Gün geldi. Foça Belediyesi, Ataol Behramoğlu’nun meskeninin bulunduğu sokağa sembolik olarak onun ismini vererek onu onurlandıracaktı. Yıllardır yaz aylarını Foça’da geçiren bu büyük Türk şairinin, bu yere duyduğu sevgi “Foça Dörtlükleri” ismiyle bir dizi şiirin doğmasına neden oldu. Bu dizelerde her şey var: Foça’nın görünümü, özellikleri, halk inanışları, pazarları, hatta Herodot… Fakat en çok da binlerce yıldır denizle dağ ortasında parıldayan hoşluğu. Ataol, sadece dört dizede yanlışsız sözleri nasıl seçiyor? Bunun için yetenek, müşahede, olayların gerçek manasını bulma isteği ve en kıymetlisi büyük bir sevgi, birçok vakit şairlerin kalbinde bulunan üniversal bir sevgi gerekir.
HİÇ YORULMAYAN RUH
Bu kış onun için hepimiz çok korktuk. Ağır bakımda olduğunu öğrenince, vefatla yüz yüze, geçmişin bir öteki lokal savaşçısı Digenes Akritas üzere gerçek bir çaba verdiğini anladık. O an 11 yaşındaki kızım bana, “Ataol gidecek mi?” diye sormuştu. Onu yıllardır Foça’da tanıyordu, zira komşuyuz. “Bilmiyorum,” dedim, “Ama Ataol bir savaşçı, savaşacaktır!” Onu birkaç yıl evvel Foça’da tanıma talihim oldu. Bana, Yunan çalgısı “buzuki” öğrenme isteğini söylemişti. Ben de buzukici olduğum için birlikte vakit geçirip ezgiler çalıştık. O sırada hiç yorulmayan, her vakit yeni şeyler arayan bir ruh keşfettim. Bu gücü, yeteneği, çalışkanlığı, hümanizmi ve vatan sevgisiyle Ataol, bir ülkeyi ve tüm dünyayı yapıtları ve varlığıyla iz bırakan entelektüel insanların o büyük zincirinin bir halkasıdır.
DUYGU DOLU GECE
Foça Belediye Başkanı Saniye Bora Fıçı, dinamik ve zeki bir bayan olarak, bu büyük insanın hem büyüklüğünün hem de Foça’ya yaptığı sanatsal ve insani katkının farkında olarak onu onurlandırmak istedi. İki merasim düzenlendi: Biri öğlenden sonra konutunun yanında, başkası akşam Foça merkezinde kapalı bir amfi tiyatroda. Birinci merasime geldiğimde halkın varlığı beni duygulandırdı. Her yaştan, her toplumsal sınıftan, düzgün giyinmiş Foçalılar şairi onurlandırmaya gelmişti. Ataol, eşi Hülya -onun kollayıcı meleği- ile birlikte alkışlar ortasında geldi ve belediye liderinin yanına oturdu. Belediye başkanı da onu yalnız bırakmadı; ona hürmet ve sevgiyle eşlik etti. Bu sevgi, birçok kişinin gözlerine memnunluk yaşları getirdi. Tüm mahalle büyük bir aile olmuştu. Şairin ismini taşıyan sokak tabelası ve yanında bir şiiri, Ataol ve lider tarafından büyük bir hisle açıldı.
Akşam olunca herkes, deniz kenarındaki kapalı amfitiyatro Beş Kapılar’a gitti. Yer doluydu, oturacak yer yoktu. Şair biraz gecikmeli geldi, tesadüfen eşim birkaç metre ona eşlik etti. Alkışlar, gülümsemeler, sevgi…
Uzun vakittir görmediğimiz bedelli bir aile üyemizi görmüş üzereydik. On kişilik bir koro, eksiksiz Yılmaz Mızrak idaresinde bir dizi şiir okuyacaktı. Yılmaz birebir vakitte gecenin sunuculuğunu da yaptı. Bu ortada, Ataol ve eşi Hülya’ya yakın kimi isimler de şiirler okudu. Yıllardır Ataol’un dostu ve yol arkadaşı olan büyük müzisyen Haluk Çetin, gitarıyla Ataol’un şiirlerinden bestelenmiş müzikler söyledi. Haluk Çetin, notaları âlâ seçmesini bilen, derin ve hisli sesiyle amfi tiyatroyu dolduran bir sanatçıydı. Bu eski yerde, koro bana tragedyanın başlangıcını hatırlattı; Atina’da Thespis’in “koros”tan birini ayırıp karşıya koymasıyla tiyatro doğmuştu. Şiirler okunurken, koro üyeleri ayrılıp şiirin kimi kısımlarını okuyarak korodan cevap aldılar ve o kutsal doğum anını yine yaşattılar. Merasim uzun sürmesine karşın, birden fazla insan kaldı ve sonunda yorulmak bilmeyen şairi alkışladı.
SÖNMESİNİ İSTEMEDİĞİMİZ IŞIK
Peki, bu Ataol Behramoğlu sevgisi neden? Beşerler neden onunla fotoğraf çektirmek, birkaç söz konuşmak, hatta şiir dinlemek için koşturuyor — şiir kendi dünyalarının modülü olmasa bile? Bu kış Ataol bizi korkuttu, gidecek sandık. Ve bence onun neyi temsil ettiğini fark ettik: Çok kıymetli bir şey, dünyaya, beşere ve vatanına dair vizyonuyla temaslı kolektif bir şuur. Ataol bir fenerdir; sönmesini istemediğimiz bir ışık. Direniyor, savaşıyor. Kızım onu gördüğünde, o da çocuk gülümsemesiyle “Gördün mü, şimdi gitmedim!” dedi.
Birkaç gün evvel Ataol benden, “Sagapo – seni seviyorum” isimli bir buzuki müziğini birlikte çalmaya başlamamı istedi. Şarkının sözleri şöyle diyor: “Seni seviyorum zira güzelsin, seni seviyorum zira sensin.” Bu şarkıyı sana adıyorum Ataol, ve bence senin kalbinde derin bir yer tutan Türk halkı da sana adıyor.
