Meme kanserine misal bir biçimde, prostat kanseri de epeyce yaygındır ve Türkiye’de görülen en çok kanser cinslerinde birinci 5 ortasındadır. Lakin algı çok farklıdır. Göğüs kanserinde incelemeler genelleştirilmiş ve tedavi şahsileştirilmiş ve çok tesirli iken, erkeklerde çoklukla kendilerine birebir değeri vermedikleri görülmektedir.
Uzmanlara nazaran, prostat kanserinin idrar kaçırma ve cinsel iktidarsızlıkla bağlı olması onu gizleyip hayalet bir hastalık üzere gösteriyor.
Prostat, erkekler ortasında en yaygın kanserdir ve sırf nizamlı denetimlerle tespit edilebilir. Prostat hakkında bilhassa internette çok fazla bilgisizlik vardır ve bu açığı kapatmak için 15 Eylül Dünya Prostat Kanseri Farkındalık Günü olarak belirlenmiştir.
PROSTAT NEDİR?
Prostat küçük, ceviz büyüklüğünde mesanenin altında yer alan ve yalnızca erkekler bulunan bir organdır. Spermi koruyan ve besleyen seminal sıvıyı ürettiği için üreme fonksiyonunu yerine getirir. İdrarı taşıyan tüp olan üretra prostattan geçtiği için idrar işlevinde da çok değerlidir.
Prostat konusundaki temel sorun, 40 yaşından itibaren büyümeye başlaması ve yıllar içinde üç farklı tıpta sıkıntıya yol açmasıdır:
Prostatit: Ekseriyetle bakteriyel bir enfeksiyona bağlı olarak prostatın spesifik bir iltihabıdır. Çok yaygındır ve hayatlarının bir noktasında erkeklerin neredeyse yarısını tesirler. Problemsiz çözülür.
Benign Prostat Hiperplazisi (İyi Huylu Prostat Büyümesi): Prostatın çok süratli büyümesi, idrar kanalının sıkışmasına neden olur ve 50 yaş üstü erkeklerde idrara çıkma sorunlarının esas sorumlusudur.
Kanser: Berbat huylu hücrelerin büyümesidir. Yavaş büyümesine karşın, akciğer ve sindirim kanserinden sonra en ölümcül üçüncü kanserdir. Vakit içinde tespit edilebilir, lakin sırf bir incelemede ortaya çıkar. Dokuz olaydan sekizinde ilerleyene kadar hiçbir semptom görülmez. Hiperplazi ekseriyetle kanserin öncüsüdür.
50 yaş üstü erkeklerde en sık görülen prostat problemlerinden biri prostat büyümesidir. Genel olarak, idrar yapmada makul bir zorluk olduğunda, bu, güzel huylu prostat büyümesinin belirtisi olabilir. Vakitle, prostat üretrayı sıkıştırarak büyümeye devam eder. Bu basınç mesanenin etkilenmesine neden olur ve idrarda sorunlar oluşur. Genel olarak prostat hiperplazisi tek başına önemli bir durum değildir, fakat idrar yolu enfeksiyonu yahut böbrek problemleri üzere büyük meselelere yol açabilir. Hiç idrar yapamıyorsanız, çabucak bir doktora görünmelisiniz.
50 yaşın altındaki erkeklerde ise prostat iltihabı yahut tahrişi olan prostatit görülebilir. Uzman, bu rahatsızlığın bakterilerden kaynaklanıp kaynaklanmadığını öğrenmek için sizi inceleyecek ve onları yok etmek için bir antibiyotik reçete edecektir. Bununla birlikte, en yaygın olaylar, üroloğun muhtemelen hastaya makul yeme alışkanlıklarını değiştirmesini yahut çeşitli ilaçlar yoluyla prostatın kas dokusunu gevşetmesini önereceği bakteriyel olmayan prostatittir. Çoklukla üroloğun her hadise için neyin uygun olduğunu göstereceği tek bir tahlil yoktur.
Sonuçta en kıymetli şey mümkün prostat semptomlarının farkında olmak ve bir an evvel harekete geçmektir. Ürolog, her bir durumun ciddiyetini ve hangi tahlillerin gerektiğini belirleyecektir.
