Aort anevrizmasının ne olduğunu anlayabilmek açısından öncelikle, hastalığın ismini oluşturan tabirleri ele almak yararlı olacaktır.
Aort; kalbin sol karıncığından çıkan, kalbin pompaladığı pak ve kırmızı kanı tüm beden sistemine dağıtan en büyük atardamara verilen isimdir. Oksijen açısından güçlü olan bu pak kanın bedene sistemli ve kâfi biçimde dağıtılması fakat bu atar damarın sağlıklı bir biçimde çalışmasıyla mümkündür.
Anevrizma; terim manası olarak kökenini Yunanca ‘genişleme’ manasına gelen sözcükten almaktadır. Basınç ölçüsünün artması, damar duvarının kalınlığının azalmasına münasebetiyle da damarda, anevrizma ismini verdiğimiz, genişlemenin yaşanmasına sebep olmaktadır.
Aort anevrizması, aort duvarının zayıf olduğu noktalarda genişleme ve bu genişlemeye bağlı olarak balonlaşma meydana gelmesidir. Aort içinde pompalanan kanın sebep olduğu basınç, zayıflayan damar duvarının bir balon üzere dışarıya hakikat genişlemesine sebep olmaktadır.
Anevrizma aortun rastgele bir kısmında meydana gelebilmektedir. Meydana geldiği yer, anevrizmanın cinsini belirlemektedir.
Aort Anevrizması Tipleri Nelerdir?
Aort anevrizması, arterde meydana geldiği yere nazaran çeşitlere ayrılmakta ve isim almaktadır. Bu bakımdan 2 tıp anevrizma vardır;
-Abdominal Aort Anevrizmaları; Aort damarının karın bölgesinde genişlemesi anlaşılır. En yaygın görülen aort anevrizma cinsidir.
-Torasik Aort Anevrizmaları; aort damarının göğüs içindeki kısımda meydan gelmektedir. Torasik aort anevrizması, aortun kökünde, çıkan aortta, göğüs içinde aortun büküldüğü kısımda ya da inen aortta ortaya çıkabilmektedir.
Aort Anevrizmasına Bağlı Olarak Ortaya Çıkabilecek Riskler Nelerdir?
Aortta meydana gelen anevrizma boyutu vakitle büyüyebilmekte ve beraberinde çeşitli semptomlar meydana getirebilmektedir.
-Aort anevrizması çok fazla büyüdüğünde yırtılabilmekte ve hayati tehlike oluşturan durumlara sebep olabilmektedir. Hatta aort anevrizmasının yırtılması sonucu meydana gelen kanamalar sonucunda ani mevt riski de ortaya çıkabilmektedir. Kanın çok süratli pompalandığı bu damarın genişleyip yırtılması durumunda, hiçbir ön belirti oluşmadan ani vefatlar yaşandığı gözlenmiştir.
-Aort anevrizmasında, anevrizma içinde kan pıhtısı oluşması da mümkündür. Oluşan bu kan pıhtısının küçük kesimleri koparak bedenin içinde dolaşabilmektedir. Kan pıhtısının küçük bir modülünün kalp yahut beyin damarında sıkışması durumunda, inme ya da kalp krizi meydana gelebilmektedir. Birebir formda böbrekler ya da karaciğer üzere organlarda sıkışan bir kan pıhtısı modülü olması durumunda, kelam konusu organlar olağan fonksiyonlarını getiremez hale gelebilmektedir. Bacak, ayak ya da kollarda kan akışını bloke eden bir kan pıhtısı kesimi olması durumu, uyuşma, karıncalanma yahut o bölgede ağrı meydana gelmesine sebep olabilmektedir.
Aort Anevrizmasının Risk Faktörleri Nelerdir?
Aort anevrizması durumunda geçerli olan risk faktörlerinden kimileri, kalp krizi riskini de arttıran birtakım faktörleri kapsamaktadır. Bu faktörleri şöyle sıralayabilmekteyiz;
-Arter duvarlarında sertleşme; durumu kalp damar hastalıklarının en sık sebeplerinden biri olan damar sertleşmesi manasına gelmektedir. Damar duvarında meydana gelen bir sertleşme, aort anevrizmasının gelişmesine taban hazırlayabilmektedir.
