Aşılama, erkeğin sperm hücrelerinin alınarak birtakım süreçlerden geçirildikten sonra özel kateter yardımıyla bayanın rahminin içine bırakılmasıdır. Uzun müddet çocuk sahibi olamayan hastalarda kullanılan prosedürlerden biridir. Bilhassa erkeğe bağlı kısırlık (sperm sayı azlığı, hareketlilik azlığı, morfoloji bozukluğu vs) ve açıklanamayan infertilitede (herhangi bir nedeni bulunamayan kısırlık) tedavisinde başvurulan prosedürdür.
Aşılama tekniğinde semen kimi süreçlerden geçirildiği için toksinlerden ve bakterilerden temizlenmiş olur, spermlerin aktivasyonu başlar ayrıyeten spermlerin katetedeceği uzaklık kısalır. Aşılama adım adım nasıl yapılır?
Aşama – Kıymetlendirme ve testler:
Öncelikle kısırlık tanısı alan yani bir yılı aşkındır sistemli birlikteliğe karşın çocuk sahibi olamayan çiftler birlikte kıymetlendirilir. Bayanın jinekolojik muayenesi yapılır. Adetin 3. Günü hormonlarına bakılır. Tüplerin açık olup olmadığını kıymetlendirmek için rahim-tüp sineması dediğimiz histerosalpingografi testi ile adetin çabucak bitiminde rahim içine kontrast unsur verilerek rahmin yapısı ve tüplerin açık olup olmadığı kıymetlendirilir. Aşılama için tüplerin kesinlikle açık olması gerekmektedir. Tüpler kapalı ise gebelik için tek baht tüp bebek olacaktır.
Ayrıca erkek faktörü kıymetlendirilmesi için spermiyogram tetkiki yapılır. Aşılama yapılabilmesi için kâfi ölçüde ve kalitede sperm olması gerekir.
Aşama – Yumurtaların Hazırlanması
Adetin 3. Günü yumurtalar ultrasonografi ile değerlendirildikten sonra yumurtaların gelişmesi için hormon ilaç yahut iğneleri kullanılır. Yumurtalarda folliküllerin büyümesi ultrasonografi ile kıymetlendirilir. Folliküller yaklaşık olarak günde 2mm büyürler. Bu süreç yaklaşık 10-15 gün sürer. Yapılan ultrasonografi takiplerinde yumurta olgunlaşınca yani 16-20 mm olduğunda çatlatma iğnesi yapılır. Çatlatma iğnesi sonrası 36-38. saatte aşılama planlanır.
Yumurtlama devrine yakın vakitlerde ağrı kesiciler çok gerekmedikçe kullanılmamalıdır. Birçok ağrı kesici yumurtlamayı olumsuz istikamette tesirler.
Tedavi sürecinde cinsel hayata devam edilebilir.
Eğer daima kullandığınız bir ilaç var ise, tedavinizin başlangıcında lütfen hekiminize bildiriniz.
Doktorunuzun bilgisi olmadan muhakkak ilaç kullanmayınız.
Radyasyondan uzak durunuz (röntgen sineması vb.)
Aşama – Spermin hazırlanması ve aşılama : 2-3 günlük bir cinsel perhiz sonrası alınan sperm örneği laboratuvarda süreçten geçirilerek en düzgün ve süratli olanları ayıklanır ve konsantre edilir. Sperm hazırlama ile semen içindeki enfeksiyon casusları ve meyyit spermler uzaklaştırılır. Hormon ilaçlarıyla yumurtası olgunlaştırılan anne adayı jinekolojik durumda hazırlanır. Anestezi gerektirmeyen 15 dakika süren ağrısız bir süreçle, rahim içine hareketli spermler yerleştirilir ve döllenmenin resen oluşması beklenir. Süreç sonrasında cinsel birliktelikte kısıtlama yapmaya gerek yoktur. Ayrıyeten süreç sonrası uzun periyodik istirahat gerekmemektedir. Beklenmeyen vajinal kanama olduğunda doktora başvurulmalıdır. Aşılama tedavisi spermde önemli bir bozukluk yoksa , bayanda tüpler açıksa, yumurtlama problemleri ve yaş faktörü nedeniyle vakit kaybı tasası yoksa 3 keze kadar uygulanabilir. Her uygulama için ortalama %20 gebelik bahtı verilir. Ortalama olarak 3-4 aşılama siklus denendikten sonra başarılı olunamazsa IVF tavsiye edilmektedir.
Tedavinin Riskleri
Çoğul gebelik: Aşılama süreci için kullanılan ilaçlar yumurtalıklarda birden fazla follikül gelişimine sebep olabileceğinden, çoğul gebelik oranında bir artış olmaktadır.
Hiperstimülasyon sendromu: Yumurtalıklar bazen kullanılan ilaçlara çok yanıt verebilmekte, bu da yumurtalıklarda büyüme, ve şiddetli hadiselerde nadir olarak karında su toplanmasına sebep olabilmektedir.
Yumurtalıkların kullanılan ilaçlara karşılık vermemesi: Nadir olarak yumurtalıklar kullanılan ilaçlara yetersiz karşılık verebilir, bu da o ay aşılamanın yapılamamasına sebep olur.
Follikülün erken çatlaması: LH hormonunun beklenmeyen yükselişi sebebiyle follikül çatlaması beklenenden daha erken olabilir, bu da aşılamanın o ay yapılamamasına sebep olur.