PROSTAT NASIL KORUNABİLİR?
Çeşitli hayat biçimi değişiklikleri ile prostatı koruyabilmek büyük ölçüde mümkündür. Alkol tüketmemek, mesaneyi gün içinde ve bilhassa yatmadan evvel sık sık boşaltmak ve hareketsiz hayat stilinden kaçınmak çok öenmlidir.
Bunlar dışında sağlıklı bir diyet izlemek, genetik faktör dışında prostat için en büyüke tkenlerden birdir. Doymuş yağdan varlıklı bir diyet uygulayan erkeklerde kanserin daha sık görüldüğü düşünülmektedir. Doymuş yağ açısından güçlü ve kırmızı et alımı azaltılmalıdır. Bilhassa kabızlık yapan ve gaz yapan besinlerden kaçınmanız kıymetlidir. Tümör hücreleri büyümek için, bilhassa süratle emilen şekerler formunda bir güç kaynağına muhtaçlık duyar. Bu yüzden kolay şeker alımı azaltılmalıdır.
Özellikle C ve E vitamini alımı arttırılmalıdır. C vitamini, bağışıklık sistemi üzerinde düzenleyici bir tesire sahiptir. E vitamini ise güçlü bir antioksidandır ve cinsellik hormonlarının düzenlenmesinde anahtardır. En fazla bitkisel yağlarda ve kuru yemişlerde bulunur.
REKTAL MUAYENE HAKKINDA YANLIŞ BİLİNENLER
50 yaşın üzerindekiler, bilhassa ailelerinde daha evvel prostat kanserine yakalanmış birisi varsa, üç kat riske sahip olduklarından, üroloğa tertipli olarak gitmelidir. Erken teşhis, prostat kanserine karşı tek silahtır.
Rektal muayeneden çekinip üroloğa gitmemek, sıhhati riske atan önemli bir tutumdur. Ayrıyeten rektal muayene ile ilgili çok fazla yanlış bilgi vardır. Her şeyden evvel, her vakit gerekli değildir. Birinci olarak, kanser olup olmadığına dair ipuçları verebilecek bir element olan prostat spesifik antijen (PSA) seviyelerini saptamak için bir kan testi yapılacaktır. Ve yapılması gerektiğinde, hayli süratli olmasının yanı sıra bilhassa düşünüldüğü üzere can sıkıcı olmayan bir testtir. Kimi kanserlerin tek belirtisi prostatın sertleşmesidir ve bu nedenle dokunma yapılmazsa tespit edilemeyebilir.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN BELİRTİLER
İyi huylu prostat büyümesine bağlı olabileceğinden hepsi kanser belirtileri değildir, lakin bunu netleştirmek için bir uzman ziyareti mecburidir.
– İdrar yaparken sorunlar yaşanılabilir. Başlamada zorluk, idrar akışında daha az kuvvet yahut bitirirken daima damlama ve tamamlanmamış bir sonuç hissi olabilir.
– İdrarda yahut menide kan.
– İdrar yaparken yahut cinsel ilgi sonrası ağrı.
– İştah ve kilo kaybı .
Kanser teşhisi doğrulanırsa, hastaya çeşitli tedavi seçenekleri sunulur ve böylelikle artıları ve eksileri ile kendisine en uygun olanı uzmanla birlikte seçebilir.
En yaygın olanları:
Ameliyat: Prostatın etkilenen kısmının çıkarılmasıdır. Daha az ziyanlı oluşum bırakması sayesinde çok ilerleme kaydedilmiştir.
Radyasyon tedavisi: Makûs huylu hücreleri öldüren yüksek güçlü radyasyondur. Fakat, öbür alanları da etkileyebilir.
Zamanla hasta, idrar kaçırma konusunda olağan ömrüne ve tam bir cinsel yaşama dönebilir.
PROSTAT MESELELERİNDE BESLENME İPUÇLARI
Araştırmalar, prostata ziyan verebilecek ve uygun gelebilecek yiyecekler olduğunu göstermiştir. Ayrıyeten prostatı muhafazaya yönelik diyetin, kalbe bakmak için izlenmesi gereken diyetle çok benzeri olduğu bulunmuştur. Akdeniz diyetinin yeme nizamına has besinler ile daha düşük prostat kanseri riski ortasında bir alakayı destekleyen güçlü deliller vardır.
