Omurgamızı oluşturan omur kemikleri birbirleri üzerinde bir nizam içeresinde dizilirler. Olağanda omurların ön ve art kenarları, bir alt ve bir üst omurun kenarları ile birebir hizadadır. Omurlar birbirlerine ön kısımda diskler art kısımda faset eklemler yardımı ile bağlanır. Bu dizilimin dayanıklılığını arttıran bir çok bağ yapısı da kemikler ortasında köprü oluşturur. Bel kayması olarak bilinen hastalıkta bir omur başkasının üzerinde çoklukla öne hakikat yer değiştirir. Bu kayma olayı sonucunda, omurganın içinden geçen omur iliğimiz sıkışır ve her iki bacakta ağrı, uyuşukluk ve yanma üzere şikayetler meydana gelir. Beş çeşit bel kayması tipi mevcuttur. Bunlardan en çok karşılaşılanları; yaşlılıkta görülen dejenerasyona bağlı kaymalar, ameliyat sonrası gelişen kaymalar ve çocukluk çağında omurlardaki doğumsal sıkıntılara bağlı gelişen kaymalardır.
İnsanların yaklaşık % 5’inde bel bölgesinin alt kısmındaki omurların üst ve alt eklemlerini birleştiren kemik kısmında (faset eklemler) gelişimsel bir kırık olabilir. Bu kırıklara “spondilolizis” denir. Bu bölgenin çok hareketli olması nedeniyle oluşan kırıklar birçok vakit iyileşmeyebilir. Lakin bu kırıklar genelde adolesan çağda ağrıya neden olurken erişkin çağlarda önemli sorun yaratmayabilirler. Birtakım hastalarda ise kırık nedeniyle üstteki omurlar alttaki omurgaya nazaran öne gerçek kayabilirler.
Bu duruma da “bel kayması” ya da “spondilolistezis” denir. Spondilolistezis kayma ölçüsüne bağlı olarak daha önemli meselelere neden olabilir. Bu tip kırık nedeniyle olan bel kaymaları tıp lisanında “istmik spondilolistezis” olarak isimlendirilir.
Bel kaymasının öbür bir çeşidi ise omurgada ve etrafındaki bağ dokularında yaşlanma sonucu meydana gelen yıpranma nedeniyle görülen bel kaymasıdır. Çoklukla 40 yaş üstünde oluşan bu sorun “dejeneratif spondilolistezis” olarak isimlendirilir. Dejeneratif bel kaymalarına çoğunlukla dar kanal da eşlik eder.
Bel kaymasında ekseriyetle birinci oluşan şikayet bel ağrısıdır. Ağrıyı bacaklarda hissizlik, adale gerginliği, güçsüzlük, bel eğiminde artış yahut yürümede zahmet şikayetleri izleyebilmektedir. Bu şikayetler istirahat ile süreksiz olarak rahatlatılsa da ekseriyetle ayakta durma, yürüme ve başka aktivitelerle ağrılarda artış gözlenebilmektedir.
Stres kırıkları (spondilolizis) her vakit klinik belirti vermeyebilir. Bazen öbür nedenlerle çekilen bel sinemalarında tesadüfen ortaya çıkabilir. Patoloji semptomatik bir hale gelirse ekseriyetle birinci oluşan şikayet bel bölgesinde ağrıdır. Bel kaymaları da kayma oluştuktan yıllar sonra bile belirti vermeyebilir. Görülen belirtiler ortasında bel ve kalça ağrısı; bacaklarda hissizlik, ağrı, adale gerginliği, güçsüzlük, bel eğiminde artış yahut yürümede zahmeti sayılabilir. Bu belirtilerde istirahat ile süreksiz bir rahatlama olu
Bel kayması tedavisi
Şikayet oluşturmayan gerilim kırıklarının ve bel kaymalarının takip edilmesi ve fizik tedavi verilmesi zaruridir. Fizikî değerlendirmeler sonrası korse kullanımı da tavsiye edilebilir. Ağır hadiselerde tabip cerrahiye karar verebilir.
