Pek çok çift, bağlantı terapisi almak gayesiyle ruh sıhhati uzmanlarına başvurduğunda, uygunlaştırmak için getirdikleri şeyin kendi ruhlarındaki patolojik istikametler ve kusurlar değil; bağlantının kendisi olduğunun farkında olmuyor. Onlara anlattığım birinci şey terapide kusurlu, yanılgılı, günah keçisi olacak birini aramadığımız; felsefi ve ahlaki hususların psikoterapi sürecinin dışında kaldığı oluyor. Sonra devam ediyorum: “Her münasebet yaşayan canlı bir organizma ve siz bağa başladığınız an doğurduğunuz bu canlı organizmayı terapiye getiriyorsunuz.” Hasta olan; şahıslar değil, bağlantı. Bu alaka bir darbe almış ve tahminen bu alaka grip, tahminen kanser, tahminen doğuştan sakat, tahminen bitkisel hayatta…”
Ve tahminen de bin çiziği var…
Çünkü aldatılmak bin çizik gibi…
Terapide bin kesiği kapatmak ve bağlantıyı tekrar yapılandırmak üzere yola çıkıyoruz. Biliyoruz ki bu seyahatte çiftler bağlarına durakladıkları, kaldıkları yerden başlayamayacaklar. Bu yaşantı sonrası değişik şahıslar olup apayrı, yeni, tahminen daha doyurucu, tahminen daha canlı ancak mazisinde can yakıcı bir sadakatsizlik hikayesi olan yeni bir münasebete başlayacaklar.
Aldatma Nedir?
Aldatma; mevcut eşin bilgisi, müsaadesi yahut isteği olmadan üçüncü bir şahısla bir ya da birden fazla yaşanan duygusal yahut cinsel hareketler ve söylemlerdir. Aldatma için somut göstergeler gereklidir: yazışma, aksiyon, tabir, telaffuz, davranış vb. Bir insanı öldürmeyi düşününce mi mahpusa giriyor kişi, öldürünce mi? Birşeyin ceza alabilmesi, cürüm olabilmesi lakin aksiyona döküldüğünde mümkün oluyor. Bu aldatma için de geçerli. Pek çok danışanım aldatmayı tanımlamakta baş karışıklığı yaşıyor. Bir diğer kişinin içinde yer aldığı fanteziler üretmeyi, bir öteki şahıstan etkilenmeyi; aksiyona döktüğü hiçbir davranış olmamasına karşın aldatmayla karıştırıyor. Şayet elde somut bir bilgi yoksa, yalnızca fikir ve hissediş varsa burada katiyen aldatmadan kelam edemeyiz.
Aldatma kelam konusu olduğunda şahısların yaşadıkları durumu nasıl algıladıkları da çok kıymetlidir. Aldatma suçluluk hissinin varlığında vardır. Aldatan ne kadar ağır suçluluk hissediyorsa, aldatılanın da yaşanan olaydan hissettiği rahatsızlık ne kadar fazlaysa o olay o kadar çok aldatmadır.
Aldatmanın altta yatan nedenleri nelerdir?
Psikososyal Nedenler
Zamanında ulaşmanın çeşitli sebeplerle çok sıkıntı olduğu karşı cinsin başta çok yüceltilmesi ve vaktinde karşı cinse ulaşamamanın verdiği acizlik duygusu, aldatmanın psikososyal sebepleri ortasında.
Özelikle çift terapisine gelen danışanlarımın ortaokul ve lise yıllarında ergenliğe geç girenleri, sosyoekonomik zorluklar yüzünden erken yaşlarda hem çalışıp hem okuyarak karşı cinsle o yaş periyodunda yaşamaları gereken duygusal ve cinsel bağlantıdan mahrum kalanları, ya da rastgele bir sebeple ergenlik periyodunda karşı cins tarafından gereğince fark edilmeyenlerin evlendikten sonra tercih edildiğinde bilinçaltındaki hisler depreşiyor ve elde etme kanısı onları aldatma istikametinde harekete geçiriyor.
Bilinçaltında yetersizlik hissi olan bu bireyler bir de erken evlenmişlerse erkeklikleri ve kadınlıklarını birlikte büyüdükleri ve agape/dostluğun baskın olduğu eşlerinden öteki şahısların üzerinde de denemek ve keşfetmek istiyorlar.
