Bebeklerde besin alerjisi, bilhassa ek besine geçiş sürecinde pek çok ebeveynin karşılaştığı yaygın bir durumdur. Bu yazıda, “bebeklerde süt alerjisi”, “gaz sancısı mı yoksa alerji mi?” üzere sık sorulan sorulara sade ve anlaşılır bir lisanla karşılık veriyoruz.
Gıda Alerjisi Nedir? Bebeklerde Neden Besin Alerjisi Gelişir?
Gıda alerjisi, bağışıklık sisteminin kimi besinlerdeki proteinleri kazara ziyanlı olarak algılayıp çok reaksiyon vermesidir. Yani beden, aslında zararsız bir besini tehdit olarak görür ve savunmaya geçer.
Bebeklerde bilhassa bağışıklık sistemi şimdi gelişme evresinde olduğu için, bu tıp çok reaksiyonlara daha yatkındırlar.
Bebeklerde En Sık Hangi Besinler Alerji Yapar?
Alerjiye en sık neden olan besinler:
• İnek sütü ve süt ürünleri
• Yumurta (özellikle beyazı)
• Yer fıstığı ve kuruyemişler
• Buğday ve gluten içeren ürünler
• Balık ve deniz ürünleri
• Soya
Bebeklerde süt alerjisi (inek sütü proteini alerjisi – İSPA), bilhassa mama ile beslenen bebeklerde yaygın görülür.
Bebeklerde Besin Alerjisi Ne Vakit Ortaya Çıkar?
Çoğu vakit alerji, ek besine geçiş ile birlikte (yaklaşık 6. ay civarı) fark edilir. Lakin yalnızca bu periyoda has değildir. Anne sütüyle beslenen bebeklerde, annenin yediği birtakım alerjenler de sütten geçerek bebeği etkileyebilir.
Bebeklerde Besin Alerjisi Belirtileri Nelerdir?
Hafif belirtiler:
• Yüzde, yanaklarda kızarıklık
• Ağız etrafında kaşıntı, döküntü
• Hafif ishal yahut kusma
Orta ve şiddetli belirtiler:
• Mukuslu ya da kanlı dışkı
• Daima gaz, huzursuzluk
• Egzama stili cilt döküntüleri
• Kilo alımında yavaşlama
• Nefes almada zahmet, hırıltı
• Dudaklarda, gözlerde şişlik
Bebeklerde Gaz Sancısı mı, Besin Alerjisi mi? Nasıl Ayırt Edilir?
Bu soru birçok ebeveynin başını karıştırır. Zira alerjik bebekler de gazlı bebeklere benzeri biçimde huzursuz olabilir.
“Gaz sancısı değil, alerji olabilir” dedirten belirtiler şunlardır:
• Her beslenmeden sonra çok huzursuzluk
• Sık sık mukuslu yahut yeşil dışkı
• Kakasında kan görülmesi
• Memeyi reddetme yahut emmek istememe
• Ciltte inatçı egzama
• Gaz damlalarına karşın geçmeyen ağlama nöbetleri
Özellikle bu belirtilerle birlikte ailesinde alerji hikayesi olan bebeklerde besin alerjisi düşünülmelidir.
Bebeklerde Besin Alerjisi Nasıl Teşhis Edilir?
• Çocuk sıhhati ve hastalıkları ya da çocuk alerji uzmanı muayenesi
• Alerjen kuşkusu olan besinlerin diyetten çıkarılması
• Besin günlüğü takibi
• Gerekirse kanda “spesifik IgE” testi ya da cilt prick testi ( deri alerji testi)
• “Eliminasyon ve provokasyon testi” üzere gözlemsel yöntemler
Bebeklerde Besin Alerjisi Nasıl Tedavi Edilir?
• Anne sütüyle beslenen bebekte, annenin diyetinden alerjen besin çıkarılır.
• Mama ile beslenen bebekte, özel alerji mamalarına (hidrolize ya da aminoasit bazlı) geçilir.
• Cilt ve sindirim şikâyetleri için gerekli durumlarda antihistaminik ilaçlar verilebilir.
• Şiddetli olaylarda adrenalin oto-enjektörü reçete edilebilir.
• Besin alternatifleri için bir diyetisyen ya da doktor desteği alınmalıdır.
Gıda Alerjisi Olan Bebeklerde Ne Vakit Geçer?
Birçok bebekte süt ve yumurta alerjisi, 1-3 yaş ortasında düzelir. Lakin kuruyemiş, deniz eserleri üzere kimi alerjiler ömür uzunluğu sürebilir. Bu yüzden nizamlı takip çok kıymetlidir.
Bebeklerde Besin Alerjisi ve Ek Besine Geçiş: Dikkat Edilmesi Gerekenler
• Her yeni gıdayı tek tek ve 3 gün ortayla deneyin.
• Besin verildikten sonra bebeği yakından gözlemleyin.
• Besinleri karıştırmadan evvel bebeğin her birine farklı ayrı alıştığından emin olun.
• Etiket okuyun. Bilhassa hazır bebek eserlerinde saklı alerjen olabilir.
• Alerji riski yüksek bebekler için ek besin planlamasını kesinlikle tabiple yapın.
Bebeğimde Besin Alerjisi Olduğunu Düşünüyorum, Ne Yapmalıyım?
Eğer üstteki belirtileri gözlemliyorsanız, kendi kendinize teşhis koymadan evvel bir uzmana başvurmanız gerekir. Besin alerjisiyle baş etmek mümkündür lakin şuurlu yaklaşım gerekir.
Sonuç: Besin Alerjili Bebekler Sağlıklı Gelişebilir
Bebeklerde besin alerjisi hakikat yönetildiğinde hem bebeğin sağlıklı gelişimi korunur hem de aile içi telaş azalır. Teşhis ve takip ne kadar erken yapılırsa, süreç o kadar kolay olur.
