HAZIRLAYAN : DİLEK GÜREL (UZM. PSİKOLOG –EMDR TERAPİSTİ)
EMDR TERAPİSİ NEDİR?
EMDR (Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma Yine İşleme) Terapisi 1897 yılında ABD’ li Klinik
Psikolog Farencine Shapiro tarafından uzun yıllar yapılan araştırma ve uygulamalar sonucu
geliştirilmiş bir psikoterapi çeşididir. EMDR yapılan pek çok araştırma sonucu test edilmiş ve etkinliği
bilimsel olarak kanıtlanmış ve günümüzde Dünya Sıhhat Örgütü tarafından Korku bozukluklarında
birinci öncelikli tedavi seçeneği olarak onaylanmıştır. EMDR’ nin temel hipotezi kısaca şu şekilde
açıklanabilir; yaşadığımız olumsuz travmatik olaylar, beynimizde öteki anılarımız üzere anı merkezine
kayıt olmak yerine sistemsiz yığınlar halinde bekletilir. Siz farkında olmadan en ufak ses, renk, koku,
imge vb. bir uyaranla anılar tetiklenir ve nedenini hiç anlayamadığınız biçimde kendinizi huzursuz,
kaygılı, mutsuz hisseder bulursunuz. Çocukluğunuzda yaşamış unutmuş olduğumuzu sandığınız bir anı
tetiklendiğinde 70 yaşında bile olsanız birebir tazelikte hatırlanır. Travmatik yaşantıların illaki büyük
olaylar olması gerekli değildir. Çocukluk periyodunda maruz kaldığınız aşağılanma, azarlanma, küçük
düşürülme, daima ağır makûs muameleye maruz kalmak, fizikî, duygusal şiddet, yoksulluk, utanç,
suçluluk hisleri, küçük yaşta anne-baba rolü üstlenmek zorunda bırakılmak vb. yaşantılar da
toplamında büyük travma tesirleri oluşturur. Travmatik olayı ve ya durumları tam olarak hatırlamasak
bile içimizde hissettiğimiz olumsuz hisler, yersiz ani öfke patlamaları, nedeni tıbben açıklanamayan
ağrı yahut garip bedensel duyumlar, denetimsiz yeme içme davranışları, vb. izler bile bir ipucu
niteliğindedir. EMDR deki çift istikametli uyarımlar, travmatik anı ağlarına ulaşılmasını ve işlemlenip
nötürlenebilmesini sağlar. Tıpkı vücudumuz üzere beynimiz de kendini düzgünleştirme potansiyeline sahiptir.
EMDR, bu güzelleşmeyi başlatan ve tamamlamasını sağlayan tek usuldür. Travmatik anılar EMDR ile
ortadan kaldırıldıkça beyinde var olan olumlu inançlar, hisler tekrar açığa çıkar ve bu yolla kişi her
geçen gün kendini daha rahat, huzurlu, memnun, özgüvenli ve potansiyellerini ortaya koymaya başlar
hale gelir. EMDR ile işlenmiş anılar geri dönüşümsüzdür yani kurtulduğunuz bir anı tekrar sizi
rahatsız edemez.
EMDR TERAPİSİ HANGİ MESELELERDE KULLANILIR?
İlk çıkışı ruhsal travma geçirmiş bireyler iken günümüzde başta;
Telaş Bozuklukları (Güncel dertler, gelecek korkusu, genel korku bozukluğu)
Endişeler (Uçak, Hayvan, Kapalı yer, Mevt vb)
Takıntı Bozuklukları (OKB)
Kronik Ağrı (Migren, Fibromiyalji vb)
İmtihan /performans Kaygısı
Depresyon
Panik Atak
Kayıp – Yas travmaları
Patolojik (saplantılı) Aşk
Bağımlılıklar(alkol, sigara, unsur vb)
Yeme Bozuklukları
Makûs çocukluk yaşantıları ile baş etme
Cinsel taciz- istismar- aldatılma vb. olaylarla baş etme
Tüm doğal ve ya insan eli ile oluşturulmuş olumsuz ömür olaylarının tesirinden kurtulma
vb. sıkıntılarda kullanıldığı üzere;
“Performans Arttırma” olarak isimlendirilen kişinin bir amaca ulaşmasında zihinsel
kapasitesini arttırma gayeli da kullanılmaktadır. Şizofreni, Kişilik Bozuklukları yeni yeni
kullanılmaya başlayan öteki alanlardır.
