CHP Genel Lider Yardımcısı Gülşah Deniz Atalar, iktidarın kentsel dönüşümle ilgili yaptığı yasal düzenlemeyi eleştirdi.
“20 yıldır, kentsel dönüşüm ismine yaptıkları her atılım, yapılan her hukuksal düzenleme, kentsel ranta dönüşmüştür” diye Atalar’ın açıklamalarından başlıklar şöyle:
SORUNLAR DAHA DA KARMAŞIK HALE GELMİŞTİR: Bildiğiniz üzere Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına bağlı, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı, ‘6306 sayılı Kanun’ kapsamında, Hatay’ın Antakya ve Defne ilçelerinde 207 hektarlık bölgeyi rezerv yapı alanı ilan ettiğini duyurdu. İlgili alan, hala 6 Şubat sarsıntılarından en çok etkilenen vatandaşlarımızın yaşadığı, kışın ortasında, yağışta, konteynerlerde, çadırlarda barınmaya çalıştığı, sağlam binaların da bulunduğu bir yerleşim yeridir. İlan metninde, rezerv yapı alanında kalan parsellerin hangisinde, nasıl bir süreç yapılacağının detaylarına, hangi yapıların dönüştürüleceğine yer verilmemiştir. Kanun değişikliğinde yer alan mühlet azaltımları ve bildiri yerine ilan şartının getirilmesi, sarsıntı bölgelerinde yaşayan vatandaşlarımızın hukuksal erişim hakkına ulaşabilmelerinin önünü kapatmıştır. Bu bölge özel bir bölgedir, bir afet bölgesidir. Tek bir yasal düzenlemeyle bölgenin sıkıntılarının çözülmesi mümkün değilken bu değişikliklerle sıkıntılar daha da karmaşık hale gelmiştir. Zelzele bölgelerinde riskli yapıların kentsel dönüşümü, elbette ki sarsıntı gerçeğini asla göz arkası edemeyeceğimiz ülkemizde bir zorunluluktur. Lakin kentsel dönüşüm, kent ve barınma hakkı, alanların toplumsal ve kültürel dayanıklılığı göz gerisi edilerek, hukuka alışılmamış olarak temellendirilecek bir sıkıntı değildir.
HER TÜZEL DÜZENLEME, KENTSEL RANTA DÖNÜŞMÜŞTÜR: AK Parti’nin kentsel dönüşüm karnesi, başarısızlıklarla doludur. 20 yıldır, kentsel dönüşüm ismine yaptıkları her atak, yapılan her tüzel düzenleme, kentsel ranta dönüşmüştür. Kentsel dönüşüme ait kanunlar, uzun vakittir türel enstrüman olarak kullanılmaktadır. İktidar, kanunlarda tıkandığı bir noktada, yaşadığımız acı zelzelesi, kendine bir alan açıp agresif halde, kentsel dönüşümü ranta çevirmek için bir düzenleme değişikliğine gitti. Bu yasalar zati vardı. Değişiklikten evvel kentsel dönüşüm için ne yaptınız ki artık ne yapacaksınız? 6 Şubat sarsıntılarının yaşanma ihtimalini, bilim insanları her toplantıda lisana getiriyordu. Raporlarınız, tatbikatlarınız vardı. Tedbir almadınız. Siyasal rantlarınız, sermaye gruplarınız için zelzele nedeniyle halkın kentsel dönüşüme olan muhtaçlığını, ilgisini ve talebini; yasal çerçeveyi aygıt olarak kullanarak istismar etmenin önünü açtınız. Bu düzenleme, ne yazık ki yetki karmaşasını derinleştirmek, sıkıntıları büyütmek ve kentsel rant için yeni bir nefes alıp kentin kamu alanlarını dönüştürmek için kullanılacaktır.
