Batı Nil Virüsü, Türkiye’de birinci kere 2010 yılında ortaya çıktı ve en son 2019’da salgına neden oldu. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Lideri Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, Batı Nil virüsü enfeksiyonuna bağlı hadiselerin Marmara bölgesinde, Bursa ve İstanbul’dan bildirilmeye başlandığını kaydetti ve bu virüsün beyne yerleşme riski nedeniyle yaşlılarda ölümcül olabildiğine işaret etti. Yavuz, bilhassa sakin sularda süratle üreyebilen bu virüs, Culex tipi sivrisineklerin de süratle çoğalabildiği alanlar olduğunu tabir etti. Ayrıyeten ferdî olarak sinek kovucular yahut cibinlik, sineklik üzere tedbirler alınabileceğini belirtti.
BATI NİL VİRÜSÜ BELİRTİLERİ NELER?
Hastalığın çocuklar ve erişkinler için çok büyük risk taşımadığını, sivrisineklerin virüs bulaştırdığı bireylerin yüzde 80’inin belirti bile vermeden hastalığı geçirebildiğini anlatan Prof. Dr. Yavuz, yaşlılardaki riske vurgu yaparak şu bilgileri verdi:
“Yaşlılarda yüzde 10’u aşan bir vefat riski var. Virüs bulaşan bireylerin yüzde 80’inde hiçbir belirti olmuyor. Virüsü alan bireylerin yüzde 20’sindeyse semptomlar ortaya çıkabiliyor. Semptomatik olanların yüzde 90’ında ateşli bir hastalık oluyor.
Ateş, kırıklık, halsizlik oluyor. Yaz aylarında ateşli hastalık olduğu vakit esasen aslında aklımıza geliyor. Kas, eklem ağrıları, kimilerinde da döküntü olabilir. Yani bedende üst bölgelerde bilhassa, döküntü olabilir. Kendi kendine aslında bir hafta 10 gün içinde geçen bir hastalık. Lakin virüsü alanların yüzde 1-2’lik bir kümesinde, semptom gösterenlerin de yüzde 10-20 kadarında, beyin ya da medulla spinalis dediğimiz omuriliği tutan bir enfeksiyon gelişebiliyor. İşte bizim korktuğumuz bu oluyor.”
“ŞU ANDA M ÇİÇEĞİNDEN DAHA ÖNEMLİ”
Prof. Dr. Yavuz, şunları söyledi: “Aslında şu anda ülkemizde şimdiki enfeksiyon sıkıntıları içinde daha ciddiye almamız ve korunmak için daha çok gayret harcamamız gereken şey, Batı Nil ateşi. Toplumda, M çiçeğinden daha fazla eza yaşıyoruz. Bu virüsün değerli bir özelliği, genelde semptomsuz seyretmekle birlikte olguların bir kümesinde ateşli bir hastalık, bir kümesinde da merkezi hudut sistemi dediğimiz beyni ya da omuriliği etkileyebiliyor. İşte bunlarda biraz ölümcül olabiliyor. Yaptığı pikler açısından çok öngörülebilir bir virüs değil açıkçası. Muhakkak periyotlarda daha çok hadise oluyor. Mesela yıllarca hiç görmüyorsunuz. Akabinde birden olay sayıları artıyor. 2010 yılında Türkiye’de en büyük salgınını yapmıştı. Daha çok Ege bölgesindeydi. 2019’dan beri bu türlü bir artış görmemiştik. Olay sayılarında bariz bir artış var şu anda. Temel olarak Marmara bölgesinde ağırlaşıyor olaylar. İstanbul dahil olmak üzere Bursa, o bölgeler… Genelde gölü olan, barajı olan, dingin su kaynağı olan ilçelerde daha çok görüyoruz. İstanbul’da Avrupa Yakası tartıda. Bizim, hastanelerde gördüğümüz en ağır ve en az görülen formdaki hastalar oluyor. Hasebiyle en ağır formundan 10 olay görüyorsanız, en az bin-bin 500 olabilir hafif hadiseler da.”
CULEX SİVRİ SİNEK NEDİR?
Culex, insan ve hayvanlarda birtakım hastalıkların vektörü olan bir sivrisinek cinsi. Batı Nil virüsü de bu sivrisineklerin vektörlük yaptığı hastalıklar ortasında.
Uzmanlar, Batı Nil Virüsüne ‘Culex’ çeşidi sivrisineklerin vektörlük yaptığını ve bunların göçmen kuşlar, uçak ve gemilerle taşınabileceğini belirtiyor.
BATI NİL VİRÜSÜ NEDİR, NEDEN OLUR?
Batı Nil virüsü, birinci olarak 1937 yılında Afrika kıtasında Uganda’da tanımlanmıştır. Daha sonraki yıllarda Avrupa, Asya ve Avustralya kıtalarında da birçok bölgede varlığı gösterilmiştir. Ülkemizde ise BNV enfeksiyonu, birinci olarak 2010 yılında bir salgın biçiminde görülmüş ve rapor edilmiştir.
Virüs bulaştığı şahıslarda belirti göstermediği üzere baş ağrısı, ani ateş, sırt ağrısı, deride kızarıklık ve lenf bezlerinde büyüme semptomlarıyla da kendini gösteriyor.
Batı Nil virüsünün ana kaynağı sivrisineklerdir. Culex çeşidi sineklerin ısırığıyla yayılan virüsün ana konağı ise kuşlardır. Kuşlardan da tekrar sivrisineklere bulaşan virüs, bu halde kan sirkülasyonuna giriyor. Göçmen kuşlarla da farklı bölgelere yayılan Batı Nil virüsü sivrisinek ısırığıyla da insanlara bulaşıyor.