EMDR İLE HİPNOZ ORTASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?
EMDR, Hipnozdan çok farklı bir tedavidir. Hipnozda bireyin şuuru kapalıdır ve ona bir grup telkinler
verilir. EMDR de ise, bireyin şuuru büsbütün açık terapistle birlikte tüm süreci adım adım takip eder.
Hatta danışanın farkındalığının büsbütün açık olması gereklidir. Beyinde uyarılan yahut kullanılan
alanlar hatta beyin dalgaları açısından bile hipnozla ortasında büyük farklar vardır.
EMDR NASIL UYGULANIR?
EMDR birinci evvelce terapist tarafından uygulanan ritmik göz hareketlerini takip etme şeklinde
başlamışsa da daha sonra işitsel ve ya dokunsal olarak değişik uyarımlarında tıpkı başarılı etkiyi yaptığı
tesbit edilmesi sonucu bu çift taraflı uyarımlarda kullanılmaktadır. Standardize etmek için daha sonra
EMDR aygıtları üretilmiş bu aygıtlara farklı kombinasyonlar eklenmiştir. Terapi sırasında danışan
terapistin yönlendirmeleri ile bu süreci yürütür. Çift istikametli uyarımların bireydeki yansımaları dikkatle
takip edilerek süreç yürütülür. Bu aygıtların hiçbir yan tesiri yahut tehlikesi yoktur. Seans anında
terapist dikkatinizi aklınızdan geçen kanılar ve ya vücut duyumlarına dikkat etmenizi ister. Bu
yorucu olabilir o yüzden aç, yorgun, acil yetişmeniz gereken işler varsa telaşlı olmamanız gereklidir.
Çıktığınızda ise; dinlenmeye gereksinim hissedebilirsiniz. O yüzden seanslarınız için özel vakit ayırmanız
sizin yararınıza olacaktır.
EMDR TERAPİSİNE KİM KARAR VERİR SÜREÇ NASIL İŞLER?
EMDR terapisi almak için başvuran bir danışan uzman tarafından her açıdan kıymetlendirilir. Gerekirse
Piskolojik testler de uygulanır. Zira, her ne kadar çok tesirli bir terapi olsa da danışanın uygun ve
hazır halde olması gereklidir. EMDR için danışanlara hazırlık seansları yapılmadan uygulanması
kaldıramayacağı bir gerilim yaşamasına sebep olabilir. Ön görüşme sırasında terapistin deneyim bilgisi
devreye girer ve bunu kıymetlendirir. Ayrıyeten EMDR’ uygun olmadığı ya da EMDR ye ahenk yapamayan
danışanlar öbür psikoterapilerden yaralanabilir.
KAÇ SEANS SÜRER?
Bu her danışana, sıkıntısına, problemlerinin yükü, şiddeti, yoğunluğuna nazaran değişir. Tek seanslık bir
terapi değildir. Tek travma/ olay tek seansta bitebilir ancak bireyin durumu ve şartlara nazaran bu
uzayabilir. 1-4 ortası tesirleri daha sağlıklı görülür, öteki terapilere nazaran çok kısa ve süratli olsa bile süreç
çok kıymetlidir. Seanslar artıkça şahıslar de Özgüven, Özsaygı , kendilik algısı artan biçimde devam eder
ve danışan kendini gitgide daha güçlü ve inançlı hissetmeye, olaylar, durumlar ve şahıslarla daha iyi
başetme gücünü elde eder. Daha evvel yürek, güç gösteremedikleri durumlara kolaylıkla girişip
başarılı biçimde onları yapabildiklerini görürler.
