Çocuklar için bir beslenme programı oluşturmak hayli zordur. Zira birden fazla çocuk yemek seçtiği üzere, sevdiği besinler çoklukla sıhhatleri için faydalı değildir. Lakin birtakım çocuklar vardır ki, yedikleri şeyler gerçek olmayacak kadar değişiktir. Kimi vakit çamur, kimi vakitse toprak yemek isteyebilirler. İşte bu türlü durumlarda pika sendromundan bahsedilebilir. Pika sendromuna dair her şeyi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Mehmet Ali Talay anlattı.
Pika sendromu nedir?
Pika sendromu; kesin nedeni bilinmiyor; lakin çoğunlukla psiko-sosyal gelişim bozuklukları nedeniyle bazen de birtakım besin eksikliklerinden ötürü pika görülür. Besinsel eksikliklerden demir, kalsiyum, bakır, çinko, B1 vitamini, B6 vitamini üzere eksikler nedeniyle de pika sendromu görülebildiği bildirilmişse de nedeni açıklanamamış; kişinin besin unsurları dışında yabancı hususları yeme alışkanlığı davranışına verilen isimdir. Bu hususlar; toprak, kil kağıt, pil olduğu üzere kalem, tebeşir, kireç üzere daha birçok yabancı objeler formunda sıralanabilir. Tüm bu yabancı hususlara duyulan iştah ve yeme dürtüsü, pika sendromunun temel belirtileridir.
Menüde toprak ve kağıt var…
Çocuklar keşfetmek ister. Bu yüzden birçok objeyi deneme ve ağzına götürme dürtüsü hissederler. Lakin pika sendromlu çocuklar daima besin olmayan yabancı unsurları yerler. Bu hususların bilhassa kurşun içeren boyalar ve toprak olması çocuğun sıhhatini tehdit eder. Çocukta kurşun zehirlenmesi var ise şiddetli karın ağrıları, ishal, kusma, kol ve bacaklarda güçsüzlük yahut felç ve nöbetler ortaya çıkabilir. Kurşun içermeyen öteki yabancı objeler de çocukta karın ağrısına ve kusmaya neden olabilir. Bağırsak tıkanması pika sendromunun bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.
Pika sendromu neden oluşur?
Pika sendromlu çocuklar, besin olmayan yabancı hususları yeme dürtüsünü engelleyemezler. Ayrıyeten pika sendromlu çocuklar için bu unsurların bahsinin geçmesi bile memnun olmaları için kâfi bir sebeptir. Üstelik sizin ismini duyunca midenizin bulunacağı hususları o kadar iştahlı yerler ki şaşırmamak mümkün değildir.
Peki, bu kadar güçlü bir dürtüyü ne tetikler? Üstte da değinildiği üzere demir, çinko vb. birtakım elementlerin eksikliği bu hastalığı tetiklerken ruhsal birçok faktör de hastalığın sebepleri ortasındadır. Fizyolojik etkenlerin yanı sıra ruhsal etkenlerin de büyük rol oynadığı pika sendromunda çocuğun aile içinde yaşadığı birçok sorun belirleyici konumunda! Örneğin, sevgiden mahrum ve inanç sorunu yaşayan çocuklarda bu hastalık daha sık görülmektedir. Bunun yanı sıra, aile ortamındaki huzursuzluklar ve ebeveyn ilgisizliği de öbür ruhsal sebepler ortasında sayılabilir.
Pika sendromu büyük tehlikeleri beraberinde getiriyor
Çocukların fizikî ve zeka gelişimlerini olumsuz tarafta etkileyen pika sendromu, fark edilmezse çok tehlikeli ve önemli sorunlar doğurabiliyor. Pika sendromu yabancı obje yeme alışkanlığı olduğundan yenilen unsura nazaran sindirim sistemiyle ilgili rahatsızlıklar yanında sistemik bir kadro rahatsızlıklara da yol açabilir. Yenilen unsurların hijyenik olmaması oluşabilecek enfeksiyon ve paraziter hastalıklara da bir nevi davetiye çıkarır. Ayrıyeten bedene alınan yabancı objenin içeriğine de bağlı olarak zehirlenmelere yol açabilir. Alışılmış ki bunların en başında ağır metal zehirlenmeleri (kurşun, civa vb…) geliyor.
Pika sendromu kimlerde görülüyor?
Entelektüel ve gelişimsel geriliği olan çocuklarda,
Akıl hastalığı olan çocuklarda,
Şizofreni, otizim üzere zihinsel rahatsızlığı olan çocuklarda,
Epilepsi hastalarında,
Bunlara ek olarak; anne-babası ayrılmış, istismara maruz kalmış, aile içi bağlantısı zayıf olan çocuklarda bu hastalık görülmektedir.
Pika sendromu tedavi ile denetim altına alınabilir mi?
Pika sendromu olan çocuğun takibi altta yatan nedene nazaran değişiyor. Öncelikle çocuğun tam bir sistemik muayenesi için doktora götürülmesi gerekiyor. Besin eksikliklerinin araştırılması, çocuğun psiko-sosyal ve nörolojik gelişiminin kıymetlendirilmesi koşul. Bu evrede gerek duyulması halinde, çocuk nörolojisine ve çocuk psikiyatrisine yönlendirilebilir. Çocuk istismarı üzere ağır depresyona yahut agresyona yol açabilecek durumlar konusunda da aile ve doktor bilinçli olmalıdır. Buna uygun tedavi yolu şekillendirilmelidir. Bedende demir, bakır üzere mineral eksikliği kelam konusu ise buna uygun ilaç tedavisi başlatılmalı ve doğal besinlerle da beslenme desteği yapılmalıdır. Demir eksikliği tespit edilmesi durumunda; karaciğer, yumurta, kuru baklagiller, kırmızı et, pekmez, yeşil yapraklı sebzeler çokça tüketilmeli ve çinko eksiği için ise; kuru baklagiller, tam buğday unu ve deniz eserleri tercih edilmelidir.
Psikolojik nedenlere bağlı gelişen pika sendromu içinse kesinlikle bir pedagogdan dayanak alınmalıdır. Pika tedavisinde terapiye de yer verilmelidir. Ruhsal olarak uygulanan bu terapi sonucunda başarılı bir sonuç elde etmek hayli kolaydır. Bilhassa de oyun terapisi çocuklarda hastalığı yenme konusunda hayli başarılıdır.
