“GALİBA DEPRESYONDAYIM!”
Çağımızın hastalığı olarak isimlendirilen, müziklere husus olan ve birçok insanın hayatının muhakkak periyotlarında en az bir defa belirtileriyle karşılaştığı Depresyon’u yakından inceleyelim.
Depresyon Nedir?
Zihinsel, duygusal ve bedensel belirtiler ile kendisini gösteren değerli lakin tedavisi mümkün olan bir ruhsal hastalıktır. Çökkün ruh hali ve zevk alamama durumları depresyonun en bariz özellikleridir. Depresyon dönemlinde kişi mutsuz ve karamsardır.
Depresyon neden ortaya çıkar?
Kişinin beynindeki kimyasal istikrarın bozulması depresyonun oluşmasında ehemmiyetle sahiptir. Beyinde bulunan noradrenalin ve seratonin kimyasal hususlarının hudut hücreleri ortasındaki sinaps boşluğundaki ölçüleri azalır. Bu azalma, depresif bulguların ortaya çıkmasına sebep olur. Bazen bu azalma resen oluşuyor olsa da birtakım zorlayıcı ömür olayları da azalmaya tesir etmektedir. Yaşanmış olan travmalar, kayıplar, keder ve şiddetli olaylar, devam etmekte olan sıkıntılar, yeni ortaya çıkmış zorlayıcı hayat olayları, düşük eğitim seviyesi ve yoksulluk da depresyon oluşumunda tesirli olabilir. Kalıtsal özelliği vardır, aile geçmişinde depresyon olan bireyler risk altındadırlar.
Kadınlar erkeklere oranla daha fazla depresyona girme riski taşır. Sebebi tam olarak bilinmemektedir. Hormonal olabileceği ve ömür yükünün erkeklere oranla daha fazla oluşu sebepler olarakdüşünülebilir.
Depresyon çeşitleri ve belirtileri nelerdir?
Major Depresif Bozukluk ve Distimik Bozukluk olarak iki cinsten oluşur.
Majör Depresif Bozukluk (Klinik Depresyon)
Majör depresyonu ayırt eden belirti kişinin rastgele bir şeyden tat alma yeteneğinin neredeyse büsbütün kaybolmasıdır. Sıklıkla uyku ve iştah zorlukları yaşanır. Konsantrasyon sorunu görülebilir. Birçok insan hayatlarının bir periyodunda üzgün ve çaresiz hissedebilir. Lakin majör depresyonda bu hislerin, depresif ruh hâlinin ve ilgi kaybının günün büyük kısmında (özellikle sabahları) görülmesi ve bunların da en az iki hafta boyunca devam etmesi gerekir.
Major depresif bozukluğu tanısı için 2 haftalık müddet içerisinde aşağıdaki belirtilerden 5 yahut daha fazlasının karşılanıyor olması gerekmektedir;
Günün çoğunluğunda depresif hissetme
Günlük aktivitelere ilginin azalması
Belirgin kilo artışı ya da azalışı
Şiddetli uykusuzluk ya da uyanamama hali
Düşünce ve hareketlerde yavaşlama
Günün çoğunluğunda bitkin/yorgun hissetme
Odaklanmakta ve karar vermekte güçlük
Tekrar eden vefat ya da intihar düşünceleri
Atipik Özellikli Majör Depresif Bozukluk
Majör depresif bozukluklar kategorisinde kıymetlendirilir. Bu bozukluk şahıslarda makul davranış kalıplarıyla ortaya çıkar. Atipik depresyon yaşayan bireylerin his durumları dış uyaranlara nazaran şiddetli değişimler gösterir. Alınan uygun haberler karşısında çok sevinç, berbat haberlerde ise çok hüzün görülebilir. Atipik depresyon ekseriyetle birinci kez gençlik yıllarında başlar ve yetişkinlikte devam eder. Atipik depresyon yaşayan bireylerde ekseriyetle aşağıdaki belirtiler görülür;
Kiloda besbelli artış
İştahta bariz artış
Yoğun uyku hali
Kollarda ve bacaklarda ağırlaşma hissi
Reddedilmeye karşı hassasiyet
Doğum Sonrası Depresyonu
Majör depresyon cinsleri ortasında bedellendirilen doğum sonrası depresyonu gebelik müddetince ya da doğumu takip eden dört hafta içinde görülen bir depresyon tipidir. Doğum yapan bayanların %10-15’inde görülen doğum sonrası depresyonun neden kaynaklandığı tam olarak bilinememektedir. Doğum sonrası depresyonu yaşayan bayanlarda çoklukla şiddetli keder hali, daima ağlama, ağır korku ve ümitsizlik sıklıkla görülen belirtilerdir.
