Doğuştan kalça çıkığı nedir?
Doğuştan kalça çıkığının önlenebilir bir sakatlık olduğunu belirten ve erken teşhis edilmesiyle sakatlıkların önlebildiğinin altını çizen Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Ziya Postalcı, doğuştan kalça çıkığı konusunu tüm detaylarıyla açıklıyor.
Sanılanın bilakis bebeklerde kalça çıkığının oluşumu ani ve akut bir olay olmayıp vakit içerisinde gelişir.
Bu vakit dilimi anne karnında bebeğin organlarının oluşumu sırasında başlayıp doğumdan sonra da (eğer tedavi edilmezse) ilerleyici bir halde devam eder.
Nasıl oluşur?
Doğuştan kalça çıkığını bir bütün olarak düşünmek ve bozukluğun yalnızca kemik, kas yahut bağ dokularından rastgele birinde olmayıp bu bölgedeki yapıların tümünü birden ilgilendirdiğini bilmekte fayda vardır. Hastalığın oluşumunda birçok faktör rol almaktadır. Bunlar bağ dokusundaki gevşeklik, anne karnındaki makûs konum (makadi doğum vb.), ikiz gebelikler, genetik faktörler ve doğum sonrası klasik yanlış alışkanlıklar olarak sıralayabiliriz. Üstte bahsettiğimiz faktörlerden genetik ve klâsik alışkanlıklar üzerinde biraz duracağız.
Wynne-Davies isimli araştırmacının yaptığı 589 doğuştan kalça çıkıklı çocuğu kapsayan çalışmaya nazaran;
1. Olağan ebeveynlerin birinci çocuklarında DKÇ varsa, başka bebeklerde de DKÇ riski %6,
2. Ebeveynlerinden birinin DKÇ’li olması durumunda, doğacak çocuğun DKÇ riski %2,
3. Ebeveynlerinden birinde ve çocuklarından rastgele birinde DKÇ varsa, doğacak çocuğun DKÇ riski %36 olarak belirlenmiştir.
Ülkemizde 1997 yılından yapılan bir çalışmaya nazaran Türkiye’deki DKÇ sıklığı %0.5 – %1.5 ortasındadır.
Ayrıca kızlarda doğuştan kalça çıkığı görülme riski erkeklere oranla 4-6 kat daha fazladır. Yenidoğanın fizyolojik konumu, kurbağa durumu dediğimiz bacaklar, dizler kıvrık ve ayrık olan duruş biçimidir. Halk ortasından yanlış olarak bilinen orta bezlerinin bacaklarda eğrilik yaptığı halindeki inanış nedeniyle birçok aile bilinçsizce bebekleri kundaklamaktadır. Bu da bebeğin anatomik gelişimini engellemekte ve kalça çıkığına yol açmaktadır. Bu nedenle kundaklama alışkanlığından toplum olarak vazgeçmeliyiz.
Doğuştan kalça çıkığında erken teşhisin kıymeti nedir?
Doğuştan kalça çıkığında erken teşhis hayati değer taşımaktadır. Doğuştan kalça çıkığının erken tedavisi kolaydır ve tartışmasız âlâ derecede sonuçlar vermektedir. Erken tedavi ise, erken periyotta teşhis ile mümkündür. Teşhisin gecikmesi ile tedavideki muvaffakiyet bahtı azalmaktadır. Hakikaten 1 haftalık, 1 yaşında yahut 5 yaşında doğuştan kalça çıkığı tanısı konulup, tedavi gören üç çocuğun her biri erişkin yaşa geldiklerinde 3 farklı kalça yapısına sahip olurlar. 1 haftalık iken teşhis konmuş olan çocuk büsbütün sağlam iken 5 yaşında doğuştan kalça çıkığı saptanıp uygun tedavi gören çocuğun sakatlık riski çok yüksektir.
Ebeveynler ne yapmalıdır?
Doğuştan kalça çıkığı ile ilgili en kıymetli sorun teşhis zorluğudur. Bunun nedeni, ebeveynler çocukla ne kadar ilgili olurlarsa olsunlar, çocuk yürüme çağına gelene kadar ana-babayı uyarıcı ve dikkat cazibeli bir özelliğin olmamasıdır. Bu yüzden birçok vakit teşhis, yürüme çağına kadar gecikir. Bir hastalığı önlemenin en geçerli tekniği ‘tarama’dır. Bir hastalığı önlemek adeta savaşı, kan dökmeden kazanmaya benzeri. Doğuştan kalça çıkığının dramatik istikameti, geciken teşhis nedeniyle ileri ki yıllarda oluşabilecek sakatlıkların maddi ve manevi kayıpların 10 dakikalık bir ortopedik muayeneyle önlenebilir olmasıdır.
Biz bedensel ve ruhsal açıdan sağlıklı jenerasyonlar yetiştirebilmek için başka yapılan bütün çalışmalara ek olarak bebeklerimizin 2-3 aylık olduklarında rutin ortopedi uzmanına doğuştan kalça çıkığı tarafından fizik muayene taramasına tabi tutulmasına ve riskli olayların saptanmasını önermekteyiz. Şu tarif muhakkak akıldan çıkarılmamalıdır; “Doğuştan kalça çıkığı önlenebilir bir sakatlıktır.”
