Yıldızlar, milyonlarca hatta trilyonlarca yıl yaşayabilir, lakin yakıtları tükendiğinde ömürleri sona erer. En büyük kütleli yıldızlar, “süpernova” ismi verilen devasa bir patlamayla hayatlarına veda eder. Gök bilimciler bugüne kadar birçok süpernova gözlemledi, lakin bu kozmik patlamalar ekseriyetle yıldızın katmanlarını karıştırarak iç yapıyı incelemeyi zorlaştırır. Fakat 2 milyar ışık yılından fazla uzakta yer alan 2021yfj isimli yeni keşfedilen bir süpernova, bu geleneği bozarak bilim beşerlerine yıldızın iç yapısını görme fırsatı verdi.
YILDIZIN ÇEKİRDEK KATMANLARI GÜN YÜZÜNE ÇIKTI
Normalde bir süpernova patlamasında yıldızın dış katmanları dağılırken, bu patlama o kadar şiddetliydi ki, yıldızın iç katmanları da açığa çıktı. Northwestern Üniversitesi’nden Steve Schulze, keşfi yapan takımın bir modülü olarak, “Daha evvel bu kadar soyunmuş bir yıldızı hiç gözlemlememiştik” dedi. Araştırmanın bulguları Nature mecmuasında yayımlandı ve bu inanılmaz müşahedenin, bilim insanlarının büyük yıldızların ömürlerinin sonuna gerçek nasıl bir iç yapıya sahip olduğu hakkındaki fikirlerini güçlendirdiğini gösteriyor.
Genel kabul görmüş teoriye nazaran, büyük yıldızlar, hafif elementlerin dış katmanlarda ve daha ağır elementlerin çekirdeğe yakın katmanlarda bulunduğu soğan gibisi bir yapıya sahiptir. Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden Anya Nugent, “Bu yıldızın katmanlarının birden fazla soyulduğu için, katmanların ne olduğunu temel olarak doğruladı” diyerek yeni araştırmanın kıymetine dikkat çekti.
KEŞFİN BİLİMSEL EHEMMİYETİ VE GELECEK ARAŞTIRMALAR
Yıldızın bu kadar küçülmüş olmasının arkasındaki nedenler şimdi net değil. Katmanlarının, ömrünün son basamaklarında şiddetli bir formda fırlatılıp atıldığı mı, yoksa eş bir yıldız tarafından mı çekilerek alındığı belirsizliğini koruyor. Gelecek araştırmalar bu mevzuda ipuçları sağlayabilir, lakin bilim insanları bu tıp bir olayın tekrar gözlemlenmesinin güç olabileceğini belirtiyor.
Bu keşif, astronomi ve astrofizik alanında bir dönüm noktası olarak kabul ediliyor. Yıldızların vefat süreçleri hakkında elde edilen bu direkt ispat, kainatın en temel yapı taşlarından biri olan yıldızların evrimine dair bilgilerimizi derinleştirecek. Bilim insanları, bu az fırsatı kullanarak yıldızların iç dinamikleri ve patlama sistemleri hakkında daha fazla bilgi toplamayı planlıyor. Bu keşif, gelecekteki teleskop projelerine de ilham kaynağı olabilir.
