Geçen yıl sonundan bu yana deniz salyası (müsilaj) sorunu ile boğuşan ve Marmara Denizi’ndeki ekolojik olay, git gide tesirini artırmaya devam ediyor.
Deniz salyası büyük bir sorun haline gelmeye başlarken, muhalefet ve iktidarın hususla ilgili açıklamaları da arka arda geldi.
Bununla birlikte, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, geçen pazar günü Marmara Denizi Müdafaa Aksiyon Planı’nı açıkladı. Kurum, “Tüm kurumlarımızla, belediyelerimizle, tabiat severlerimizle, atletlerimiz, sanatkarlarımız, tüm vatandaşlarımızla birlikte, bir seferberlik anlayışıyla, Türkiye’nin en büyük deniz paklığını yapacağız” dedi.
Marmara Denizi’ni tesiri altına alan müsilaj felaketine ait sorularımızı yanıtlayan İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Deniz Biyolojisi Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Bayram Öztürk, tek beden olarak bütün Türkiye’nin denizlerin korunması için uğraş göstermesi gerektiğini söyledi.
Cumhuriyet.com.tr’ye konuşan Deniz Biyoloğu Mert Gökalp, geçmişte 128-124 tane ekonomik balığın çıktığı yerde şu anda 10 tane balık çıktığına dikkat çekerek, tabanda yaşayan canlılarda da önemli mevt olaylarının olduğuna dikkat çekti.
“BÜTÜN ULUSUN GAYRET GÖSTERMESİ LAZIM”
Yıllarca Marmara’nın ihmal edildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Bayram Öztürk, “Hepimiz ihmal ettik ancak en çok da belediyeler, valilikler ihmal ettiler. Sayın Bakanın yapabileceği çok fazla şey yok. Kıymetli olan aksiyon planını hazırlamak değil. Bu olumlu bir şey ancak bunu uygulamak kıymetli. Türkiye’de birçok yasa var lakin uygulanmalarında sorun var. Tek beden olarak hepimizin, bütün Türkiye’nin bütün ulusun Marmara denizini korunması için gayret göstermesi lazım. Maddelerin basitleştirilmesi lazım. İş birliği konusunda zayıflıklarımız var. Bütün kurumların, belediyelerin iş birliği yapması gerekiyor” diye konuştu.
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü’nün çalışmalarını referans gösteren Öztürk, karasal atıkların en az yüzde 50 oranında azaltılması sonucunda Marmara Denizi’ni 5-6 yıl içinde “komadan çıkarabileceğini” kaydetti.
İleri biyolojik arıtma sisteminin yanlışsız bir karar olduğunu söyleyen Öztürk şunları lisana getirdi:
“Sorun şu; bunları uygulayacak olan beşere muhtaçlık var. Bunların eğitimleri var. Biyolojik arıtma tesislerinin yapılması için de maddi olarak kaynak gerekiyor. Münasebetiyle bu kaynakların nereden bulunacağı, ne vakit bulunacağı, nasıl yapılacağı üzere sorular hâlâ yanıtsız.”
“MÜSİLAJ DÜN SABAH ORTAYA ÇIKAN BİR ŞEY DEĞİL”
Ekosistem ile uyumlu olan ekosistem temelli balıkçılık yaklaşımını anlatan Öztürk, şöyle devam etti:
“Aşırı balıkçılık yerine sürdürülebilir balıkçılık olacak. Küçük balıkçılık desteklenecek. Lakin balıkların yumurtladığı, üreme ve büyüme alanları korunacak ve müdafaa alanlar oluşturacak. Marmara Denizi’nde müdafaa alanları yok. Bu bahis üzerinde 10 yıldır yazıyorum çiziyorum. Müsilaj sorunu ve Marmara Denizi ile ilgili de 2010 yılında toplantı yaptık. Müsilaj dün sabah ortaya çıkan bir şey değil. Türkiye sularında Marmara Denizi’ne daha evvel de biliniyordu. Bunla ilgili yapılmış çalışmalar vardı. Evvel sorunu gerçek anlamak gerekiyor ve yanlışsız anlarsak yanlışsız çözümler bulabiliriz.
Marmara Denizi bir biyolojik koridor. Ege’ye ve Karadeniz’e geçmek isteyen göçmen balıklar buradan geçiyorlar. Bu biyolojik koridorun açık kalması lazım. Eğer Marmara Denizi’ni koruyamazsanız Karadeniz’i ve Ege Denizi’ni de koruyamazsınız. Ne yapacaksak üçünü bir ortada düşünmemiz lazım.“
Kanal İstanbul projesine tesirine ait sorumuzu yanıtlayan Öztürk, kelamlarına şöyle son verdi:
“Hangi oranda etkileneceği konusunda daha fazla bilimsel bilgiye ve araştırmaya muhtaçlık var. Bir tek şey söyleyebilirim Kanal İstanbul yapılırsa Marmara Denizi’ni berbat etkileyecektir.”
Konuyla ilgili konuştuğumuz Deniz Biyoloğu Mert Gökalp ise aksiyon planı açıklamasının olumlu bir durum olduğunu lakin geç kalındığını söyledi. Tedbir almada 50 sene geç kalındığına dikkat çeken Gökalp, dedi.
BALIKÇILAR 6 AYDIR UYARIYOR
6 aydır balıkçıların feryat ettiğine dikkat çeken Gökalp, “Olay yalnızca balık avlama noktası da değil. Burada bir sorun olduğu aşikâr. Ki geriye dönelim 2017’de açıklanan raporlar var. 2007 yılında olmuş bir müsilaj olayı var. Müsilaj bir anda ortaya çıkmadı. Bunlar 50 yılın sonucu” diye konuştu.
