Ekranların Gerisindeki Sessiz Tehlike
Gelişen teknoloji ile birlikte cümbüşe ulaşmak hiç olmadığı kadar kolay hale geldi. Lakin bu erişilebilirlik, beraberinde yeni jenerasyon bağımlılıkları da getirdi. Online bahis, mobil casino uygulamaları, kripto oyunları ve dijital baht platformları, son yıllarda milyonlarca insanı ekran başına kilitliyor. Başta “sadece denemek için” başlayan bu süreç, vakitle denetim kaybına ve ruhsal çöküşe yol açabiliyor.
Peki dijital kumar bağımlılığı nedir? Bu bağımlılık nasıl fark edilir ve en değerlisi nasıl tahlil yolları üretilebilir? Bu yazıda, hem bilimsel kaynaklara hem de çağdaş terapi yaklaşımlarına dayalı bir bakış sunacağız. Bilhassa Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT) ile bu problemle baş etmenin yollarını ele alacağız.
Bir Daha Kazanacağım” Yanılsaması
Günümüzde telefonlarımız birer küçük kumarhaneye dönüştü. Online bahis siteleri, kripto oyunları, taşınabilir casino uygulamaları… Birçok insan, “sadece eğlenmek için oynuyorum” diyerek başladığı dijital kumar dünyasında vakitle denetimini kaybediyor. Bilhassa genç yetişkinlerde süratle artan bu bağımlılık tipi, artık ruhsal yardım gerektiren önemli bir sorun haline geldi. Dijital kumar bağımlılığı; bireyin internet üzerinden oynadığı baht oyunlarını denetim edememesi, bu davranışın ömür kalitesini, alakalarını ve ruh sıhhatini olumsuz etkilemesiyle tanımlanan bir davranışsal bağımlılık türüdür. Bu çeşit bağımlılık ekseriyetle taşınabilir oyunlar, bahis siteleri ve kripto tabanlı kumar platformları üzerinden gelişir.
Son Periyotta Dijital Kumar Bağımlılığında Artış Nedenleri
Son yıllarda dijital kumar bağımlılığında kayda paha bir artış yaşanmaktadır. Bilhassa pandemi sonrası devirde bu oranın %30’un üzerinde arttığı bildirilmektedir. Pekala bu artışın sebepleri neler?
Her an, her yerden erişim: Akıllı telefonlar sayesinde kumara ulaşmak birkaç saniye alıyor.
Kumar algoritmaları: Neredeyse kazanma hissi veren “ödül döngüleri” bağımlılığı besliyor.
Yalnızlık ve gerilim: Beşerler zorlayıcı hislerden kaçmak için oyunlara sığınıyor.
Kripto ve NFT oyunları: Süratli çıkar vaat eden yeni jenerasyon dijital kumar cinsleri bilhassa gençleri gaye alıyor.
“Ben Yalnızca Eğleniyorum”dan “Kontrolümü Kaybettim”e “Online kumar bağımlılığı nasıl anlaşılır?” Bu soruların arkasında sıklıkla şu belirtiler yatmaktadır: Dijital kumara harcanan müddetin giderek artması Kaybedilen paraları geri kazanma isteğiyle tekrar tekrar oynama Kumar oynayamadığında gerginlik, sonluluk yahut huzursuzluk Aile, iş ve toplumsal hayattan uzaklaşma Ekonomik sıkıntıların artması Kendini durdurmak isteyip başaramama Kazandıkça daha büyük risklere yönelme Bu davranışlar, kumarın sırf “bir alışkanlık” değil, beyin kimyasını etkileyen önemli bir bağımlılık haline geldiğini gösterir.
“Bahis alışkanlığı mı bağımlılık mı?”
“Kumar bağımlılığını nasıl bırakırım?”ACT Yaklaşımı: Dijital Kumarla Bilimsel Olarak Baş Etmek
Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT)
, bireyin zorlayıcı kanılarla savaşmak yerine onları kabul etmesini, ömründe manalı olan pahalara yönelerek hareket etmesini teşvik eden çağdaş bir terapi yaklaşımıdır (Hayes et al., 1999).
ACT Temelli Müdahale Adımları:1. Bilişsel Füzyonun Fark Edilmesi:
“Kazanmalıyım yoksa başarısızım”, “Bu sefer baht bende” üzere fikirler kişinin fikirleriyle bütünleştiğini gösterir. ACT, bu niyetlerle ara kurmayı öğretir.
2. Şu Anki Anı Farkındalığı (Mindfulness):
Kumar dürtüsü geldiğinde, otomatik pilotta hareket etmek yerine o anda kalabilmek öğretilir. Örneğin, nefes odaklı antrenmanlarla dürtüye teslim olmadan bekleyebilmek.
3. Bedeller ve Ömür Gayeleri:
Birey kumar oynayarak değil, bedelleri doğrultusunda yaşamayı seçerek uzun vadede daha doyumlu bir hayat sürebilir. “Güvenilir olmak”, “ailesine vakit ayırmak”, “ekonomik özgürlük” üzere kıymetler ACT terapisinin temel taşlarıdır.
4. Kararlılık ve Davranışsal Adımlar:
Kumar oynamak yerine yapılabilecek alternatif davranışlar planlanır: toplumsal etkinlikler, spor, dayanak kümeleri, ruhsal dayanak.
Sık Sorulan Sorulara YanıtlarDijital kumar bağımlılığı tedavi edilebilir mi?
Evet. ACT üzere çağdaş psikoterapi yaklaşımları bu süreçte tesirli ve bilimsel olarak kanıtlanmış usuller sunar.
Online bahis alışkanlığından nasıl kurtulurum?
Öncelikle farkındalık kazanmak, akabinde profesyonel takviye almak değerlidir. Dürtülerle başa çıkma marifetleri öğrenilmelidir.
Kumar bağımlılığı testi var mı?
Bilimsel ölçme araçları ve klinik değerlendirmelerle teşhis konulabilir. Lakin bu testlerin uzman nezaretinde yapılması gerekir.
Sonuç: Yardım Almak Bir Zayıflık Değil, Cesarettir Dijital kumar bağımlılığı giderek artan, fakat görmezden gelinen bir sorun haline gelmiştir. Bu süreç sırf bir irade sıkıntısı değil; ruhsal, nörobiyolojik ve çevresel faktörlerin tesiriyle şekillenen bir bağımlılıktır. ACT üzere terapi metotları, bu cins sıkıntılarla başa çıkmak isteyen bireyler için umut verici bilimsel tahliller sunmaktadır. Unutmayın: yardım istemek güçsüzlük değil, kendinize gösterdiğiniz en büyük şefkattir. PSİKOLOG BEYZA KUZHAN
