NASA’nın Osiris-Rex kapsülü, bir asteroitten aldığı toz örnekleriyle 24 Eylül Pazar günü merminin 15 katından daha süratli bir biçimde Dünya atmosferine girecek. Bu sırada gökyüzünde bir ateş topu oluşturacak kapsül, ısı kalkanı ve paraşütlerle inişi yavaşlatılarak ABD’nin Utah eyaletinde Batı Çölü’ne yumuşak iniş yapacak.
Dağ büyüklüğündeki asteroit Bennu’dan aldığı bir avuç tozu getirecek kapsülün, başta Dünya’da hayatın başlangıcı olmak üzere en derin sorulara cevap vermesi bekleniyor.
‘DÜNYA NEDEN YAŞANABİLİR BİR YER HALİNE GELDİ?’
Misyonun baş araştırmacısı Profesör Dante Lauretta, konuya ait açıklamasında, “Asteroit Bennu’dan 250 gramlık numuneyi Dünya’ya getirdiğimizde, gezegenimizden evvel var olan gerece, hatta tahminen de Güneş Sistemimizden evvel var olan birtakım taneciklere bakıyor olacağız. Başlangıcımızla ilgili ipuçlarını bir ortaya getirmeye çalışıyoruz. Dünya nasıl oluştu ve neden yaşanabilir bir dünya haline geldi? Okyanuslar suyunu nereden aldı; atmosferimizdeki hava nereden geldi; ve en değerlisi, Dünya’daki tüm hayatı oluşturan organik moleküllerin kaynağı nedir?” sözlerini kullandı.
Bilim insanlarının genel kanısı, kelam konusu kıymetli bileşenlerin birçoğunun aslında gezegenimize erken periyotlarında çarpan asteroit yağmuru ile taşındığı istikametinde. Osiris-Rex uzay aracının yörüngesiyle ilgili son ayarlamalar yapıldı. Yalnızca kapsülü bu hafta sonu Dünya’ya düşmesi için hür bırakıp bırakmama kararı verilecek.
‘BÖYLE BİR ŞEY OLSAYDI FELAKET OLURDU’
Bennu 500 metre genişliğinde bir asteroit. Buradan modüller getirme arayışı 2016’da NASA’nın Osiris-Rex sondasını fırlatmasıyla başladı. Cisme ulaşmak iki yıl sürdü. Vazife grubunun asteroit yüzeyinden ‘toprak’ örneği almak için inançlı bir yer belirleyebilmesi için de iki yıl daha haritalama yapılması gerekti. Bu hususta kilit isim efsane İngiliz rock kümesi Queen’in gitaristi Dr. Brian May oldu. May astrofizikçi ve stereo görüntüleme uzmanI.
May ve grup arkadaşı Claudia Manzoni Bennu’daki mümkün alanların yerlerini belirledi. Brian May, BBC’ye verdiği demeçte şunları söyledi: “Her vakit bilimin yanı sıra sanat da gerekir. Uzay gemisinin düşme ihtimalinin olup olmadığını ya da son olarak seçilen Nightingale isimli bölgenin çabucak kenarında bulunan ‘kıyamet kayasına’ çarpıp çarpmayacağını bilmek için araziyi hissetmeniz gerekir. Bu türlü bir şey olsaydı felaket olurdu.”
DÜNYA’YA ÇARPMA MÜMKÜNLÜĞÜ VAR MI?
Kapsül inançlı bir formda indiğinde, örnekleri tahlil etmek için Teksas’taki Johnson Uzay Merkezi’ne götürülecek. Birinci tahlili yapacak takımdan Londra Tabiat Tarihi Müzesi’nden Dr. Ashley King, “Bir asteroitten örnek getirmek çok sık yaptığımız bir şey değil. Bu yüzden birinci ölçümleri hakikaten âlâ yapmak kıymetli. Bu inanılmaz derecede heyecan verici” dedi.
NASA, Bennu’yu Güneş Sistemi’ndeki en tehlikeli kaya olarak görüyor. Uzayda izlediği yol nedeniyle, bilinen asteroidler ortasında Dünya’ya çarpma mümkünlüğü en yüksek olanı. Lakin çarpma ihtimali çok düşük. Şöyle ki, bu ihtimal yazı cinse atıp art geriye 11 defa birebir yüzün denk gelmesi ihtimali kadar küçük. Ve rastgele bir çarpışmanın önümüzdeki yüzyılın sonlarına kadar gerçekleşme ihtimali görülmüyor.
Bennu muhtemelen minerallerine bağlı çok ölçüde su içeriyor (ağırlık olarak yüzde 10 kadar). Bilim insanları bu sudaki farklı hidrojen atomu çeşitlerinin oranının Dünya okyanuslarındakine benzeri olup olmadığına bakacak. Birtakım uzmanlar Dünya’nın birinci devirlerinde çok sıcak olduğu için suyunun birçoklarını kaybettiğine, daha sonraki göktaşı yağmurlarının okyanusların hacminin genişlemesinde değerli rol oynadığına inanıyor. Bennu ile su eşleşmesi bulunursa (2 Hidrojen ve 1 Oksijen) bu fikir desteklenmiş olacak.
‘İLK TAHLİLLERDEN BİRİ TÜM KARBON BAZLI MOLEKÜLLERİN LİSTESİ OLACAK’
Bennu muhtemelen ağırlıkça yaklaşık yüzde 5-10 oranında karbon da içeriyor. Asıl ilgi de burada yatıyor. Gezegenimizdeki hayat organik kimyaya dayanıyor. Dünya’nın birinci devirlerinde ömrü başlatmak için suyun yanı sıra karmaşık moleküllerin de uzaydan gelmesi mi gerekmişti? Londra Tabiat Tarihi Müzesi’nden Profesör Sara Russell, şöyle konuştu:
“Örnek üzerinde yapılacak birinci tahlillerden biri, içerdiği tüm karbon bazlı moleküllerin listesi olacak. Meteoritlere bakarak asteroitlerin çok sayıda farklı organik molekül içerdiğini biliyoruz. Lakin meteoritler ekseriyetle çok kirlidir ve bu nedenle bu numune dönüşü bize Bennu’nun bozulmamış organik bileşenlerinin ne olduğunu hakikaten bulma talihi veriyor.”
Profesör Lauretta da şunu ekledi: “Aslında bu kirlenme sorunu nedeniyle meteoritlerde proteinlerde kullanılan amino asitleri hiç aramamıştık. Bu nedenle, dışsal dağıtım hipotezi olarak isimlendirdiğimiz, bu asteroitlerin proteinlerin kaynağı olduğu fikrine ait anlayışımızı hakikaten ilerleteceğimizi düşünüyoruz.” (BBC Türkçe)