-Yüksek tansiyon; olağandan yüksek olan atardamar basıncı, uyguladığı basınçla aort anevrizması gelişiminde tesirlidir.
-Diyabet; kan şekerinin yüksek olması ve bu durumun süreklilik seyretmesiyle birlikte bir risk faktörü olarak karşımıza çıkmaktadır.
-Yüksek kolesterol; kandaki âlâ kolesterol yoluyla dokularda birikmesi önlenen ve atılabilen makûs kolesterol oranının yüksek olmasıyla, damar dokularında biriken bu husus önemli bir risk faktörü oluşturmaktadır.
-Sigara kullanımı; sigara dumanında bulunan başta karbon monoksit olmak üzere ziyanlı pek çok unsur kana karışmaktadır. Bu unsurların kana karışmasıyla, kan akışında yavaşlama meydana gelmekte ve beraberinde damar sertleşmesi üzere hastalıklar ortaya çıkmaktadır.
-Kalıtsal; aileden genetik olarak aktarılan bir grup beden özellikleri, aort anevrizması ortaya çıkmasında risk faktörü oluşturmaktadır. Kimi genetik doku hastalıklarında aort duvarının yapısında zayıflık olur ve anevrizma gelişir.
Yaralanmalar ya da enfeksiyon meydana gelmesi sonucunda da, aort duvarlarında zayıflama gerçekleşmesine bağlı olarak aort anevrizması ortaya çıkabilmektedir.
Aort Anevrizması Semptomları Nelerdir Ve Nasıl Teşhis Edilir?
Aort anevrizması görülen hastaların birçoklarında hiçbir şikayet kelam konusu olmayabilir. Hatta aort anevrizması ekseriyetle, öteki ve alakasız durumlar için yapılan sıhhat tetkiklerinde uygulanan röntgen sinemasıyla ortaya çıkmaktadır. Bunun sebebi, aort anevrizmalarının çoğunlukla, semptomlara neden olacak büyüklüğe gelmeden evvel yıllar içinde yavaşça büyümesidir. Büyük anevrizmalarda bile hiçbir semptom görülmeyebilir. Bu açıdan rutin sıhhat tetkiklerinin aksatılmaması birden fazla vakit hayati kıymet taşımaktadır diyebiliriz.
Anevrizma semptomları meydana geldiğinde, anevrizmanın meydana geldiği yere bağlı olarak en yaygın görülen semptomlar, göğüste yahut karında ağrı halindedir. Ağrı aralıklı olarak meydana gelebilmekte ya da süreklilik arz edebilmektedir.
Abdominal aort anevrizmasının semptomu olarak hastaların en sık şikayeti, karınlarında nabız üzere ritmik bir atım hissi yaşanmasıdır.
Torasik aort anevrizmasında ise semptomlar, sırt ağrısı, nefes darlığı yahut yutma zorluğu biçiminde meydana gelebilmektedir.
Aort Anevrizması Nasıl Tedavi Edilir?
Aort anevrizması durumlarında iki tedavi usulü öne çıkmaktadır:
-Açık Cerrahi Tamir; anevrizmanın meydana geldiği yere bağlı olarak göğüste ya da batında bir kesi yapılmakta ve gerekli cerrahi süreçler uygulanmaktadır. Açık cerrahi tamirat ameliyatları, 3-5 saat aralığında gerçekleştirilmektedir. Hastalar, 5- 6 gün aralığında hastanede tutulabilmektedir. Çoğunlukla hastalar, 6-12 hafta içerisinde olağan yaşantılarına devam edebilmektedirler.
-Endovasküler Tamir; kapalı formülle aort anevrizmasının onarılması. Bilhassa abdominal aort anevrizmalarında tercih ettiğimiz bir usuldür. Bu süreç anjio yapılıyor üzere kasıktan girilerek anevrizmayı stent ile kapatma sürecidir. Endovasküler tamirat süreci, yaklaşık olarak 1-3 saat sürmektedir. Ekseriyetle hastalar bir iki gün içinde taburcu edilmektedir. Açık cerrahi tamirata oranla uygulanan kesiler daha küçüktür. Hastalar çoğunlukla olağan yaşantılarına, 1-2 hafta içinde dönebilmektedir.
