AYURVEDA NEDİR?
Ayurveda, Hindistan’ın en eski klâsik sıhhat sistemlerinden biridir ve MÖ. 2500 yıllarında ortaya çıkmıştır. Ayurveda, “yaşam bilimi” manasına gelir ve hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde metabolik istikrarın sağlanmasına odaklanır. Ayurveda, tıpkı vakitte ömür ve şuur için faydalı yahut ziyanlı olan besinleri ve davranışları tanımlayarak, fizikî ve ruhsal âlâ olma halini gayeler. Ayurveda, vücut, zihin ve ruhun ahenk içinde olduğu, ömür maksadına uygun ve uzun ömürlü bir varoluşun nasıl gerçekleştirileceğini anlatır. Ayurveda, “insanın kendi potansiyelinin en üst hududunu gerçekleştirirken her taraftan istikrarda kalmasına yardımcı olan bilge sistemler bütünüdür”.
AYURVEDİK BESLENME SİSTEMİ NEDİR?
Ayurvedik beslenme sistemi, tabiatın beş elementinden oluşan insanın, tabiat ile uyumlu bir formda beslenmesini öneren çok eski bir sıhhat ve beslenme ideolojisidir. Bu elementler boşluk, hava, ateş, su ve topraktır ve her şeyin içinde bulunurlar. Bu elementlerin özellikleri, hem kainattaki her şeyin potansiyelini hem de besinlerin ve davranışların vücut üzerindeki tesirlerini açıklar. İnsan bedeninde bu elementlerin istikrarı sıhhati, dengesizliği ise hastalığı getirir. Ayurveda’da doshalar, bireylerin psikobiyokimyasal özelliklerini belirleyen ve onları fizikî ve ruhsal olarak etkileyen güçlerdir. Bu güçler vücutta Vata, Pitta ve Kapha olarak temsil edilir. Her bireyin doğuştan baskın bir doshası vardır ve bu doshaya uygun beslenme, baharat, yemek pişirme, fizikî aktivite, müzik üzere faktörler, hayat istikrarının sağlanması için kıymetlidir. Herkes üç doshayı da bünyesinde barındırır, fakat birçok insanın biri başkalarından daha baskındır. Birtakım beşerler ise üç doshayı da doğal olarak uyumlu bir biçimde taşır.
HANGİ VÜCUT TİPİ OLDUĞUMUZU NASIL BELİRLERİZ?
Ayurveda ideolojisine nazaran, her insanın kendine has bir dosha oranı vardır ve bu oran, dosha testi ile öğrenilebilir. Dosha testi, bireylerin fizikî ve ruhsal özelliklerine nazaran sorular içerir ve hangi doshanın baskın olduğunu belirler. Böylelikle, bireyler doshalarına uygun beslenme hallerini uygulayabilirler. Vata, boşluk ve hava elementlerinin birleşimidir. Vata, bağırsaklarda ağırlaşır ve öteki iki doshanın istikrarını etkileyebilir. Vata, “doshaların kralı” olarak da anılır. Pitta, ateş ve su elementlerinin birleşimidir. Pitta, bu elementlerin özelliklerini yansıtır ve sıcak, keskin, akışkan, hareketli ve yağlıdır. Kapha, toprak ve su elementlerinin birleşimidir. Kapha, istikrarlı olduğunda affetme, sevgi, güç, âlâ bir bağışıklık sistemi üzere özellikler gösterir ve bedenin dayanıklılığını sağlar.
AYURVEDİK HAYAT NE İŞE FAYDA?
Ayurvedik hayat üslubu, kişinin masaj, meditasyon, yoga, bitkisel takviyeler, beslenme ve niyet değişikliği ile hastalıklardan korunmasını ve uygunlaşmasını sağlayan bir sıhhat ve beslenme ideolojisidir.
