ada’nın yıllardan beri getirdiği tat alışkanlıklarını yakalamaya çalışıyoruz. Cazın alanını ilgilendiren söyleşilerimiz var. Bir yanıyla o damakta kalan tatları anlatan, Ada insanlarının konuştuğu söyleşilerimiz de var. Bunun yanı sıra çocuklara da özel kısımlarımız var. Dala yönelik eşitsizlik üzerine tartıştığımız konularımız var. Müzik dışında birçok alanı kapsayan bütünlüklü, kültürel çeşitliliğe değer veren, müziğe de has değerlendirmeler sunduğumuz bir şenlik programı çeşitlendirmeye çalıştık arkadaşlarımla birlikte… Caz konusunda usta isimlerle, tasarımcılarla çok hoş bir masa oluşturdular. Fikirler aldılar, yazdılar, çizdiler; aylar evvel bir program oluşturdular. Artık bunun keyfini yaşamaya hazırlanıyoruz.
ADALARIN KÜLTÜREL KİMLİĞİDenizle bütünleşik bir kent İstanbul, adaları da İstanbullular için kuşkusuz vazgeçilmez bir yerde. Adalardaki kültür sanat ömrü açısından bu şenliğin değerini nasıl değerlendirirsiniz? Sizce “Adalarda Caz” üzere etkinlikler adaların kültürel kimliğinde nasıl bir karşılık buluyor?
T. Volkan Aslan:
Adalar’ı konuşurken İstanbul’un yeni semtlerini konuştuğumuz üzere konuşamayız. Zira Adalar’ın kültürel kimliği pek çok ilçeden eski ve kültür kimliği olan bir yer. Adalar’ın kültürel ve sanatsal manada gelişmişliği, bölgesiyle kurduğu bağlantı ve kendi ürettikleriyle çok özel bir bağı var. Adalar, bu manada İstanbul’da sayacağımız kültür ve sanat manasında mahrumluk bölgelerinden değil. Doğalında da bir kültürel ağın örülmüş olduğu, çok güçlü STK’ların, çok önemli kültür ve sanat insanlarının olduğu bir yer. Bizim de paydaşı olduğumuz birçok aktifliği ve şenliği de var. Hatta bu periyotta adaya gelenler birden fazla aktifliğe denk gelecek. Bu durum bir kaos oluşturur mu diye çok düşündük lakin; nüfusun kaldırabileceği bir aktiflik, havalar da hala güzel… Oradaki kent kimliğine katkımızdan çok, bizim oradaki kültür ve kent kimliğiyle özdeşlik kurmak ve birlikte başarmak üzerine bir stratejimiz oldu Ada’da… Kimi yerler böyledir. Örneğin, Kadıköy, Beyoğlu bu türlü bir ilçedir. Buralarda aslında katma paha üreten birçok bağımsız vardır, siz de o bağımsızlarla hareket edersiniz.
KATILIMCI ANLAYIŞ Bence, Adalar’a kültürel manada mekânsal katkı Taş Mektep’in onarımı oldu. Taş Mektep, bugün Ada’nın pek çok kurumuna konut sahipliği yapan bir kültür ve sanat yeri haline geldi. Bununla birlikte de iki şenlikle eşlik ettik Ada’ya… Biri sinema şenliği, Ada’da Sinema… Başkası ise caz festivali… Bunun yanı sıra asıl hakikat olan ve mantıklı yürüyen, Ada’daki hareketin bir kesimi olmaya çalışıyoruz. Kendimizi öne atan, biz geldik bu işleri biz yapalım biz biliriz üzere değil, burada olağanüstü bir yapı var, bu yapıya nasıl dâhil oluruz, nasıl güçlendiririz diye düşünüyoruz. Stratejik olarak daima konuştuğumuz bir mevzu bu. Devletin kültür ve sanat gücünü, esasen kültür ve sanatın var olduğu bir yerde üstenci bir vaziyette kullanması değil, iştirakçi ve paydaş bir biçimde ve mümkünse de edilgen olarak kullanması uygundur. Sadece güç yetmeyen büyük ölçekli, caz şenliği üzere bir katma kıymet üretecek şenlik ile katılabilirsiniz. Burada da bu normda bir yürüyüşümüz var. Hem oradaki kurumların hem de Adalar Belediyesi’nin katkılarıyla yürüyoruz şu anda. Burada da yelpazeyi genişleten bir taraftaydık. Ada’daki kurumlarla diyalogları güçlendiriyoruz. Bunun Ada, kent ve kültür kimliğindeki o esasen müstesna olan yeriyle ilgili bizim de hissemize düşen diyelim.İstanbul üzere kültür sanatın merkezinde yer alan lakin bunun kent hayatında homojen dağılmadığı bir kentte kültür sanatın ulaşılabilirliği hakkında neler söylersiniz?
