Tipik olarak hafıza ile ilgili sorunlar, gerçek sözleri bulmada zorluklar, tıpkı işi tekrar tekrar yapmak, sayısal hesaplamalarda zorluk ve kişilikte değişiklikler üzere belirtiler görülen lakin birinci belirtileri bireyden bireye değişebilen Alzheimer nedir? Alzheimer evreleri nelerdir? Alzheimer ile ilgili bilinmesi gerekenleri haberimizde bulabilirsiniz.
ALZHEİMER NEDİR?
Alzheimer, hafıza, niyet ve davranış sorunlarına neden olan bir tıp bunamadır. Belirtiler çoklukla yavaş gelişir ve vakit içinde daha da kötüleşerek günlük işlere müdahale edebilecek kadar şiddetli hale gelir.
Alzheimer, demansın (bunama) en yaygın sebebi, hafıza kaybı ve günlük yaşama müdahale edebilecek kadar önemli öbür bilişsel yetenekler için genel bir tabirdir. Alzheimer hastalığı, demans hadiselerinin % 60 ila% 80’ini oluşturur.
Alzheimer, yaşlanmanın olağan bir modülü değildir. Bilinen en büyük risk faktörü, yaşın artması ve Alzheimer hastalarının çoğunluğunun 65 yaş ve daha büyük olması. Lakin Alzheimer yalnızca yaşlılık hastalığı değildir. 65 yaşından daha genç insanlarda da görülebilir.
Erken başlangıçlı Alzheimer, hastalığın 40’lı yaşlarında yahut 50’li yaşlarında bir beşerde farkedildiği vakittir. Bu hastalığı olan şahısların yaklaşık yüzde 5’i bu yaş grubundadır.
ALZHEİMER EVRELERİ
Alzheimer hastalığı tipik olarak üç genel basamakta yavaş ilerler; hafif (erken evre), orta ve şiddetli (geç evre). Alzheimer insanları farklı biçimlerde etkilediğinden, demans semptomlarının zamanlaması ve ciddiyeti, her beşerde Alzheimer’ın evreleri boyunca farklı formda ilerledikçe değişir.
Alzheimer hastalığının semptomları hastalığın ilerleyiş suratı değişiklik gösterse de vakitle kötüleşir. Ortalama olarak, Alzheimer hastası teşhisten itibaren dört ila sekiz yıl yaşar, fakat öbür faktörlere bağlı olarak 20 yıl kadar da yaşayabilir.
Beyinde Alzheimer ile ilgili değişiklikler, hastalık belirtilerinden yıllar evvel başlar. Yıllarca sürebilen bu müddete Preklinik Alzheimer hastalığı denir.
Aşağıdaki basamaklar, belirtiler ortaya çıktıktan sonra yeteneklerin nasıl değiştiğine dair genel bir fikir verir ve yalnızca genel bir rehber olarak kullanılmalıdır. (Demans (bunama), Alzheimer ve öteki beyin hastalıklarına eşlik eden zihinsel gerileme semptomlarını tanımlayan genel bir tabirdir.)
Foto: shutterstock
Aşamalar üç kategoriye ayrılır:
Hafif Alzheimer hastalığı, orta Alzheimer hastalığı ve ağır Alzheimer hastalığı. Etaplar üst üste gelebileceğinden Alzheimer’lı bir kişiyi belli bir kategoriye koymanın sıkıntı olabileceğini unutmayın.
Hafif Alzheimer hastalığı (erken dönem)
Alzheimer’ın birinci evresinde, kişi bağımsız olarak çalışabilir. Hala otomobil kullanabilir, çalışabilir ve toplumsal aktivitelerin bir kesimi olabilir. Buna karşın, kişi tanıdık sözleri unutmak ya da gündelik objelerin yerini unutmak üzere hafızada bir mühlet kalmış üzere hissedebilir.
Arkadaşlar, aile yahut bireye yakın olan diğerleri zorlukları fark etmeye başlar. Ayrıntılı bir tıbbi görüşme sırasında, hekimler hafıza yahut konsantrasyondaki problemleri tespit edebilir.
