Depresyon; arkadaşlarımız, yakınlarımız, etrafımızdakiler birden fazla şahıstan duymuşuzdur bu kelimeyi “Depresyondayım.’’ Pekala nedir bu depresyon? Aslında depresyon, temel belirtileri; isteksizlik, hayattan zevk alamamak, içinden hiçbir şey gelmemek olan bir hastalık halidir. Depresyon; kanılarımızı, hislerimizi, bedenimizi etkileyen bir hastalıktır. Yani yemek yememizi, uykularımızı, sağlıklı fikir üretmemizi etkileyen bir hastalıktır. Depresyonda olan bir kişi; ailesinden, arkadaşlarından uzaklaşır, etkinliklere toplumsal ortamlara girmekten kaçınır. Depresif olan şahıslar her şeye ümitsiz bakar, hayatında olan aksiliklerden daima kendini cürümler ve kimsenin ona yardım edebileceğine inanmama eğilimindedir.
Peki neden depresyona gireriz? Geçmişte yaşanan travmalar, bir yakınımızın kaybı, ıstırap ve zorlanmalar, hala devam eden sıkıntılar, yeni ortaya çıkmış zorlayıcı ömür olayları, düşük eğitim seviyesi depresyona neden olabilir. Ailesinde depresyon tanısı alan biri varsa başka aile fertleri de depresyon açısından risk altındadır, yani kalıtsallık bu hastalığın kıymetli nedenlerindendir.
Depresyon bayanları 2 kat daha seviyor. Hormonel tesirler, adet döngüsündeki değişiklikler ve aile içerisindeki sorumlulukların daha fazla oluşu bayanların ruh istikrarını olumsuz etkiliyor. Tüm bu etkenler bayanların depresif his durumu, çökkünlük, telaş ve tasa üzere hisleri daha fazla yaşamalarına neden oluyor. Bu nedenle de depresyon bayanlarda erkeklere oranla iki kat fazla yaşanıyor. O denli ki depresyon her 4 bayandan birinde görünürken, erkeklerde bu oran 8 erkekte teğe kadar düşüyor.
Peki depresyonun mevsimi var mıdır?
Vücudumuzun bir istikrarı vardır. Bedenimiz her mevsim değişikliğine ayak uydurmalıdır. Kimilerimiz yeni mevsimin ritmine ayak uyduramaz ve hasebiyle bedenimiz bundan etkilenir. Mevsim değişikliklerinde beynimizdeki kimi hormonlarda değişime uğrarlar. Beynimizdeki bu serotonin, melatonin hormonlarının değişime uğraması depresyona yol açmaktadır.
Antik çağlardan beri insanların her bahar mevsiminde ruh hallerinde değişimler olduğu gözlemlenmiştir. Bu değişimlere adaptasyon sağlamak ve hazırlanmak için her toplumun kendine mahsus ritüelleri vardır. (Hıdırellez, bahar şenlikleri gibi)
Havaların soğumaya ve güneşin yüzünü daha az göstermeye başladığı bu günlerde insanların birçoğunda karamsarlık, mutsuzluk üzere meseleler yaşanabiliyor. Yaz mevsimi insanların işlerinin azaldığı, tabiatın tazelendiği, tatillerin yapıldığı bir mevsim. Bu ortada gündüzler uzuyor ve insanların iş sonrasında kendilerine vakit ayırabiliyor. Yazın yaşanan tüm bu canlanmaya karşı sonbahar ve kış devrinde bilakis bir periyot yaşanıyor. Gündüzler kısalmaya, havalar değişmeye, tabiat hüzne bulanmaya başlıyor. Bu değişimden beşerler da nasibini alıyor. Güneşi az görmek, iş sorumluluklarının artması, okulların başlaması, havaların serinlemesi insanlarda birtakım ruhsal değişimlere neden olur. İşte burada sonbahar depresyonu ortaya çıkıyor.
İçinde bulunduğumuz ömür şartlarıyla bir arada kışın yapamadıklarımızı baharın gelmesiyle yapma derdi da bahardan beklentilerimizin artması bizi depresyona sürükleyebilir. Bu da birinci bahar depresyonudur. Birtakım insanlarda ise yeni bir mevsime yeni bir havaya ahenk sağlama konusunda tasa oluşabilir. Ayrıyeten başka faktörler kansızlık, vitamin eksikleri, tiroid bozuklukları üzere organik nedenlerde bahar yorgunluğu ve depresyona yol açabilir.
Ne Yapmalıyız?
Gün ışığından olabildiğince yararlanmalıyız. Gün ışığında bir yürüyüş yapmak mevsimsel depresyondan çıkmamız için değerlidir. Güneş ışığı; bedenin muhtaçlığı olan birtakım hormonların salgılanmasına yardımcı olacaktır.
Uyku saatleri ve uyku nizamını sağlamak bedenin mevsim geçişine karşı biyo ritmini istikrarda tutmada kıymetli bir konudur. Bedenin uyku gereksiniminin gerektiği kadarıyla karşılanmasında fayda görülmektedir. Erken yatıp erken kalkmak, her gün birebir saatte uyumak yorgunluk ve gerilimi azaltır.
Düzenli idmanlar yapmak, örneğin her gün yarım saatlik olağan tempoda bir yürüyüş olabilir. Bunun yanı sıra sistemli olarak yapılan bir spor seçilebilir, koşmak, yüzmek üzere yapılan nizamlı idmanlar beyefendisine memnunluk hormonu salgılatır, güç verir, kas iskelet ve hudut sistemini güçlendirir. Bilhassa büyük kentlerde yaşayanlar vasıtalara bağımlı yaşamakta çabucak hemen hiç yürümemektedir. Bunun yerine kısa uzaklıklara yürüyerek gitmek, arabayı bilhassa uzağa park etmek, toplu taşıma kullanıyorsak iki üç durak evvel inmek faydalı olacaktır. Tekrar asansör yerine merdivenleri yürüyerek çıkmak, oturarak çalışıyorsak 1 saatte bir kalkıp dolaşmak üzere pratik tahliller üretilebilir.
Düzenli beslenmek kıymetli mevsimine nazaran zerzevat ve meyveler tercih edilebilir. Kafein yüklü içeceklerdense bitki çayları tercih edilmeli su tüketimi artırılmalıdır.
Yanında olmaktan keyif alabileceğiniz, müspet güç aldığınız değerli aile yakınlarınızla, dost ve arkadaşlarınızla daha verimli ve fazla vakit geçirmeye kıymet verin. Bilhassa bu tıp devirlerde bu değerli beşerler sizin daha çok gülümsemenizi ve daha çok enerjik olmanızı sağlayacaktır.
Freud’un dediği üzere “Dengeli ve memnun bir hayat için çok çalışmak ve çok sevmek gereklidir.”