Mevsimsel His Durum Bozukluğu
Mevsimsel his durum bozukluğu makul mevsim devirlerinde görülmesiyle başka depresyon cinslerinden ayrılır. Bilhassa gün ışığının azaldığı kış periyotlarında görülen mevsimsel his durum bozukluğu popülasyonun %1-%2’lik kısmını tesirler ve çoklukla bayanlarda ve gençlerde görülür. Mevsimsel his durum bozukluğu yaşayan bireyler kış aylarında yaz aylarında oldukları hallerinden değişik bir imaj sergilerler; çoklukla ümitsiz, üzgün, gerilimli ve ilgisiz bir manzarayla devam eden mevsimsel his durum bozukluğu sonbahar- kış devrinde başlayıp günlerin uzadığı birinci bahar yaz aylarına kadar devam eder.
Melankolik Özellikli Majör Depresyon
Melankolik özellikli majör depresyonda şahıslar evvelden zevk aldıkları hiçbir aktiviteden zevk almamaya başlarlar. Melankolik özellikli Majör depresif bozukluk tanısı konulabilmesi için aşağıdaki belirtilerden en az üç adedinin daha sergilenmesi beklenir;
Zevk alınan birden fazla aktivitelerden zevk alamama
Yaşanan âlâ olaylar karşısında tepkisizlik
Psikomotor davranışlarda değişiklikler
Aşırı suçluluk duygusu
Uykusuzluk
Sabahları yaşanan depresyonda artış
Psikotik Özellikli Majör Depresif Bozukluk
Halisünasyon ve sanrılarla seyreden majör depresif bozukluk çeşidi psikotik özellikli majör depresyon olarak isimlendirilir. Psikotik özellikli majör depresyonda bireyler kendilerinin kıymetsiz olduklarını ve yaşamayı hak etmediklerini söyleyen sesler duyduklarını belirtebilirler.
Katatonik Özellikli Majör Depresif Bozukluk
Katatonik özellikli majör depresyon yaşayan bireylerde psikomotor davranışlarda şiddetli bozulmalar görülür. Katatonik özellikli depresyonda aşağıdaki belirtilerin en az iki adedinin görülüyor olması aranır:
Kaslarda hareketsizlik
Nedensiz kas hareketleri
Şiddetli negativite ya da hiç konuşmama
Alışılmamış vücut pozisyonu
Başkalarının kelam ve hareketlerini tekrar etme
Distimik Bozukluk
Kronik bir seyir gösteren sinsi başlangıçlı bir depresyon tipidir. Sık görülmesine rağmen, teşhisi az koyulan bir rahatsızlıktır. Hastalarda fazla ağır olmayan, en az iki yıl süren depresyon belirtileri görülür. Hiç bir şeyden mutlu olmama, uyku bozuklukları, daima karamsarlık durumu, yorgunluk, güvensizlik hali, isteksizlik ve ilgi düşüklüğü, bedensel yakınmalar hastaları rahatsız eder. Rahatsızlıkta ortalarda bir kaç gün süren güzel haller olabilir. Bu tesirler iki aydan daha fazla devam etmez. Bireylerdeki depresif belirtiler hafif formda en az 2 yıl devam eder. Bu süreğen gidişli bir meseledir. Bu rahatsızlık kapalı depresyon olarak anılabilir. Hastaların en fazla şikayet ettiği husus depresif olmalarıdır. Rahatsızlığın başlangıç basamağı çoklukla çocukluk ya da ergenlik devrinde olur.
Depresyonun Tedavi usulleri nelerdir?
Psikoterapi
İlaç tedavisi
Yapılan araştırmalar depresyonun tedavi edilen yüksek oranlı bir hastalık olduğunu gösteriyor. Depresyon tedavisinde en yaygın kullanılan formül ilaç tedavisi ve psikoterapinin birlikte yürütülmesidir. Antidepresan ilaçların yanetkileri son derece azdır. Toplumda ilaçlar hakkındaki yaygın olan yanlış bilgilerin tersine antidepresanlar bağımlılık yapmazlar. İlaçlar çoklukla 2-3 hafta sonra tam tesirlerini göstermektedir. Bu nedenle sabırlı olmak gerekir. Psikoterapi ile kişinin olumsuz fikir ve davranış biçimlerinin değiştirilmesi ve depresyon ile uğraş etmesi için daha etkin olması gayesi vardır. Psikoterapi süreci ilaç kullanımı ile desteklenebilir. Bilhassa bilişsel-davranışçı terapi uygulamaları depresyondaki bireylerin kendilerini depresyona sürükleyen niyet şekillerini değiştirmelerine ve olumlu biliş kalıpları oluşturmalarına yardımcı olmaları tarafından en tesirli tedavi prosedürleri ortasındadır.
Depresyon hastalarına tavsiyeler:
Sabırlı olun! Ağır ilerleyen bu hastalığın tedavisi de vakit alır.
Hayatınıza ufak ve gerçekçi amaçlar koyunuz.
Fiziksel aktiviteleri aksatmayınız (Yürüyüş,koşu,yüzme vb.)
Uyandıktan sonra yatakta durmayınız
İlacın doz değişikliği yahut bırakılması doktor kontrolunde olmalıdır, kendiniz değişiklik yapmayınız ve kullanımı aksatmayınız.
Sizi uygun hissettirdiğini düşündüğünüz müzikler dinleyiniz.