Yaygın zorluklar:
– Gerçek söz yahut isim ile ilgili problemler
– Yeni beşerlerle tanışırken isimleri hatırlamakta zorluk
– Toplumsal ya da iş ortamlarında vazifeleri yerine getirme konusunda zorluklar.
– Birinin okuduğu malzemesi unutmak
– Bedelli bir objeyi kaybetme yahut yanlış yerleştirme
– Planlama yahut tertiple ilgili problemlerin artması
Orta Alzheimer hastalığı (orta evre)
Orta Alzheimer tipik olarak en uzun etaptır ve uzun yıllar sürebilir. Hastalık ilerledikçe, Alzheimer hastası için daha büyük bir bakım gerektirecektir.
Alzheimer’ın ölçülü evresinde, demans semptomları daha besbellidir. Bir kişi fatura ödeme üzere vazifeleri yerine getirmede daha büyük zorluklar yaşayabilir, lakin yeniden de hayatlarıyla ilgili kıymetli ayrıntıları hatırlayabilir.
Alzheimer’ın baş karıştırıcı kelamlarıyla, hudutlu ya da sonlanarak yahut banyo yapmayı reddetmek üzere beklenmedik biçimde davrandığını fark edebilirsiniz. Beyindeki hudut hücrelerinin ziyan görmesi, fikirleri tabir etmeyi ve rutin işler yapmayı zorlaştırabilir.
Foto: shutterstock
Bu noktada, semptomlar başkalarına nazaran daha bariz olacaktır ve şunları içerebilir:
– Kişinin kendi şahsî geçmişi hakkındaki olayları hatırlamaması
– Bilhassa toplumsal yahut zihinsel olarak güçlü durumlarda kendini karamsar yahut geri çekilmiş hissetmek
– Kendi adreslerini, telefon numaralarını yahut mezun oldukları lise yahut öteki okulları hatırlayamamak
– Nerede oldukları yahut hangi günde oldukları hakkında baş karışıklığı
– Rastgele bir aktiflik için uygun kıyafet seçimi için yardım ihtiyacı
– Birtakım bireylerde mesane ve barsakları denetim etmede sorun
– Gündüz uyumak ve geceleri huzursuz olmak üzere uyku nizamındaki değişiklikler
– Gezme ve kaybolma riskinde artış
– Kuşku ve sanrılar yahut elle sıkma üzere zorlayıcı, tekrarlayan davranışlar dahil olmak üzere kişilik ve davranış değişiklikleri
Şiddetli Alzheimer hastalığı (geç dönem)
Bu hastalığın son kademesinde, demans semptomları şiddetlidir. Bireyler etraflarına reaksiyon verme, konuşmaya devam etme ve sonunda hareketi denetim etme yeteneğini kaybeder. Hala kimi kelimleri yahut sözleri söyleyebilirler, lakin ağrıyı iletmek zorlaşır. Hafıza ve bilişsel marifetler kötüleşmeye devam ettikçe, değerli kişilik değişiklikleri meydana gelebilir ve bireyler günlük aktiviteler konusunda kapsamlı yardıma gereksinim duyarlar.
Bu evrede, bireyler şunları yapabilir:
– Günlük aktiviteler ve şahsî bakım konusunda günün her saatinde yardıma muhtaçlık duyarlar
– Son tecrübeler ve etraf ile ilgili farkındalığı kaybetmeye başlarlar
– Yürümek, oturmak ve sonunda yutmak üzere fizikî yeteneklerde değişiklikler olur
– Bağlantı kurmakta zorluk çekerler
– Bilhassa zatürre üzere enfeksiyonlara karşı savunmasız kalırlar
ALZHEİMER TEDAVİSİ
Alzheimer’ın şu anda tedavisi yoktur, lakin semptomlar için tedaviler mevcut ve araştırmalar devam etmektedir Mevcut Alzheimer tedavileri Alzheimer’ın ilerlemesini durduramasa da, bunama semptomlarının berbatlaşmasını süreksiz olarak yavaşlatabilir ve Alzheimer hastaları için hayat kalitesini güzelleştirebilir. Bugün, hastalığı tedavi etmenin daha uygun yollarını bulmak, başlangıcını geciktirmek ve gelişmesini önlemek için dünya çapında bir gayret gösterilmektedir.