Özellikle yeşil çayın içerdiği farklı hususlar nedeniyle prostat üzerinde epeyce olumlu bir tkisi olduğu bilinmektedir.
Balıklar (özellikle somon, sardalya ve alabalık üzere soğuk su balıkları) bedende iltihaplanmayı önlemeye yardımcı olan düzgün yağlar içerir. Son yıllarda bilim adamları, prostat içindeki iltihabı, kanser gelişimini kolaylaştırabilecek tehlikeli bir durum olarak görmeye başladılar. Omega 3 yağ asitleri bedenimizin üretemediği yağlardır, bu yüzden onları besin kaynaklarından almalıyız.
Domates, prostat hücrelerine yarar sağlayabilecek bir antioksidan olan likopen ile doludur. Domatesleri sos yahut çorba halinde pişirmek, likopenin salıverilmesine ve bedene daha kolay ulaşmasına yardımcı olur.
Çilek, yaban mersini, ahududu ve böğürtlen bedendeki özgür radikalleri ortadan kaldırmaya yardımcı olan harika antioksidan kaynaklarıdır. Hür radikaller, bedende meydana gelen ve vakitle hasara ve hastalığa neden olabilen tepkilerin yan eserleridir.
Brokoli, karnabahar, Brüksel lahanası ve lahana üzere turpgil sebzeler, sülforafan olarak bilinen bir kimyasal içerir. Bu kimyasalın, kanser hücrelerini amaç aldığına ve sağlıklı bir prostatı desteklediğine inanılmaktadır.
Fındık, ceviz ve badem üzere kuru yemişler, prostatta yüksek konsantrasyonlarda bulunan ve testosteron ile dihidrotestosteronu dengelemeye yardımcı olduğuna inanılan bir eser mineral olan çinko bakımından zengindir. Kuru yemişlerin yanı sıra kabuklu deniz eserleri ve baklagiller de çinko bakımından zengindir.
Portakal, limon ve greyfurt üzere narenciye eserleri, prostat bezini müdafaaya yardımcı olabilecek C vitamini açısından zengindir.
Soğan ve sarımsak da prostat için düzgündür. Bir çalışma, uygun huylu prostat büyümesi yaşayan erkeklerin, sağlıklı erkeklere nazaran daha az sarımsak ve soğan yeme eğiliminde olduğunu göstermektedir. Bu sonuçları doğrulamak için daha fazla araştırmaya gereksinim vardır, lakin soğan ve sarımsak birçok diyete sağlıklı katkılar sağlar.
UZAK DURULMASI GEREKEN BESİNLER
Araştırmalar, günlük et tüketiminin prostat büyümesi riskini üç katına çıkardığını göstermektedir. Ayrıyeten sütün de et üzere, tertipli alımında âlâ huylu prostat büyümesi riskinin artırdığı düşünülüyor.
Yüksek tuz alımı, hipertrofi ile bağlantılı idrar yolu semptomlarını artırabilir. Yemeklere tuz eklemeyerek ve işlenmiş besinlerden kaçınarak düşük sodyumlu bir diyet uygulamak kimi erkekler için yararlı olabilir.
Şekerli içecekler ve rafine karbonhidratlar da prostat için ziyanlıdır. Kanser hücreleri şekerle beslenebilir, bu nedenle çok fazla tatlı unsur içeren besinlerin alımını azaltmak yararlıdır. Bunlar, aromalı soda yahut şekerli çay üzere tüm şekerli içeceklerin yanı sıra kurabiye, kek ve gibisi rafine karbonhidratlar ve beyaz pirinç yahut beyaz unla yapılan eserler olabilir. Bu çeşit besinler, prostat kanseri riskini azaltmada yardımcı olabilecek lif, kıymetli vitamin ve minerallerden mahrumdur. Bir erkeğin diyeti çok fazla şekerli ve rafine besinler nedeniyle renksizse, prostat sıhhati ziyan görebilir.