İlişkisel Sebepler
Çiftlerden rastgele biri kendisini bağda tahlilinde çaresiz hissettiği bir sorunun içinde bulduğunda ilgide var olabilmek için, yani evliliğinin bitmemesi için bilinçsizce kendine evliliğinde çözülemeyen sorunların geriliminden kaçabileceği bir çıkış noktası inşa ediyor ve bağlantısında kaybettiği enerjiyi bu yolla geri kazanıyor.
İlişkiden iki çeşit çıkış noktası var: patolojik/ hastalıklı çıkış noktaları ve sağlıklı çıkış noktaları. Sağlıklı çıkış noktalarında işkoliklik, kutsal anne rolü, dernek işleri üzere çeşitli adanmışlıklar ve toplumsallaşmaktan kelam edebiliriz. Yani kişinin mevcut partneri dışında meşk edercesine ilginin vaktinden çaldığı ve gücünü yatırdığı öteki alanlar….
Patolojik çıkış noktalarında bağımlılıklar var; alkol, sigara, kumar bağımlısı olup kişi bağımlılıklarıyla sevişebilir ya da bir bayanla, adamla. Aldatarak evliliğinin gerilimine karşı koyan ve evliliğini sürdüren kişinin yarattığı bu hastalıklı çıkış noktasını çift terapilerinde kapatıyor ve ilginin aldatmaya sebep olan derin meselesine ulaşıp ilgiyi tedavi ediyoruz. Olağan her aldatma yüzde yüz evlilik sorunu göstergesi değildir. Gelin bir de ferdi sebeplere bakalım.
Bireysel Nedenler
Terapilerde en sık rastladığım aldatma sebebi eşe yönelik lisana getirilmeyen öfkeyi aldatmayla aksiyona vurmak. Kişi bu yolla eşini cezalandırmış oluyor. Aldatan kişi terapiye geldiğinde kendisi de ekseriyetle eşine hissettiği öfkeyi bastırdığının ve eşine ceza vermenin hazzıyla ikinci bağlantıyı suçluluk duymadan yaşadığının farkında olmuyor. Terapide bu şahıslara bilinçdışında tuttukları öfkeyle ilgili farkındalık kazandırıyoruz.
Bir başka ferdi aldatma sebebini iç içeliğin çok olduğu bağlarda görüyoruz. Çiftlerden birinin çok denetimci ve oburunun de çok uyumlu olduğu bağlarda benlik hudutlarının ortadan kalktığını ve denetimi her hususta eşine bırakan kişinin kendini başka bir birey olarak görebilme ismine aldatarak hayatında kendine ilişkin, eşini dışarıda bıraktığı bir alan açtığını görüyoruz.
Bağlanma sorunları olan şahıslar aldatmaya daha eğilimli oluyor. Bilhassa narsisistik özellikleri baskın olduğu için eşinden üstün olduğunu düşünen şahıslar aldatmayı hak olarak görüyorlar. Bağımlı kişilikler de bir yandan değersizlik hisleriyle kendilerini kâfi hissedecekleri bir öbür bağlantıyı hayatlarına entegre ederken, özgüven sorunları ve yalnızlık dertlerinden ötürü bedelsiz hissettikleri evliliklerini de bitiremiyor.
Kadınlar ve erkeklerde menopoz-andropoz devrine yakın yaşlarda varoluşsal vefat kaygılarına meydan okumak ve hala beğeniliyor olduklarını göstermek için eşlerinden daha genç partnerler ile onları aldatırlar. 30 yaş ve 40 yaş sendromları ile annelik babalık rollerinin kazanıldığı geçiş evresi niteliği taşıyan periyotlarda de aldatma eğilimi artıyor. Şahıslar bu süreçte varlığını. hislerini ve vücudunu gözden geçirmenin ağır olduğu bir sürece geliyor. Bilhassa de çocuğun doğumu ile ilginin çocuğa yöneldiği durumlarda değersizlik hisseden eş, daha özel hissedebilmek için bir diğer münasebete yönlenebiliyor.
Aldatıldığında kendini bedelsiz, pişman, hatalı, umutsuz, öfkeli, güçsüz hisseden kişi; bu durumun ismini koymak, nedenlerini bilmek, sorunu çözmek ve en çokta içten içe affetmek ister. Affedeceği şey sadakatsizliğin aldatmanın kendisi değil, eşidir. İlginizde bu türlü bir zelzele olduğunda yapacağınız birinci şey vakit kaybetmeden, hasta olan alakanızı psikoterapiye getirmek ve alanında uzman bir çift terapistine başvurmaktır.