Murat Kurum’un açıkladığı aksiyon planında eksiklikler olduğunu söyleyen Gökalp şöyle devam etti:
“Planda tüm Marmara bölgesinin bir muhafaza alanı olacağından bahsediliyor. Bu yapılabilirse harikulade olur. Marmara; deniz canlılarının üremesi açısından çok güçlü bir yer. Geçmişte 128-124 tane ekonomik balığın çıktığı yerde şu anda 10 tane balık çıkıyor. Endüstriyel teknelerin gemilerin çalıştırılmayıp yalnızca klasik avcılığın yapılması ve bunların da uygun denetlenmesi gerekiyor. Kıyı düzenlenmesinin engellenmesi, dalga kıranlar, saha doldurmaları, deşarjlar, kum çalınmaları… Bunların hepsinin engellemesi gerekiyor. Muhafaza alanı sıfır atık demektir. Ne fizikî ne biyolojik ne kimyasal ne ön arıtma hiçbir şey olmaması demek sıfır atık siyasetine geçmek demektir. Planın en büyük eksikliği aslında bu.”
9- Pina gibi deniz suyunu filtreleyen bu şekilde beslenen canlıların pek şansı var gibi görünmüyor bu battaniye bulutunun baskısı altında. Hali hazırda pinalar tüm Akdeniz'de popülasyon kaybına uğramaktalar. pic.twitter.com/3OgIzH1HNv
— Mert Gökalp (@arathrim) June 6, 2021
Tür çeşitliliğinin çok azaldığına dikkat çeken Gökalp, şunları kaydetti:
“Balıkları, yengeçleri, karidesleri ekonomik cinsleri geçtim, sünger popülasyonunda ve tabanda yaşayan canlılarda önemli mevt olayları mevcut. Bu ne demek? Bunlar öteki canlılara, deniz çayırları ve mercan resifleri ile birlikte ömür imkanı veren alanlar. Bunlar yok oluyor. Ben bunu gözlerimle gördüm.”
10- Deniz hıyarı gibi yavaş hareket eden canlılar ise yüksek yerlere çıkarak kendilerini kurtarmaya çalışıyor. Deniz hıyarları zemindeki organik döküntülerden beslenen zemin canlıları, bu şekilde bir davranış sergilemeleri zemindeki kütlenin ölümcül özelliğini yansıtıyor. pic.twitter.com/P6SBw28Gi9
— Mert Gökalp (@arathrim) June 6, 2021
“MARMARA DENİZİ’NDEKİ ÖMRÜM KELAM KONUSU İSE TESİSLER ÇALIŞMASIN”
Tesislerin daha az para ödemek ve arıtma sistemlerini kullanamamak için denizi onlarca yıldır kirletmeye devam ettiklerini belirten Gökalp kelamlarını şöyle bitirdi:
“Toksit kimyasallarla, ağır metallerle, içeriğini bile bilmediğimiz unsurlarla kirletiyorlar. Neden yaptırımları olmuyor? Benim insan olarak Marmara Denizi’ndeki ömrüm kelam konusu ise tesisler çalışmasın, üretmesin. Sıfır atık ile denizi kirletmeden üretim yapana kadar tesisler kapatılmalı.
Bizim Marmara Denizi’ndeki varlığımız hayatımız tehlikede. Bu şu demek; şayet biz tedbirleri almaz ve Marmara’yı eski haline getirecek siyasetlere geçirmezsek Marmara Denizi etrafından insan göçünü öngörüyoruz.“
“KANAL İSTANBUL DENİZ SALYASINI BİTİRECEK”
Öte yandan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu’nun Marmara Denizi’ndeki felaketle ilgili açıklaması reaksiyon çekti.
Bakan Adil Karaismailoğlu dün yaptığı açıklamada “Kanal İstanbul, Marmara’daki deniz salyasını bitirecek” ifadelerini kullandı.
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, Karaismailoğlu’nun reaksiyon çeken kelamlarına, “Devlet adamları, bilim ile konuşur; destekleri bilim ile olur. Bir makale mi var, bir araştırma mı var? Bugüne kadar niçin bu türlü bir araştırma yayınlanmadı” diye cevap verdi.
‘KANAL İSTANBUL, MARMARA DENİZİ’NDEKİ ÖMRÜ YOK EDECEK’
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İmar ve Şehircilik Daire Başkanı Gürkan Akgün, İmamoğlu’nun söylediği üzere bahsin bilimsel açıdan kıymetlendirilmesi gerektiğine dikkat çekerek, şunları söyledi:
“Marmara’nın yok olmasına yönelik son derece kritik olan bu bahis hakkında tüm kurumların bir ortaya gelip çeşitli tedbirler alması gerekiyor. ‘Kanal İstanbul bu sorunu ortadan kaldırır’ gibi desteği olduğunu bilmediğimiz bir söylemenin inandırıcılığını göremiyoruz. Kanal İstanbul ile ilgili yaptığımız çalışmalarda bu bahsin uzmanı birçok etraf bilimcisi ve deniz bilimcisi bilhassa Kanal’ın yapılmasıyla birlikte Karadeniz’den organik husus akışının Marmara Denizi’ne gerçek ağırlaşacağını söylüyorlar. Şu anki müsilajın da kaynağı olan Marmara Denizi’ndeki organik atığın daha da fazlalaşacağını öngörüyorlar.
Konunun uzmanı şahıslar zati Marmara Denizi’nin bir mevt noktasında olduğunu söylüyorlar. Kanal İstanbul’un yapılması ile birlikte geri dönülemez bir nokta olacağını bilim insanları söylüyor. Biz de bilim insanlarının söylediği münasebetlerden yola çıkarak bu kanalın Marmara Denizi’ndeki ömrü yok edeceğini kamuoyuna duyurmaya çalışıyoruz.“
