Cinsel fonksiyon bozuklukları bayanlarda; cinsel ilgi/istek azlığı, cinsel organda- pelviste ağrı/içe girme bozukluğu (vajinusmus) problemlerinden; Erkeklerde ise; düşük cinsel istek bozukluğu, sertleşme bozukluğu, erken boşalma, geç boşalma ile ağrılı cinsel birleşme meselelerinden oluşmaktadır. Cinsel fonksiyon bozuklukları ekseriyetle erken yetişkinlikte görülmeye başlayan ve çok sık rastlanan meselelerdir. Cinsel tecrübelerin artmaya başladığı devirlerde ortaya çıkabilir. Yapılan çalışmalar, bayan ve erkekte eşit oranda, en az her üç şahıstan birinin ömürlerinin rastgele bir periyodunda en az bir cinsel fonksiyon bozukluğu yaşadığını belirtmiştir. Bunun sebebi ruhsal, biyolojik yahut her ikisini de kapsayan faktörler olabilir. Doğuştan getirilen özellikler kadar yetişme şartları, eğitim, yetiştiği kültürde cinselliğe bakış açısı, ailenin tavrı ve yaşanılan ruhsal travmalar, taciz, tecavüz üzere olaylarda cinsel fonksiyon bozukluğuna sebep olabilir. Toplumun büyük kısmını ilgilendiren bu sorun toplum tarafından ne kadar paylaşıldığı ve tedavi edilmesi için bir tabibe yahut psikologa başvurduğu ve ne ölçüde sorun olarak gördükleri değerlidir.
Cinsel fonksiyon bozukluklarında hazırlayıcı, başlatıcı ve sürdürücü bir sürü etken bulunmaktadır. Bunlar; cinsel eğitimin yetersizliği, tutucu ortamda büyüme, yetersiz cinsel tecrübe, kişilik özellikleri, travmatik cinsel tecrübe, sıhhatsiz aile alakaları, bedensel hastalıklar, depresyon ve öbür psikiyatrik bozukluklar, alkol ve unsur bağımlılığı, yaşlanma, sadakatsizlik, eş kaybı, partnerdeki fonksiyon bozukluğu, bağda yaşanan problemler, partnerler ortasındaki çekicilik kaybı olarak sıralanabilir.
ERKEKLERDE DÜŞÜK İSTEK BOZUKLUĞU NEDİR?
Erkekte cinsel aktivite ile ilgili fikir ve isteğin olmadığı durumdur. Ömür uzunluğu yahut edinsel olabilir. Ömür uzunluğu olduğunda şahısta cinsel yönelimle ilgili utanç, geçmişte yaşanan cinsel travmalar yahut partneriyle cinsellik yaşadıktan sonra mastürbasyon yapmayı tercih etmesi üzere cinsellikle ilgili bir sırla kontaklı olabilir. Bu bireylerin cinsel istek azlığı yeni bir partner ile süreksiz bir müddet (sadece birkaç ay) gölgelenebilir. Edinsel ise daha yaygın olanıdır. Genelde bu durum erken yahut geç sertleşme ve boşalma sorunlarıyla ortaya çıkar. Bu sorun eşle yakın bir münasebetinin olmaması, korku ve duygudurum bozuklukları, diyabet, hipertansiyon, husus kullanımı üzere pek çok nedenden kaynaklanabilir. 1994 yılında 1.400’den fazla erkekle yapılan araştırmada, erkeklerin %16’sı birkaç ay boyunca cinselliğe ilgi duymadıkları periyotlar yaşadıklarını belirmişlerdir. (Kadınların ise %33’ü bunu belirtmiştir.) Bunu söyleyen erkekler ise çoklukla daha yaşlı, hiç evlenmemiş, yüksek bir eğitim düzeyine sahip olmayan, ekonomik olarak da güçsüz erkekler olduğu görüşmüştür.
SERTLEŞME BOZUKLUĞU NEDİR?
Erkeğin cinsel alakayı devam ettirecek seviyede sertleşme yaşayamaması yahut bağlantıyı devam ettirmekte zorluk yaşamasıdır. Başka ismi iktidarsızlık olan sertleşme bozukluğu kısmi yahut büsbütün olabilir. Lakin her iki durumda da bağ yaşayacak kadar kâfi seviyede sertleşme olmaz. Genç erkeklerin %2’sini tesirler ve cinsel bozuklukların ortasında en yaygın olanıdır. Her yaşta görülebilir lakin ilerleyen yaşlarda daha sık rastlanır. Buna bedensel sebepler, kalp damar hastalığı, şeker hastalığı üzere tesirler neden olabilir. Duygusal manada yaşanan öfke, kızgınlık, suçluluk ve cinsel partnere olan güvensizlikte öbür etkenler ortasındadır. Diğer bozukluklarda olduğu üzere sertleşme bozukluğunun sebebi organik (bedensel) ve psikojenik olabilir. Hangi sebeplerin neden olduğunu bilmek için cinsel hikaye alınmalıdır. Nedeni organik olsa dahi kişinin yaşadığı korku ve anksiyete sorunu psikojenik hale getirebilmektedir.
