Veba, Yersinia pestis bakterisi tarafından oluşturulan enfeksiyon hastalıklarının genel ismidir. Bubonik veba, Ortaçağ’da milyonlarca insanın ölmesine sebep olmuş ve ‘kara veba’ olarak tanımlanmıştı. Son olarak Çin’de tekrardan ortaya çıkan bubonik veba, pireler vasıtasıyla insanlara bulabiliyor. İşte merak edilen bubonik veba ile ilgili tüm ayrıntılar…
BUBONİK VEBA (KARA VEBA) NEDİR, BELİRTİLERİ NELERDİR?
Veba hastalığın en ölümcül tipi olan bubonik veba, Ortaçağ Avrupa’sında hayatı felç etmişti. Bu salgından sonra ‘Kara ölüm’ yahut ‘Kara veba’ diye isimlendirilen bubonik veba, dağ sıçanlarında bulunan pireler yoluyla yayılıyor. Veba, Yersinia pestis bakterisi tarafından oluşturulan enfeksiyon hastalıklarının genel ismidir.
Veba hastaları mikrop kaptıktan sonra 2-8 gün içerisinde birdenbire başlayan baş ve sırt ağrıları, ateş, titreme, kusma, nefes darlığı, halsizlik, deri lekeleri, burun kanaması, kan tükürme, kasık ağrıları ve devamlı dalgınlık belirtileri sergilerler. Lisan kurur ve rengi kahverengileşir.
Geçmişte belli devirlerde bu hastalığın büyük salgınları yaşanmıştır. 14. yüzyılda kara vefat olarak kayıtlara geçen salgının, hıyarcıklı veba olduğu sanılmaktadır.
Foto: DepoPhotos
HIYARCIKLI VEBA
Bir pire insanı ısırdığında ve yarayı açılmış kanla kirlettiğinde, veba taşıyan bakteriler dokuya geçer. Y. pestis hücrelerin içinde üreyebilir, bu nedenle fagositozlanmış olsalar bile, hala hayatta kalabilirler. Bedende bir defa girdiklerinde, bakteriler interstisyel sıvıyı boşaltan lenfatik sisteme girebilir. Veba bakterileri,biri beta-adrenerjik blokaja neden olduğu bilinen birkaç toksin salgılar. Y. pestis, enfekte olmuş insanın lenfatik damarlarından, lenf noduna ulaşana kadar akut lenfadenite neden olur. Şişmiş lenf nodları, hastalıkla alakalı karakteristik buboları(hıyarcıklar) oluşturur ve bu buboların otopsileri, bunların çoğunlukla hemorajik yahut nekrotik olduğunu ortaya koymuştur. Şayet enf nodu patlatılmışsa, enfeksiyon kan sirkülasyonuna geçerek sekonder septisemik vebaya neden olabilir ve akciğerlere geçerek sekonder pnömonik vebaya neden olabilir.
