Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri de 1 Ocak’ta BRICS’e katıldı.
Grubun genişletilmiş hali için rastgele bir isim açıklanmadı fakat kümenin isminin “BRICS +” olacağı düşünülüyor.
Arjantin de kümeye davet edilmişti. Ülkenin yeni cumhurbaşkanı Javier Milei BRICS’e katılmayacaklarını söyledi.
BRICS ülkeleri yıllık tepe toplantılarında kararlar alıyor. Küme üyesi ülkeler sırayla, bir yıllığına grubun dönem başkanı oluyor.
BRICS NEDEN DEĞERLİ?
BRICS ülkeleri ortasında Çin ve Rusya üzere büyük dünya güçleri, ya da Brezilya ve Güney Afrika üzere kendi kıtalarındaki büyük güçler.
Grubun genişleyince, bünyesindeki ülkelerin toplam nüfusu 3,5 milyar olacak. Bir diğer deyişle dünya nüfusunun yüzde 45’i.
BRICS ülkelerinin ekonomilerinin toplam büyüklüğü 28,5 trilyon dolar. Bu da, dünya iktisadının yaklaşık yüzde 28’ine tekabül ediyor.
BRICS ülkeleri tıpkı vakitte dünyada ham petrolün yüzde 44’ünü üretiyor.
BRICS kümesi, kalkınmakta olan ülkelerin “daha büyük bir tartıya ve temsile” sahip olması daveti yapıyor.
Grup bünyesindeki ülkeler 2014’te, kalkınma projelerine dayanak vermek için Yeni Kalkınma Bankası’nı kurdu.
BRICS ülkeleri 2022 sonu prestijiyle kalkınmakta olan ülkelere yeni yol, köprü, demir yolu ve su tedariki projeleri için 32 milyar dolar kredi verdi.
İrlanda’nın başşehri Dublin’deki Trinity College’dan kalkınma coğrafyası uzmanı Prof Padraig Carmody, bunun bilhassa Çin’in BRICS için biçtiği rol olduğunu söylüyor.
Carmody, “Çin, BRICS üzerinden gücünü ve nüfuzunu büyütmeye çalışıyor. Bilhassa Afrika’da. Global Güney’in en önemli sesi olmak istiyorlar” diyor.
BRICS’teki bir öbür büyük güç Rusya’nın ise kümesi diğer bir emelle kullandığını savunanlar var.
Londtra merkezli niyet kuruluşu Chatham House’dan Creon Butler, “Rusya kümesi Batı’ya karşı savaşının kesimi olarak görüyor. Ukrayna’nın işgalinden sonra uygulanan ambargoları aşmasına yardımcı oluyor” diyor.
Butler ayrıyeten, İran’ın BRICS’e üye olmasının, kümenin Batı aykırısı özelliğini artıracağı görüşünde.
‘BRICS PARA BİRİMİ’ DOLARIN YERİNİ ALABİLİR Mİ?
Ülkeler birbirleriyle ticaretlerinde sıklıkla ABD doları kullanıyor.
Brezilya ve Rusya’dan önde gelen siyasetçiler, “BRICS para birimi” oluşturup, dolar hakimiyetine son vermeyi önerdi. Lakin bu husus 2023’teki BRICS Tepesi’nde ele alınmadı.
Prof. Carmody, ekonomileri birbirlerinden çok farklı özelliklerde olduğu için BRICS ülkelerinin ortak para ünitesi oluşturmasının pratik olmayacağını söylüyor.
Ancak Canandy, “Gelecekte memleketler arası ticaret ödemelerini yapma için ortak bir para ünitesi ya da milletlerarası ticaret için bir kripto para oluşturabilirler” diyor.
BRICS, G20’YE RAKİP Mİ?
Türkiye’nin de dahil olduğu G20 kümesi, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler tarafından, mali krizler ve iklim değişikliği üzere global meseleleri ele almak için kurulmuştu.
Ancak BRICS kümesinde G20 üyesi ülkeler de var.
Düşünce kuruluşu Milletlerarası Stratejik Araştırmalar Entitüsü’nden Dr. Irene Mia, gelecekte bu iki kümenin eş güdümlü çalışabileceğini söylüyor:
“Birlikte, gelişmekte olan ülkelere iklim değişikliğiyle gayrette daha fazla para verilmesi için ya da dünyanın para ünitesi pozisyonundaki ABD dolarının gücünün azaltılması için bastırabilirler.”
RUSYA, 2024’TE BRICS DEVİR BAŞKANLIĞINI NASIL KULLANACAK?
BRICS Doruğu, Ekim ayında Rusya’nın Kazan kentinde yapılacak.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ülkesinin devir başkanlığında üç mevzuya öncelik vereceğini söyledi:
Uluslararası mali sistemde BRICS’in rolünü artırmak
BRICS üyesi ülkelerin bankaları ortasındaki işbirliğini ve üye ülkelerin para ünitelerinin kullanımını artırmak
BRICS üyesi ülkeler ortasında vergi ve gümrük üniteleri ortasında işbirliğini teşvik etmek
Dr Mia, “Rusya, BRICS ile Batı’ya, Ukrayna’nın işgaline rağmen dünyanın geri kalanında dostları ve müttefikleri olduğunu göstermeye çalışacak” diyor.
