Aktüel Tarih Mecmuası’nda yer ala bilgilere nazaran, Devse merasimi, Mısır’ın karakterini belirleyen tasavvufi geleneklerden biriydi. Bir pirin at üstünde müridanının üzerinden geçtiği bu merasim, vakit zaman Selefilerin tenkitlerine maruz kalsa da İngiliz nüfuzunun Mısır’da hissedildiği tarihe kadar hayatta kalmayı başardı.
19. yüzyılda Mısır’da görevlendirilen casus ve konsolos Edward Malet, bu geleneğin “barbarca” olduğunu düşünen bir rapor yazınca Selefilerin de takviyesiyle devse merasimi tarihin tozlu sayfalarına gömüldü.
Devse merasimi Hz. Peygamber’in doğum günü olan 12 Rebîülevvel’de, Seyyide Zeyneb’in ve Pir Deştûtî’nin doğum günleri olarak kabul edilen receb ayının ortalarında yapılırdı.
Devse merasimi Hz. Peygamber’in doğum günü olan 12 Rebîülevvel’de, Seyyide Zeyneb’in ve Pir Deştûtî’nin doğum günleri olarak kabul edilen receb ayının ortalarında yapılırdı.
Devse merasimi Avrupalıların dikkatini celbetmiştir. Mevzuyla alakalı kitaplar çıkarmışlardır.
KİM YOK ETTİ? Modernleşme uğraşında olan Mısır’ın önündeki manilerden biri olarak görülüyordu. Tahta 1879’da geçen Hidiv Muhammed Tevfik Paşa, Mısır’ın “muasır medeniyetler” ligine girmesini dilek ediyordu ve ömür üslubu olarak son derece Batılı bir şekli benimsemişti. Hidiv, bir Mason üstâd-i a’zâmı olarak Mısır’da Napolyon’un işgalinden başlayarak pitrak üzere büyüyen ve sayıları 500’ü bulduğu söylenen mason localarını birleştiren “Mısır Büyük Locası”nı yönetiyor ve bu locanın dünyaca tanınmasını istiyordu. Bu locaların ortasında Mısır yönetici sınıfının ve Abduh üzere ulemanın da kaydolduğu Kevkeb’uş Şark Locası da bulunuyordu. Daha sonraları Hidiv, İbranice, İngilizce, Yunanca, İtalyanca ve Arapça çalışan bu locaların birleştirilmesi işini ikinci Üstad olarak Hüseyin Paşa’ya devretmişti. Mısır’da Başbakanlık yapacak olan Saad Zağlul da Mısır Ulusal Locası’nın bir mensubuydu. 1891 tarihli evrakta tüm bu isimlere rast geliyoruz. Mısır’ı masonluk üzerinden “modernleştirmek” isteyen hidiv için devse, köhne ve gerici bir merasimdi ve derhal engellenmeliydi.
