Kadınların seçme ve seçilme hakkı için değer teşkil eden 5 Aralık Dünya Bayan Hakları günü tüm dünyada kabul edilen bir gündür. 5 Aralık Dünya Bayan Hakları Gününde bayanların seçme ve seçilme hakkı kıymetinin altı çiziliyor. Pekala, bayanlar seçme ve seçilme hakkını birinci ne vakit elde etti? 5 Aralık Dünya Bayan Hakları Günü nedir?
5 ARALIK DÜNYA BAYAN HAKLARI GÜNÜ NEDİR?
Tüm dünyada kutlanan 5 Aralık Dünya Bayan Hakları Günü, bayanların toplumda yaşadığı meselelerinin gündeme getirilmesi, bayan hakları konusunda farkındalık yaratılması açısından kıymetli bir gündür.
KADINLAR SEÇME VE SEÇİLME HAKKINI BİRİNCİ NE VAKİT ELDE ETTİ?
Türkiye, bayan hakları konusunda kimi kıymetli kazanımları tarihi açıdan birçok Avrupa ülkesinden daha evvel kabul etti.
Türkiye’de bayanlara seçme ve seçilme hakkını veren yasal düzenleme 1934 yılında yürürlüğe girdi. Bayanlar 22 yaşında seçme, 30 yaşında seçilme hakkına sahip oldu.
Kadınların birinci sefer oy kullandığı ve aday olabildiği TBMM 5’nci Dönem seçimleri 8 Şubat 1935’te yapıldı. 17 bayan milletvekili birinci sefer TBMM’ye girdi. Orta seçimlerde bu sayı 18’e ulaştı.
Dünyada ise bayanlara oy hakkı veren birinci ülke 19 Eylül 1893’te Yeni Zelanda oldu. Bu tarihten yaklaşık 100 yıl sonra 1997’de Jenny Shipley Yeni Zelanda’nın birinci bayan başbakanı seçildi.
Almanya 12 Kasım 1918’de bayanlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi için birinci adımı attı. Yapılan birinci seçimde meclise 37’si bayan 432 milletvekili girdi.
Finlandiya, 1906’da bayanlara oy hakkı tanıyan birinci Avrupa ülkesi oldu. Bayanlar, İsveç ve Rus idaresi altında daha evvel oy haklarını kullanmışlardı. Ama 1906 kararında bayanlara meclis seçimlerine katılma ve oy verme hakkı tanınmıştı.
Bolşevik İhtilali ile birlikte 1917’de Rusya ve birtakım eski Sovyet cumhuriyetlerinde de bayanlar seçme ve seçilme hakkı elde ettiler. Bu hak 1918 yılı genel seçimlerinde birinci sefer kullanıldı.
Fransız ihtilali ile dünyaya cumhuriyet ve demokrasi unsurlarını yayan Fransa’da ise 4 Ekim 1944’de yapılan yasa değişikliğiyle bayanlara seçme ve seçilme hakkı verildi.
Avrupa’da bayanlara en son oy hakkı tanıyan ülkelerden bir İsviçre. Kanton seviyesinde birinci oy kullanma hakkını 1959’da elde eden İsviçreli bayanların ulusal seviyede oy hakkına kavuşmak için 1971’e kadar beklemeleri gerekti. Son kanton Appenzell Innerrhoden’de bayanlara 1990’da oy kullanma hakkı verildi.
