11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü’ne özel bilgiler veren Darüşşafaka Eğitim Kurumları Genel Müdürü Ebru Arpacı, çocuk gelişiminde eğitimin ve ebeveyn tavrının ehemmiyetine değindi. Eğitimde fırsat eşitliğinin toplumsal istikrar açısından ehemmiyetini vurgulayan Arpacı, “Darüşşafaka’nın 156 yıldır sürdürdüğü misyonunda olduğu üzere eğitimde fırsat eşitliği demek toplumda da fırsat eşitliği demektir” açıklamasını yaptı. İşte Arpacı’dan kıymetli bilgiler…
Darüşşafaka Eğitim Kurumları Genel Müdürü Ebru Arpacı
Eğitim sürecinde çocuğun ruhsal gelişimi nasıl sağlanmalı, bu süreçte nelere dikkat edilmelidir?
Eğitim sürecinde akademik gelişim ile birlikte çocuğun sosyal-duygusal gelişimine de odaklanılmalıdır. Öğrencilerin ebeveyn ve öğretmenlerin gelişim süreçlerini gerçek bilmeleri ve bu süreçlere bağlı olarak yaklaşım biçimlerini belirlemeleri gerekmektedir. Bilhassa ebeveynler çocukları üzerinde öğretmenleri ve arkadaşları kadar tesiri olduğunu bilmeli ve çocuk ile irtibatında buna dikkat etmelidir. Öğrencinin eforu desteklenmeli, aileler çocukların muvaffakiyetinden bağımsız olarak onlarla bağ kurup şartsız kabulü hissettirmelilerdir. Öğrenciler için her akademik yıl çeşitli korkular geliştirmelerine sebep olabilir. Onların motivasyonları canlı tutulup, uğraşlarını desteklemek ve her türlü sonuçta kendilerinin yanında olunduğunu hissettirmek gereklidir. Ömür marifetleri geliştirmekle birlikte öğrencilerin ruhsal dayanıklılıklarını artırarak kendilerini tarifleri, güçlü bağlantı kurmaları ve geleceğe odaklanmaları sağlanabilir.
Kız çocuklarının toplumdaki yerini belirleyecek olan eğitimde fırsat eşitliğinin kıymeti nedir?
Eğitimde fırsat eşitliği, kız ve erkek ayrımı yapılmaksızın her çocuğun hakkıdır. Her çocuğu kendi potansiyeli doğrultusunda en üst noktaya çıkarmak için desteklememiz gerekir. Darüşşafaka’nın 156 yıldır sürdürdüğü misyonunda olduğu üzere eğitimde fırsat eşitliği demek toplumda da fırsat eşitliği demektir. Kız çocuklarının da eşit haklara sahip olması, toplumsal istikrarın oluşumu için kıymetlidir. Kız çocukları toplumda bir noktaya geldiğinde kendi çocuklarını da bu pahalarla yetiştirecektir. Bu da toplumda topyekün bir değişimin kıymetli kaynağını oluşturacaktır.
Çocuklara özgüven, okul öncesi periyottan itibaren kazandırılabilir mi?
Çocuklarda özgüven gelişimi doğumla birlikte ebeveyn tavırlarının tesiriyle oluşan bir olgudur. Çocuğun toplumsal ortamı ile gelişmeye ve hal almaya devam eder. Hasebiyle okul öncesinden de evvel başlayan ve hayat uzunluğu devam eden bir süreçtir. Buna bağlı olarak özgüven, anaokulu ve ilkokul sürecinde de gelişmeye devam eder. Kurulan olumlu bağlantılar bu hususta besleyicidir. Bu nedenle çocuklara kendilerini tabir edebilecekleri ortam yaratılmalı, vazife ve sorumluluklar verilmeli, ebeveynlerin koyduğu kurallar ve okul kuralları münasebetleri ile açıklanmalı, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda amaçlar belirlenmeli, ulaşabilecekleri amaçları belirlemelerinde ve ulaşmalarında da yardımcı olunmalıdır.
Çocuk, duygusal ve fizikî aksilikler karşısında kendisini nasıl savunmalıdır? Bu hususta ebeveynlerin ve eğitimcilerin üzerine düşen rol nedir?
Çocuklar duygusal ve fizikî olumsuzluk yaşadığında, bu durumu anlatabilecekleri ve kendilerine yardımcı olabilecek yetişkinlerin olduğundan emin olmalıdır. Bunun için de çocukta anne, baba ve öğretmenine karşı inanç duygusu geliştirilmelidir. Ebeveynler öncelikle benzeri davranışları gerçekleştirmeliler ki bu davranışların olağan dışı olduğunu çocuklar ayırt edebilsin ve benzeri durumu yaşadıklarında yardım isteyebilsinler. Çocukların yardım istediğinde yargılanmamaları, utandırılmamaları, aşağılanmamaları epeyce değerlidir. Ayrıyeten yaşanan fizikî ve duygusal sıkıntılar, yetişkinler tarafından kolay görülüp yok sayılmamalıdır. Bu hal, çocuğun yaşayacağı durumları ebeveynler yahut öğretmenleri ile paylaşmamasına sebep olacaktır.
Çocuklarımızın ruhsal gelişimi açısından en verimli aile ortamı nasıl olabilir? Disiplinli bir yaklaşım mı yoksa daha esnek bir yaklaşım mı tercih etmeliyiz?
Aslında her ikisi de olmalı. Disiplinli bir yapı, esnekliği içinde barındırdığında manalı olabilir. Ailede ebeveyn ve çocukların rollerinin net olması ve bu rollerin karışmaması gerekir. Hudutların ebeveyn tarafından belirlendiği lakin çocuklarla birlikte içinin doldurulduğu bir yapı en ülkü olanıdır. Çocuğun toplumsal ve ruhsal gelişimi, sevgi dolu bir ortamda yaşamasına bağlıdır. Anne babanın çok esnek ya da çok disiplinden kaçınmaları ve reaksiyonlarını abartılı vermemeleri çok değerlidir. Kabul edilemeyen davranışlar karşısında kızmak yerine öncelikle çocuğu sakin bir formda dinlemek, hissini anlamak sonrasında yapılması gerekenleri anlatmak değerlidir. Böylece çocuğa kıymet verildiğini hissettirerek, inanç ortamı içerisinde kelam hakkı tanıyarak bu davranışı değiştirme istikametinde takviye olabileceklerini gösterebilirler.
Teknoloji ve toplumsal medyanın çocuk gelişimi üzerinde ne üzere tesirleri bulunuyor?
Teknoloji hayatımızın büyük bir kesimi haline geldi. Çocukların yaşlarına uyan, onların zeka gelişimini destekleyen uygulamaların tercih edilmesi ülkü olandır. Bu süreçte değerli olan ebeveynlerin çocuklarının oynadıkları oyunlardan, izledikleri görüntülerden, kullandıkları toplumsal medya hesaplarından haberdar olmaları ve bunları denetler, hudutlar, yasaklar durumdan vazgeçip ortak paylaşım alanı oluşturmalarıdır. Böylece çocuklarının teknoloji kullanımları ile ilgili bilgi sahibi olup, onları şekillendirebilirler. Ayrıyeten toplumsal medyanın çok fazla kullanılması, çocuğun toplumsal maharetlerinin olumsuz etkilenmesine sebep olabilir. Bu nedenle ebeveynler toplumsal medya kullanımı ile de çocuklarına rol-model olmalıdır. Kendilerinin bu manada harcadıkları vakte ve paylaşımlara dikkat etmeleri ise son derece kıymetlidir. Unutulmamalıdır ki çocuk duyduğunu değil gördüğünü uygulayacaktır.