YEREL İDARELER KISITLANARAK YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER, KENT HAKKINI KORUYAMAZ: İktidarın karnesinde; yeşil alanların AVM’ye dönüştürüldüğü, sarsıntı toplanma alanlarının ranta çevrildiği, askeri alanlara göz dikildiği yer alıyorken bu değişikliğin kamu faydası güttüğüne dair bir inanç, ne yazık ki metinde dahi yer almıyor. Kentsel dönüşüm, dünyada bu türlü bir yetki karmaşasıyla konuşulmuyor. Lokal idarelerin fikirleri alınmadan, yetkileri kısıtlanarak yapılan değişiklikler, kent hakkını koruyamaz. Gelin, bu çerçeveyi 30 büyükşehir belediyemiz, belediyelerimiz, meslek odaları, ülkemizden ve dünyadan alanında uzman akademisyenler, siyasetçilerimiz ve yurttaş temsilcileriyle konuşalım. Ülkemiz çok büyük bir ülke, sarsıntı ülkesi. Her mahallenin, kentin kendine özel durumu, mülkiyet yapısı, planları farklı. Bunları göz önüne alarak kamu faydası güden bir düzenlemeyi yapabiliriz.
KENTSEL RANT ÜRETİLMESİNE SEBEBİYET VERECEKTİR: 6306 Sayılı Kanun ile yapılan değişiklikler, ne yazık ki siyasi rant elde etme dışında, kentsel dönüşüme ait bir sürü meçhullüğü de beraberinde getirmiştir. Yalnızca riskli alan olarak bedellendirilen yapıların değil, yerleşim yerlerinde bulunan parsellerin de rezerv yapı olarak belirlenmesinin önü açılmıştır. Bu değişiklik, yönetimin takdir yetkisini, mutlak ve sınırsız kullanmasına sebebiyet verir niteliktedir. Özel mülkiyetteki taşınmazların rezerv yapı alanı ilan edilmesinde, arsa metrekaresinin yüzde 30’u yahut bedelinin dönüşüm projeleri özel hesabına kaydedilmek üzere Başkanlığa verilmesi kuralı getirilmiştir. Bu değişiklik, ömür alanlarının sermaye kümelerine peşkeş çekilmesine ve kentsel rant üretilmesine sebebiyet verecektir.
ÜLKEMİZ, ÇOKLU KRİZLERİN İÇERİSİNDEDİR: Tescil dışı alanlarla ilgili Başkanlığa tekrar çok geniş bir yetki verildiği görülmektedir. Park, faal yeşil alanlar ve yolların, ana arter yahut tali yol olup olmadığına bakılmaksızın Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’na zamanı kelam konusu olabilecektir. Muhafaza kapsamındaki alanların yapılaşmaya açılacağına, boşaltılan ve rant pahası yüksek olan askeri alanların ve yeşil alanların da rezerv alanı ilan edilerek yapılaşmaya açılacağına dair riskleri barındırmaktadır. Maliklerin ve ilgililerin 2/3 çoğunluğu yerine, salt çoğunluk kuralı getirilmiştir. Bu değişiklik, azınlık haklarının çoğunluk karşısında ezilmesine sebebiyet verecektir. Bu değişiklikler, sarsıntı bölgelerinde rastgele bir sorunu çözmekten çok uzaktır. Sarsıntı neslinde yer alan ülkemizin yapısal problemlerine da bir deva değildir. Ülkemiz, çoklu krizlerin içerisindedir. Geçen hafta, sarsıntı bölgemizde ve bu hafta başından beri ülkemizin kıyı bölgelerinde, sel felaketleri yaşanmaktadır. İklim krizi, artık ötelenemeyecek kadar yakındadır.
