Akne ya da başka ismiyle sivilce bilhassa gençlerde görülen yaygın bir deri hastalığıdır. İnsan derisinde en sık yüz, boyun, omuzlar, sırt ve göğüs bölgesinde bulunan kıl folikülü (kılın oturduğu yapı) ve eşlik eden sebase bezlerin (yağ içerikli salgı üreten bezler) por ismi verilen dışarı açıklığının kapanması yahut iltihaplaşması sonucu ortaya çıkar. Akne farklı biçimlerde olabilir;
Komedon (aknenin göstergesi, küçük, deriden kabarık siyah yahut beyaz iltihapsız oluşumlar)
Papül (çapları 1cm’den küçük deriden kabarık, sert oluşumlar)
Püstül (çapları 0.5 cm’ye kadar olan iltihap dolu, deriden kabarık oluşumlar)
Kist (içi sıvı dolu, bir kapsülle çevrilmiş oluşumlar)
Aknenin Nedenleri?
Akne gelişiminde 4 temel faktör sorumlu tutulmaktadır;
Folikül etrafını (kılın oturduğu yapı) kaplayan hücrelerin çok çoğalmasıyla dışa açıklığı olan porun tıkanması
Sebase bezlerin yağlı salgılarının artması
Propionibacterium acnes olarak isimlendirilen iltihap etkeni bakterinin varlığı
Vücuttaki iltihabi aktivite
Genetik yapı da akne oluşumunun nedenleri ortasında kıymetli bir yere sahiptir.
Akne Ne Kadar Yaygın?
Akne, ergenlik devrindeki her on gençten sekizinde görülmektedir. Bu yaşta ortaya çıkan akneler yetişkinlik boyunca da devamlılık gösterebilir. 25 yaş üzeri yaklaşık her on bayandan birisi akne hastası, erkeklerde oran yüzde üç olarak görülmekte ve bu oran 50’li yaşlara kadar düşüş göstermemektedir. Akne rastgele bir hayati tehlike yaratmasa da kalıcı yara izlerinin oluşması, düşük benlik anlayışına, depresyona ve kaygıya neden olması hasebiyle fizikî ve ruhsal açıdan tedavisi büyük ehemmiyete sahiptir.
Aknenin Belirtileri Nelerdir?
Akne belirtileri ,
Ağrı
Hassasiyet
Kızarıklık
Kaşıntı
şeklinde bölgesel olarak görülmekte olup şiddeti şahıstan şahsa ve aknenin çeşidine nazaran farklılık gösterebilir. İlerlemiş, şiddetli olaylarda ateş, eklem ağrısı ve yorgunluk çok az olsa da görülebilmektedir.
Akne Tanısı Nasıl Konulur?
Akne, muayene ile tanısı konulan bir hastalıktır. Teşhiste aknenin tipi, şiddeti, sayısı, bedendeki yeri, ömür kalitesini ne kadar etkilediği, bıraktığı yara izinin nasıl olduğu göz önünde bulundurulur. Gerekli görüldüğünde mikrobiyolojik ve hormonal kıymetlendirme gayesiyle laboratuvar testlerine başvurulmaktadır.
Akne Nasıl Tedavi Edilir?
Akne tedavisi; aknenin oluşum nedenini hedefleyecek halde, aknenin derecesine ve şiddetine nazaran doktor tarafından düzenlenir. Daha düşük şiddetli tip olan komedonal akne tedavisi püstül ve kist ile seyreden akne tedavisinden görece daha hafiftir. Tedaviyi belirlerlerken, hastalığın şiddeti göz önünde bulundurularak aylık oluşan yeni akne sayısı ve düzgünleşme sonrası yara izinin kalıp kalmadığı dikkate alınmaktadır. Ayda birkaç yeni aknenin ve yara izi bırakarak güzelleşmenin oluştuğu şahıslarda daha agresif bir tedavi izlenmelidir.
Aknenin ortaya çıktığı bölgenin hijyenine dikkat edilmesi tedavide rol oynamaktadır. Komedonal akne tedavisinde;
Deriye sürülen akne oluşumunu önleyen ilaçlar kullanılmaktadır.
Papüler yahut kistik iltihabi aknelerin tedavisinde doktorun uygun gördüğü şartlarda deriye sürülen yahut ağızdan kullanılan antibiyotikler kullanılmaktadır. Bu küme akneler kendi içinde hafif, orta, şiddetli olarak ayrılmaktadır. Şiddetine nazaran değişiklik göstermekle bir arada bu akne kümesinin tedavisinde ;
Deriye sürülen akne oluşumunu önleyen ilaçlar
Deriye sürülen antibiyotikler
Ağızdan kullanılan antibiyotikler
Akne içine ilaç enjeksiyonu
Lazer tedavisi kullanılmaktadır.
Ozon tedevisi
aromaterapi
Mutlaka doktorunuza başvurarak muayene olmanız ve teşhis sonrasında tedavinize tam ahenk göstermeniz iyileşmeniz için büyük kıymete sahiptir.
Aknenin Başka Hastalıklarla Bağlantısı?
Akne, öbür hastalıklarla da birlikte görülebilmektedir. Adet düzensizliği olan, fazla tüylenme görülen bayanlarda polikistik over olarak isimlendirilen hastalık teşhiste değerlendirilmelidir. Bu hastalarda testosteron başta olmak üzere hormon, yağ ve şeker seviyeleri ile insülin düzeyi ölçümlenerek teşhis konulur.
Akne Hastalarına Öneriler
Akne oluşumu kişinin beslenme tertibiyle ilişki gösterebilmektedir. Düşük şeker içerikli besinlerin tüketilmesi akne oluşumunu azalttığı ve bu hedefle çikolata, patates, beyaz ekmek, şeker, fast-food besinler, kızartma, hazır meyve suları ve krakerlerin çok tüketiminden kaçınılmalıdır.
Akne hastalarının dikkat etmesi gereken en değerli husus tedaviye ahenktir. Güzelleşme mühleti 4-6 hafta sürmekte ve klinik güzelleşmenin kıymetlendirilmesi sistemli bir tedavinin 6-8 hafta akabinde yapılmaktadır. Hatta sırt ve göğüs üzere güzelleşmenin geç olduğu bölgelerde bu müddet 3-4 ay daha uzayabilmektedir. Tedaviden tam yarar sağlayabilmek ismine, tedaviye ahenk akne hastalarında çok kıymetlidir.
