Bütüncül uyku yaklaşımı bebek yahut çocuğu içinde bulunduğu fizikî ve toplumsal etraf ile birlikte kıymetlendiren kapsayıcı bir modeldir. Bu modelde bebek yahut çocuğun uykusuna olumlu ya da olumsuz tesir edebilecek onlarca faktör bir ortada kıymetlendirilir.
Çocukluk çağında uykuya tesir eden faktörler yaş kümelerine nazaran değişkenlik gösterebilir. Tüm yaş kümelerinde tesirli ortak faktörler:
Uyunan oda ve yatağın fizikî özellikleri, bebek ya da çocuğun kıyafetleri
Uyku kıyafetleri
Bebek yahut çocuğun nerede uyuduğu (ebeveyn yanı, ebeveyn odasında kendi yatağı, kendi odası gibi)
Uyunan odanın ısısı, nemi, havalandırma durumu
Uyku ortamının ışık alma düzeyi
Bebek yahut çocuk yatağının oda içindeki konumu
Yatağın konfor ve güvenliği
Ebeveyne ilişkin özellikler
Annenin fizikî ve ruhsal sağlığı
Özellikle anne olmak üzere ebeveyn mizacı
Ebeveyn tutumları
Ebeveynin duygusal zindeliği
Başta anne ve baba ortasında olmak üzere aile içi irtibat ve ilişkiler
Annenin çalışma durumu ve fizikî iş yükü
Annenin toplumsal dayanak alabilme düzeyi
Bakım verenlerin uyku konusunda tutarlılık ve kararlılık düzeyi
Bebek yahut çocuğa ilişkin faktörler
Yaş ve gelişim düzeyi
Fiziksel sağlık
Duyusal gelişim ve duyu profili
Bağlanma modeli (güvenli, inançsız, kaçınmacı)
Biyolojik ritim
Algı ve öğrenme becerisi
Mizaç
Duyguları düzenleyebilme ve kendini sakinleştirebilme (regülasyon) mahareti
Beslenme durumu
Duygusal zindelik
Daha evvelki uyku alışkanlıkları ve deneyimleri
Diğer faktörler:
Hastalıklar
Seyahatler
Sosyoekonomik sorunlar
Kayıplar
Yeni bir kardeşin doğumu
Taşınma
Çocuk ve ailenin hayatını etkileyen öteki faktörler
Uyku bir bilimdir ve uykunun da bir matematiği vardır.
Uyku zorluğu yaşayan çocuklar sıklıkla bu faktörlerden bir ya da daha fazlasında sorun yaşamaktadır.
Tüm bu nedenler göz önünde bulundurulmadan yapılacak değerlendirmeler ve davranış temelli uyku eğitimleri yanılgı ve başarısızlığa açık olacaktır.
Çözüm, çocuk özelinde yapılacak ayrıntılı değerlendirme ve çocuk ve ailenin dinamiklerine uygun aşamalı bir uyku planı ile mümkünüdür.