İKLİM KRİZİ, UZAK GELECEKTE KARŞILAŞILACAK BİR KOMPLO TEORİSİ DEĞİL: Bugün, her yıl olduğu üzere, dünya hükümetleri iklim krizine bir tahlil bulmak üzere bir ortaya geliyor. Bu yılki toplantı, Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) konut sahipliğinde, Dubai’de yapılıyor. Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesinin Taraflar Konferansı -kısaca COP- 12 Aralık tarihine kadar da devam edecek. İklim Tepesi, global sıcaklık artışının geçen haftalarda, birinci kere Sanayi İhtilali öncesi düzeylerinin 2 derece üzerine çıkmasıyla başlıyor. İklim krizi, uzak bir gelecekte karşılaşılacak bir komplo teorisi değil; en yıkıcı tesirlerini göstermeye başlayan bir gerçeklik olduğunu, günden güne bizlere hissettiriyor. Taraf devletlerce bu sene, ülkemizin de taraf olduğu Paris Muahedesi maksatlarına ne kadar yakın olunduğu da tartışılacak. COP28; ülkelerin iklim değişikliğiyle uğraş hareketlerini, global ısınmanın dünya ortalamasında en fazla 1 buçuk derece ısınması maksadıyla uyumlu hale getirmesi ve global iklim hareketi için bir emsal oluşturması ismine kritik bir fırsat.
İKLİM KRİZİYLE UĞRAŞ, BİR KÜLFET DEĞİL: Paris Anlaşması’nı imzaladıktan sonra, iklim değişikliği konusunda çalışmalarını hızlandıran Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, İklim Zirvesini fırsat olarak görmesi gerekirken hâlâ 2030 yılında emisyonlara ait olarak artırımdan azaltım maksadını sürdürmektedir. Geçtiğimiz günlerde, iklim değişikliği alanında çalışan sivil toplum örgütleri, artırımdan azaltım maksadının güncellenerek 2030 yılında, yüzde 35 mutlak azaltım gayesine geçilmesi gerekliliğini anlattılar. Alanında uzman bilim insanları ve STK’ların iklim krizi ve emisyon azaltımı ve değişikliğe ahenk konusundaki görüşleri dikkate alınmalıdır. Bakanlık, 2053 yılında, emisyonları sıfırlayacağı gayesinde samimiyse milletlerarası fonlardan gelen her türlü paranın yeşil ve pak bir devlet için yatırıma dönüştürülmesini öncelemeli, ulusal bir problem olan güç bağımsızlığını sağlamak için yenilenebilir güce yatırımın koşul olduğunu anlatmalı, iklim kriziyle gayret konusundaki kararlığını göstermelidir. Unutmayalım ki iklim kriziyle uğraş, bir külfet değil bilakis ülkemize birçok ekonomik yararı olabilecek bir ahenk çalışmasıdır. Zira gayret etmemenin hem sıhhat hem etraf hem de ömür alanlarında birçok yıkıcı tesiri olacaktır. Çocuklarımıza hoş bir dünya bırakmak hepimizin borcudur.
KÖMÜR BİTER FAKAT ZEYTİN AĞACI ÖLMEZ: Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından diğer bakanlıklarla eş güdüm içerisinde hareket ederek sera gazı emisyonlarının en büyük sebebi olan kömürlü termik santrallerin planlı bir biçimde, kimseyi mağdur etmeden adil bir geçiş sağlanarak kapatılması konusunda bir adım atılmıyor. Çalışmalar yapılmadığı üzere, özelleştirilmiş termik santrallerin tabiat katliamı yapmasına reaksiyon de gösterilmiyor. Ekonomik ömrünü tamamlamış Yeniköy ve Kemerköy termik santralleri için Akbelen’de ormanlar tahrip ediliyor, ağaçlar kesiliyor ve yeni maden ocağı açılıyor. Bu yetmezmiş üzere, dinamit patlatmalarıyla zeytin hasadı yapan köylülerin üzerine taşlar yağıyor, ulusal servetimiz zeytinliklerimiz ziyan görüyor. Fakat kamuoyunun tüm yansısına karşın şirket, çalışmalarına, karbon salımına süratle devam ediyor. Dünya, iklim krizi nedeniyle zeytin ve zeytinyağı kıtlığı yaşarken biz zeytinliklerimizi katlediyoruz. Unutmayın ki kömür biter fakat zeytin ağacı ölmez. (HABER MERKEZİ)