ERKEN BOŞALMA
Kişinin, neredeyse her vakit için vajinaya girdiği anda olmak üzere istediğinden daha evvel boşalmasıdır. Farklı çalışmalar kaç dakikanın hakikaten erken olduğu ile ilgili farklı standartlar kullanır. Müddet ne olursa olsun, her iki partnerde hayal kırıklığına uğradığında bu bağlantıda gerilime neden olur ve daha fazla soruna neden olarak denetim kaybına yol açar. Bağlantıda eşlerin birbirleriyle ahengi çok değerlidir. İstatistiksel datalara nazaran bayan ve erkeklerin boşalma mühletleri vardır. Eğer bayan bu müddetin üstünde (geç) erkekte bu mühletin altında (erken) boşalıyorsa çift cinsel manada uyumsuzdur. Sonuç olarak ortadaki bu uyumsuzluğu ortadan kaldırmak gerekmektedir. Erken boşalma cinsel yetersizlik değil, çözülmesi gerek bir ahenk sıkıntısıdır ve tedavisi kolaylıkla yapılabilmektedir. Erken boşalma yaygın görülen bir bozukluktur. Cinsel fonksiyon bozukluğu tedavisi gören erkeklerin yarısı erken boşalma bozukluğu tedavisi için gelir. İstatistiklere nazaran eğitim düzeyi yüksek erkeklerde daha sık rastlanır. Nedeni toplumsal etraflarının partnerini tatmin etme konusunda epeyce hassas olmasıdır. Telaş etkileyici faktördür. Bunun yanı sıra fizikî hastalıklar da bu bozukluğa yol açabilir.
GEÇ BOŞALMA
Erkek, dikkat çekecek ölçüde geç boşalma yaşar yahut boşalamaz. Orgazm olmakla ilgili sorun yaşamaktadırlar. Kimileri orgazm olmakta zorlanırken kimileri vajina içine boşalamayabilir. Uzun vadeli sürtünmeyle partnerde ağrı şikayetine yol açabilir. Bu türlü bir sorunun tahlili ön sevişmede erotizmi arttırmak olabilir. Böylelikle performansla ilgili duyulan tasa azaltılmaya çalışılır. Geç boşalma çok yaygın olmayan bir bozukluktur. Erkeklerde ekseriyetle hiperglisemi, prostatektomi, abdominal aort ameliyatı, Parkinson hastalığı ve omurilik tümörleri üzere tıbbi bir neden bulunmaktadır. Birtakım erkekler ise, orgazmın ötesinde, spermlerin idrar kesesine yanlışsız gitmesine neden olan fizikî bir anormallik yaşar (geriye boşalma). Alkolde dahil olmak üzere Alfametildopa (kan basıncını düşüren ilaç) ve tiyoridazin (sakinleştirici) üzere ilaçlarda geç boşalma sebebi olabilir. Hayat uzunluğu süren geç boşalma hastalarının kişilik özellikleri katı ve tutucu olarak isimlendirilebilir. Kimileri cinselliğin günah olduğuyla ilgili dini kökenli inançları olabilir. Partnerinin cinsel manada alımlı bulmamak yahut bireyler ortası bozukluklar olarak birçok faktörden kaynaklanabilir.
KADINDA CİNSEL UYARILMA/İLGİ BOZUKLUĞU
Kadının cinsel ilgisinin düşük ve uyarılmasının olmamasıdır. Cinsel aktiviteye, erotik fikre, partneriyle ilgi esnasında partnerinin teşebbüslerine karşı verdiği reaksiyona ve bağlantı sırasında zevk almaya karşı çok az ilgi ile gösteririler. Bu bayanlar genelde cinsel münasebet başlatamaz ve erotik bir sinemayla ya da benzeri olan şeylerle uyarılmaz. Cinsel istek uzun bir perhizden sonra baskılanabilmektedir. Nadiren cinsellik yaşamak, eşini cazip bulmamak bu sorunun yaşanmasına yer hazırlayabilir. Bunun yanı sıra kişinin şahsî güdüleri, öz inancı, evvelki cinsel hayatında yaşamış olduğu tecrübeler üzere pek çok faktöre dayanmaktadır. Bireyde bulunan psikiyatrik bir hastalık, ilaç kullanımı yahut kimi hastalıklar en sık sebeplerindendir. Diyabet, sigara kullanımı, cinsel yolla bulaşan hastalıklar da cinsel uyarılmayı olumsuz etkileyecek faktörler ortasındadır. Düşük cinsel istek, menopoza girmiş bayanlarda daha fazla görülür. Ağrılı bir cinsel geçmişi, suçluluk duygusu yahut çocukluk periyodunda yahut kişinin evvelki cinsel tecrübesinde tecavüz ya da diğer bir cinsel travma yaşanmış olabilir. Tedaviye gelenler ortasında en yaygın görülen şikayet cinsel ilgi düşüklüğüdür. Yaş aralığı 18-59 olan bayanların yaklaşık olarak %30’u, cinsel uyarılmalarının ve isteklerinin az olduğunu ve aylarca sürdüğünü belirtmektedir. Sonuç olarak birçoğu kendilerini ve bağlarını etkileyecek ölçüde eza yaşadığını belirtmiştir.