T. Volkan Aslan:
Bu bizim temelde uğraştığımız mevzu. Bu ulaşım ve erişilebilirlik konusunun çok ağır bir tempo ve çalışma içerisinde metodolojik olarak çözümlendiğini, hareket olarak da çözümlendiğini düşünüyorum. Doğal ki bunun hududu yok, bitecek bir şey de değil. Lakin hareket etme sorununun, yaygınlaşma probleminde hoş normlar üretildiğini düşünüyorum. İlçe belediyelerinin de bu manada katkısı çok kıymetli. Kültür sanata erişim konusunda, mobilize olmak, kültür merkezlerinin aktivasyonu ve yeni periyoda, kuşağa uygun olarak farklılaşması, bunun yanı sıra bizim sloganımız olan “herkes için her yerde” sloganıyla kültür sanatla müsabakasının çocuklar ile gençler üzerinde yoğunlaşması… Kent Tiyatrolarıyla, orkestralarıyla, kültürel aktiflik ünitesi ve turizm ünitesi ile daima erişilebilir olma konusunda bir noktaya geldiğimizi düşünüyorum.
KÜLTÜR BÖLGELERİ OLUŞTURMAK Bunun ikinci fazı şudur ve değerlidir de; açıkladığımız lakin toplamda tam olarak ne söylediğimizin anlaşılamadığı kültür bölgeleri sıkıntısı önemli… Bir yerde kültür merkezinin olması, orada kültürel aktiflik yapmanız orayı kültür alanı haline ne yazık ki getirmiyor. Bunun gelişebilmesi için, o bölgenin kültür sanatının bağımsızlarının da oraya gelmesi, yatırım yapabilmesi, orada bulunabilmesi gerekiyor ki bir öbek oluştursun. İstanbul 39 ilçesi olan bir kent, 39’undan da tıpkı performansı beklememeliyiz. Yükselme trendi olan, bu yapıyla hareket edebilecek çok fazla ilçesi var. Muhakkak, kendi ilçesinin yerelinde de kültür sanat bağımsız üreticilerine imkân veren yapılanmalarıyla şekillenebileceğini düşünüyoruz. Bu durum sürekliliği sağlar. Süreklilik sağlamak için iktisat lazım, iktisat için devletin daima finanse ettiği bir sistemin uzun yıllar boyunca devam etmesini beklemek bence yeterli bir strateji olmaz. Lakin devletin, büyükşehir belediyesinin, ilçe belediyesinin, Kültür Bakanlığı’nın, Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın kültür sanat konusundaki normların ve stratejilerin gelişmesi konusunda daha somut siyasetleri konuşması gerekir. T. Volkan Aslan: Bu yıl üçüncüsünü gerçekleştirdiğimiz şenliğimiz; Alp Ersönmez, Asena Akan, Berke Köymen&the Timebenders, Bilal Karaman, Ayhan Sicimoğlu ft. Latin All Stars, Burhan Öçal, Cenk Erdoğan Trio, Davet Sertel, Ece Göksu, Hükümran Tosunbaş, Elif Canfeza Gündüz Quartet, Eylül Biçer, Hakan Başar, Islandman, İmer Demirer, Jen Session, Jülide Özçelik, Kaan Çelen Quartet, Nedim Ruacan, Nilüfer Verdi, Öner Karaçuha Quartet ve Pesüs’ün konserlerine konut sahipliği yapacak. Konserler her akşam 18.30’da başlayıp 24.00’e kadar devam edecek. * Adalar’da Caz’ın aktiflik programına çok yakında İBB Kültür’ün toplumsal medya hesaplarından ve kultursanat.istanbul adresinden ulaşılabilir.SANATIN ULAŞILABİLİRLİĞİNDE SÜREKLİLİĞİ SAĞLAMAK
Son olarak şenlikte caz tutkunlarını neler bekliyor?
