CHP İzmir Milletvekili Ednan Arslan, Güç ve Tabii Kaynaklar bakanı Alparslan Bayraktar’ın “Akkuyu Nükleer A.Ş. bir Türk şirketidir” açıklamasıyla ilgili “Sanırım yeni Güç Bakanımıza birtakım gerçekleri hatırlatmamız gerekiyor. Akkuyu Nükleer Santrali ile ilgili yaratılmak istenen algıların ötesindeki gerçek durum şöyle: Santral, yap-işlet-sahip ol modeli ile Ruslara ilişkin. Santralden 100 milyar doları aşan kar Ruslara ilişkin. Santralde gerçekleşecek tepkiler sonucunda elde edilecek işlenebilir nükleer malzeme ve unsurlar Ruslara ilişkin. Santral alanı kullanılabilir olduğu sürece Ruslara ilişkin. Bir diğer ülkenin toprağında kurulan birinci VVER-1200 tipi santral olduğu için başarılı olması durumunda elde edilecek reklam, yasallık ve itimat duygusu Ruslara ait” dedi.
CHP İzmir Milletvekili ve Parti Meclisi Üyesi Ednan Arslan, Akkuyu Nükleer A.Ş.’ye ait açıklama yaptı. Arslan, şunları kaydetti:
“GERÇEĞİN RUS ŞİRKET TARAFINDAN İTİRAF EDİLMESİNDEN SANIRIM RAHATSIZ OLDULAR”
“Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin Rus Müdürü Anastasia Zoteeva’nın santralin Rusya’ya ilişkin olduğunu söz eden açıklamalarından sonra Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar, ‘Akkuyu Nükleer A.Ş. bir Türk şirketidir’ demiş. Yıllardır eleştirdiğimiz ve tüm kamuoyundan türlü formda gizlenmeye çalışılan gerçeğin Rus şirket tarafından itiraf edilmesinden sanırım rahatsız oldular. Akkuyu NGS’nin web sitesi değiştirilerek kimi gerçekler gizlenmeye çalışılıyor. Eski sitenin ekran imajı arşivimizde var. Bakın orada ne yazıyor: ‘Rosatom Devlet Kuruluşu’nun projedeki hissesi yüzde 99,2 dir. Projenin toplam maliyeti 20 milyar ABD doları düzeyindedir. Akkuyu NGS Projesi, dünyada yap-işlet-sahip ol modeliyle inşa edilen birinci NGS projesidir. Uzun periyodik kontrat kapsamında şirket, santralin dizaynını, imali, bakımını, işletmeye alımı ve işletmeden çıkarılmasını üstlenmiştir.’ Bu tabirlerinin kaldırıldığı ve yerine; ‘Şirketin karşı karşıya olduğu misyonun benzersizliği, BOO (build-own-operate=yap-sahip ol-işlet) modeliyle gerçekleştirilen dünyadaki birinci nükleer santral projesi olması. Şirket, uzun vadeli mukavelenin kapsamında tesisin dizaynını, inşasını, bakımını, işletmesini ve işletmeden çıkarılmasını üstlenmiştir. Akkuyu NGS’nin inşası sırasında Türkiye Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu ve IAEA, EUR üzere milletlerarası kuruluşların yürürlükteki tüm yasa, norm ve yönetmeliklerine uyulmasına büyük itina gösterilmektedir’ ifadesinin konulduğunu görüyoruz.
“ENERJİ BAKANI, ‘TÜRK ŞİRKETİ’ DİYEREK ALGI OPERASYONU YAPMAYA ÇALIŞMAKTADIR”
Santralin kontrolü, Uluslararası Atom Enerji Kurumu üzere milletlerarası üst kuruluşlara ait. Enerji Bakanı ise ‘Akkuyu Nükleer AŞ, Türkiye Cumhuriyeti’nin vergi mevzuatına, hukuk kurallarına nazaran çalışan bir şirket, bir Türk şirketi’ diyerek algı operasyonu yapmaya çalışmaktadır. Türkiye’de rahat faaliyet gösterebilmek için Türkiye’de bir şirketin kurulması, onu yerli şirket yapmamaktadır. Mülkiyet bağı, yerli-yabancı şirket tanımlaması için temel mevzu alanıdır ki bilindiği üzere yüzde 99,2’si Ruslara ilişkin bir şirketin yerli ve ulusal olması kelam konusu dahi olamaz. Kendisine ilişkin bir nükleer teknolojisi olmayan Türkiye’nin bir nükleer şirketi denetleyebileceğini tez etmek ise akıl dışıdır. Esasen nükleer teknoloji milletlerarası kontrolün temel olduğu bir alandır. Elbette kontrol, güvenlik değerli ve dikkate alınması gereken konular. Enerji Bakanı, hedef saptırmak istese de biz asıl konuşulması gereken mevzuyu gündeme getirmeye devam edeceğiz. Mevzu, santralin kimin olduğu ve kimin karına olduğudur.