Ayurveda, vücut, ruh ve zihnin istikrarlı olmasını ister. Bu istikrarın sağlanması için de doğal tahliller sunar. Ayurveda, Kapha, Vata ve Pitta ismi verilen üç gücün bedende uyumlu olmasını maksatlar. Ayurvedik hayat stilinin temelinde sindirim sistemi vardır. Sindirim sistemi sağlıklı olmadan, vücut ve zihin de sağlıklı olamaz. Ayurveda, sindirim sistemindeki problemlerin pek çok hastalığa yol açtığını söyler. Bu hastalıklar ortasında depresyon, anksiyete, sedef, akne, egzama, saç dökülmesi, reflü, ülser, kolit, ibs, cron hastalığı üzere rahatsızlıklar bulunur. Bu yüzden, ayurvedik hayat üslubuna başlamak isteyenler, evvel sindirim sistemini düzeltmeli, bedendeki toksinleri atmalıdır.
AYURVEDİK ÖMÜR NASIL YAPILIR?
Ayurvedik ömür üslubuna geçmek istiyorsanız, öncelikle hangi doshanın size uygun olduğunu bulmalısınız. Bunun için ayurveda testi yapabilirsiniz. Mesela Pitta tipi beşerler, güneşten, kızarmış, baharatlı ve acı yiyeceklerden uzak durmalı, saunaya ve hamama gitmeli, sindirim sistemini korumalıdır.
Ayurvedik hayat şekline geçmek için şu adımları izleyebilirsiniz:
• İşlenmiş, rafine eserler yerine mesken yemekleri tercih etmek
• Öğün atlamamak, istikrarlı beslenmek
• Akşam yemeğini hafif tutmak
• Günde 2 litre su içmek
• Nizamlı ve sağlıklı uyumak
• Günde 10 dakika yoga yahut meditasyon yapmak
• Tabiatta vakit geçirmek, yürüyüş yapmak
• Ayurveda masajı yaptırmak
• Zihni negatif niyetlerden arındırmak
Ayurvedik ömür usulü, bir diyet değil, bir ömür ideolojisidir. “Yaşam biçimimi değiştiriyorum” diyerek kendinize baskı yapmayın. Sağlıklı ve memnun olmanın yolu, sindirim sistemine âlâ bakmaktan, doğal ve pak beslenmekten, spor, meditasyon, yoga, ayurveda masajı, nefes idmanları üzere aktivitelerden, doğal yağlar ve taşlar kullanmaktan, konutunuzu havalandırmaktan, tabiatla ilişki kurmaktan geçer. Ayurveda, vücut, zihin ve ruhun istikrarını sağlamayı maksatlar.
Öncelikle hangi tip dosha (doşa) olduğunuzu bulmak kıymetlidir. Ki bunu bulmak sıkıntı değildir. Mesela Pitta güneşten kaçınır, sıkça saunaya hamama masraf, kızarmış baharatlı ve acı yiyeceklerden kaçınır. Hangi tip doshaya sahip olduğunuzu anlamak için ayurveda testi yapabilirsiniz. Artık ayurvedik yaşama geçmek isteyenler için neler yapılması gerektiğine husus madde bakalım.
İşlenmiş, rafine eserlerden uzak durmak mesken yemekleri yemek, Öğün atlamamak, istikrarlı bir formda beslenmek, Akşam yemeğini günün en hafif öğünü olarak tüketmek, Günde ortalama 2 litre su tüketmek, Tertipli ve sıhhat bir uyku rutinine sahip olmak, Günde ortalama 10 dakika olumlamalı yoga yahut meditasyon yapmak, Tabiatta vakit geçirmek, yürüyüş yapmak, Nizamlı olarak ayurveda masajı yaptırmak Zihinden makûs, negatif kanıları arındırmak.
Bunu, bir müddet yapıp bırakacağımız bir kilo verme diyeti üzere düşünmemek gerekir. “Yaşam şeklimi değiştiriyorum” formunda bakarsak üzerimizde çok daha az baskı hissederiz. Nasıl sağlıklı ve memnun olunur? Aslında hepimizin, binlerce yıldır pek çok insanın merak ettiği bir soru bu : Nasıl daha sağlıklı ve keyifli olunur? ve yanıtı düşünülenden çok daha kolay. Daha evvel de bahsettiğim üzere yapılması gereken birinci şey sindirim sistemi üzerine odaklanmaktır. Yani ne yiyorum? Ne kadar yiyorum? Nasıl yiyorum? sorularını kendimize sormamız gerekir.