CİNSEL ORGANLARDA-PELVİSTE AĞRI/İÇE GİRME BOZUKLUĞU (VAJİNUSMUS)
Bu tanıyı alan bayanlar, cinsel alaka esnasında ağrı, acı, sancı yahut keskin bir ağrı olarak tanımlanabilecek vajinal kasların kasılması formunda kramplar yaşarlar ve her bağa girmeye çalıştıklarında bu ıstırapla karşı karşıya kalırlar. Bu kahırdan kaynaklanan telaş da pelvik tabakanın gerilmesine yol açarak ilginin tamamlanmasını mahzurlar ve önemli boyutta ağrıyla sonuçlanır. Daima ağrıyla karşılaşan bayanda artık cinsel zevkin yerini tasa alır. Enfeksiyonlar, yaralar, pelvikteki iltihaplı hastalıklar ve jinekolojik bir ameliyat geçiren bayanların üçte birinde bağlantı esnasında ağrı görülür. Toplumumuzda bayanların %50’si vajinusmus nedeniyle cinsel tedavi ünitelerine başvurmuştur. Geleneksel aile yapılarını korunması, kızlık zarının hala bayanın namusu olarak görülmesi müracaat oranın batılı ülkelere nazaran çok yüksek olmasının sebeplerindendir. Yeniden bayanın otoriter bir baba figürüyle yetişmesi ve kızgınlığını dışa vuramayan, daima kabul gereksinimi bulunan pasif özellikler gösteren kızlarda görülme mümkünlüğü daha fazla olduğu saptanmıştır. Vajinusmus kentte yaşayan bayanlara nazaran kırsal kesimde yaşayan bayanlar daha fazla görülür. Genel olarak ülkemizde görülme sıklığının çok yüksel olduğunu söyleyebiliriz.
KADINDA ORGAZM BOZUKLUĞU
Kadınlarda orgazm bozukluğu cinsel uyarılma evresinden sonra orgazmın çok yavaş, çok ender yahut çok zayıf olması ile ilgili yaşanan zorluktur. Orgazm olmak pek çok bayan için bir sorundur. Bayanların yaklaşık %30’u bu orgazm bozukluğundan etkilendiğini söylemiştir. Orgazm pek çok faktörden etkilenebilen kompleks bir süreçtir. Hipotiroid, diyabet ve vajinadaki yapısal hasarlar üzere birkaç fizikî hastalık da bu probleme yol açabilmektedir. Orgazmı, birebir vakitte antihipertansif (kan basıncını düşüren ilaçlar), merkezi hudut sistemi uyaranları, trisiklik antidepresanlar ve monoamin oksidaz inhibitörleri (antidepresan ilaç grubu) üzere ilaçlarda baskılayabilmektedir. Olası ruhsal birçok faktör bulunmaktadır. Bunlar bayanın geçmişinde yaşadığı sıkıntılı aile bağları, duygusal yakınlık kuramamak, otoriter babaya sahip olmak, gebe kalma korkusu, hastanın partnerine karşı sert tutumları ve cinsellikle ilgili genel olarak yaşanan suçluluk olarak sayılabilir. Cinselliğe dair açık bir bağlantının olması, bayanın haz aldığı uyarılma biçimini açıkça tabir edebilmesi cinsel uyarılma evresinden sonra yaşanan orgazm evresi için kıymetlidir. Bu faktörler göz arkası edilirse bayanda suçluluk hislerine yol açarak orgazm bozukluğuna sebep olur.
CİNSEL FONKSİYON BOZUKLUKLARI TEDAVİSİ
Cinsel fonksiyon bozuklukları tedavi edilen bozukluklardır. Tedavi prosedürleri olarak ilaç tedavileri, cinsel terapi, aile danışmanlığı, ferdî psikoretapi üzere ruhsal tedaviler ve ameliyatlar kullanılabilir. Lakin tedavi sürecinde birinci kıymetlendirme de sorunun ruhsal mi fizikî mi olduğu araştırılmalıdır. İlgililer tarafından teşhis usulleri belirlenerek tedaviye başlanır.