“20 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM KARŞILIĞINDA, RUSYA’NIN 19 YIL SONUNDA ELDE EDECEĞİ ÇIKARIN BUGÜNÜN KAİDELERİ İLE 100 MİLYAR DOLARI BULACAĞINI HESAPLAMIŞTIK”
Anlaşmanın hususlarını incelediğimizde, unsur 14’te ‘İfşa Koşulları’ başlıklı alt hususlar görüyoruz. Bu alt unsurlar, bize muahedenin kapalı unsurları olduğunu yahut olabileceğini tabir ediyor. Ek olarak sorulması gereken bir soru da Rusya’da eğitim alan ve Akkuyu NGS’de çalışan öğrenciler… Bu öğrencilerin mutabakatlarında, santral ömrünü tamamladıktan sonra Türkiye’deki üniversitelerde yahut kuruluşlarda aldıkları eğitimi birikimi aktarmalarının önüne geçen bir unsur var mı yok mu? Bundan hiç bahsetmiyorlar. Ekonomik yanına gelecek olursak, 20 milyar dolarlık yatırım karşılığında, Rusya’nın santralin ömrü uzatılmazsa 19 yıl sonunda elde edeceği çıkarın bugünün kaideleri ile 100 milyar doları bulacağını, hatta geçebileceğini daha evvel hesaplamıştık.
“SANTRALDE GERÇEKLEŞECEK TEPKİLER SONUCUNDA ELDE EDİLECEK İŞLENEBİLİR NÜKLEER MALZEME VE UNSURLAR RUSLARA AİT”
Sanırım yeni Güç Bakanımıza kimi gerçekleri hatırlatmamız gerekiyor. Akkuyu Nükleer Santrali ile ilgili yaratılmak istenen algıların ötesindeki gerçek durum şöyle: Santral, yap-işlet-sahip ol modeli ile Ruslara ilişkin. Santralden 100 milyar doları aşan çıkar Ruslara ilişkin. Santralde gerçekleşecek tepkiler sonucunda elde edilecek işlenebilir nükleer malzeme ve unsurlar Ruslara ilişkin. Santral alanı kullanılabilir olduğu sürece Ruslara ilişkin. Bir öteki ülkenin toprağında kurulan birinci VVER-1200 tipi santral olduğu için başarılı olması durumunda elde edilecek reklam, legallik ve itimat duygusu Ruslara ilişkin.
“NÜKLEER GÜÇ İLE ÜRETİLEN DÜNYANIN EN KIYMETLİ ELEKTRİĞİ BİZE AİT”
Peki bize ilişkin olan nedir? Santralde üretilecek elektriğin Ünite 1 ve Ünite 2 için yüzde 70’ine; Ünite 3 ve Ünite 4 için yüzee 30’una 12.35-15.33 cent/kWh ortasında alım garantisi ile nükleer güç ile üretilen dünyanın en değerli elektriği bize ilişkin. Santralden üretilecek elektriğin yüzde 50’sinin güç piyasamızda satılarak oluşan fiyatları üst çekme sorunu bize ilişkin. Santralden elde edilen işlenebilir nükleer gereç ve unsurların posası bize ilişkin. Bu ziyanlı atıkların depolanması ve saklanması bize ilişkin. Santral ömrü tamamlandıktan sonra atıl durumda olacak olan santral alanı bize ilişkin. Tahminen de en berbatı, ülkemizin güneş ve rüzgar gücü açısından potansiyeli şimdi tam olarak değerlendirilmemiş olmasına ve ülkemize ekonomik katkısı olmasının hayli sıkıntı olduğu bu proje ile kaçan fırsatlar bize ilişkin.”