Düzenli, sağlıklı, pak beslenmek birinci adım. Şekerli, paketlenmiş, koruyu içeren, işlenmiş eserleri hayatımızdan uzak tutmak ve bunların yerine konutta pak içerikli besinlerle kendi yemeğimizi pişirmek birinci yapmamız gereken şey. Yemeğimizi masada oturarak ve diğer hiç bir şeyle ilgilenmeden (telefon, televizyon vs) yediğimiz şeye odaklanarak tüketmeliyiz. Yemeğimiz bittiğinde minnettar olmalı ve şükretmeliyiz. Günde ortalama 2 litre su içmeliyiz.
Spor, meditasyon, yoga, ayurveda masajı, nefes idmanları artık hayatımızın bir modülü haline gelmeli. Ayrıyeten ayurveda tedavisinde kullanılan yağlar da konutumuzda bulunmalı. Üzerimizde ve konutumuzda, gerek olursa selestit taşı üzere doğal taşlar bulundurabiliriz. Konutumuzu havalandırmalıyız ve biz de pak havadan tabiattan uzak kalmamalıyız. Daha evvel de belirttiğim üzere ayuvedik hayat usulü yalnızca beslenme ile olmaz. Vücut, zihin ve ruh yani üçünün de huzur içinde bir istikrarda olması gerekir.
AYURVEDİK BESLENME NEDİR?
Ayurvedik beslenme, her insanın doğuştan sahip olduğu dosha tipine nazaran, istikrar, sıhhat ve huzur sağlayacak besinleri seçmesini ve hazırlamasını öğreten bir beslenme ideolojisidir. Ayurveda, yoga ile birlikte uygulandığında, vücut, zihin ve ruhun ahengini sağlar. Ayurvedik beslenmenin en kıymetli unsuru, sevgi ve farkındalık ile hazırlanmış besinleri yemektir. Ayurveda, et tüketimini önermez, bunun yerine bitkisel kaynaklı besinleri tercih eder. Ayurvedik beslenme yapmak isteyenler için şu ipuçları faydalı olabilir:
• Taze, mahallî ve mevsimlik meyve ve sebzeler ile yemek yapmak. Bu, yoga pratikleriniz için gerekli antioksidanları ve bağışıklık güçlendiricileri sağlar.
• Bitkisel çaylar içmek. Kuşburnu, zencefil, zerdeçal, ıhlamur, biberiye, nane, limon, papatya ve tarçın üzere bitkiler, metabolizmayı ve bağışıklık sistemini dayanaklar.
• Baklagiller ve tahıllar tüketmek. Pirinç, mercimek, fasulye, bezelye, nohut üzere besinler, et yerine protein kaynağı olur ve sindirimi kolaylaştırır.
• Su içmek. Günde 2 litre su içmek, yoga performansınızı, gücünüzü ve esnekliğinizi artırır. Ayrıyeten bedeninizi detoks eder ve oksijen almanızı sağlar.
• Kimyon, zerdeçal, zencefil ve taze otlar kullanmak. Baharatlar ve otlar, yemeklerinize lezzet katarak, zihninizi canlandırır. Ayurveda, baharatların bedeni güzelleştiren ve gençleştiren özelliklere sahip olduğunu söyler. Ayurvedik beslenme, yalnızca yemek yemek değil, bir hayat biçimidir. Kendinize baskı yapmadan, “Yaşam üslubumu değiştiriyorum” diyerek, sindirim sisteminize yeterli bakarak, doğal ve pak beslenerek, spor, meditasyon, yoga, ayurveda masajı, nefes antrenmanları üzere aktiviteleri hayatınıza dahil ederek, doğal yağlar ve taşlar kullanarak, konutunuzu havalandırarak, tabiatla ilişki kurarak, vücut, zihin ve ruhunuzun istikrarını sağlayabilirsiniz.