EMDR SIRASINDA İLAÇ KULLANILIR MI?
EMDR terapisi için başvurduğunuzda Hekiminiz tarafından düzenlenmiş ilaçlar hakkında bilgi alınır
ancak bunlara müdahale asla yapılmaz lakin terapi sürecinde düzgünleşme epey hekiminiz dozlarınızı
azaltma ve ya kesme yoluna sarfiyat. Başlangıçta hiç ilaç almıyorsanız terapistiniz sizin sorunuzu ilaçsız
yanlızca EMDR ile çözebileceğinizi değerlendirirse ilaçsız devam etmeye karar verir. Lakin ilaç desteği
almanıza karar verirse, sizi doktora yönlendirir ve kimi durumlarda ilaç ve EMDR bir mühlet birlikte
devam eder.
EMDR ÇOCUKLARA ve ERGENLERE UYGULANIR MI?
EMDR çocuklara hatta kolay formlarda bebeklere bile uygulanabilir. Lakin çocuklara ve ergenlere
EMDR uygulayacak terapistin Çocuklar için EMDR sertifikası olması koşuldur. Büyükler için EMDR
sertifikası olan biri, bu sertifika ile çocuklara uygulama yapamaz. Zira çocuklar için uygulanan
EMDR prosedürleri farklıdır.
Çocuklar ve Ergenlerde EMDR ;
Okul endişeleri , kaygıları
Okulda yaşanan akran zorbalıkları, içe kapanıklık, özgüven sorunları
Cinsel saldırılar
Özgül öğrenme zahmeti, disleksi, matematik vb. ders korkuları
Kayıp yas yaşantıları, doğal felaketlere maruz kalma
Sınav/performans kaygısı
Performans arttırma vb.
Yeme problemleri
Dikkat eksikliği, dürtüsellik
Bilgisayar/oyun vb. bağımlılıkları
Davranış ve ahenk sorunları
Değişik sorunlarda başarılı ve tesirli biçimde kullanılmaktadır.
EMDR FERDÎ OLARAK UYGULANABİLİDĞİ ÜZERE TIPKI TRAVMATİK OLAYA MARUZ KALMIŞ
GRUPLARA VE ÇİFTLER ORTASINDAKİ SIKINTILARDA ÇİFT TERAPİSİ FORMLARINDA DA
UYGULANABİLİR. DEĞİŞİK TEKNİK VE SİSTEMLERLE ZENGİNLEŞTİRİLEREK TESİRİ VE HIZI
ARTIRILABİLİR.
EMDR TERAPİSİ ALMAK İSTERSEM DİKKAT EDECEKLERİM NELERDİR?
Ruh Sıhhati Meslek yasasının olmaması her terapi üzere EMDR almak isteyen danışanlarında alanda
istismar edilmesine yol açar. Bu yüzden şuurlu tüketici olmak ismine ;
Gideceğiniz EMDR terapistinin EMDR TÜRKİYE DERNEĞİ ÜYESİ olup olmadığını mümkünse
psikolog olmasını kontrol ediniz. Web sitesinden yahut şahsen derneği arayarak terapistin
kayıtlı olup olmadığını ya da eğitim seviyesini öğrenmeniz mümkündür.
II. Seviye EMDR diplomasına sahip olmasına kesinlikle bakılmalıdır.
EMDR seansı en az 60 dakika (yetişkinlerde) sürer bundan daha az 15-20 dk EMDR seansı
olmaz.
Terapist aygıt kullanıyorsa aygıt varken yanınızda birebir size eşlik edip seans birlikte
yürütülür. Size aygıt takıp gidemez ya da yalnızca bekleyemez. Saniye saniye soru cevap
halinde yapılandırılmış biçimde tedavi protokolünü takip eder.
