Bir çok şahsa mucize üzere gelen acı anıları silmek bir çok kişinin istediği bir şeydir. Günümüzde farklı bir çok olay ya da ruhsal sıkıntıya bağlı olarak çeşitli nedenlerle mutsuz olan insanların EMDR prosedürüyle çeşitli rahatsızlıklarının tedavi edilmesi mümkün olmaktadır.
Travmatik olaylarla başa çıkmak için bir çok psikoterapi tekniği, farklı bir çok tedavi biçimi önermiştir. Bunlardan travma konusunda en tesirli olan terapi sistemi bilişsel davranışçı terapi sistemi olmuştur. Uzun yıllar boyunca Bilişsel davranışçı terapi ile acı anılar, endişeler ya da özgüven sorunu üzere birçok farklı travmanın uygunlaşması kelam konusu olmaktaydı. EMDR formülü, 1987 yılında ortaya çıkan bir psikoterapi metodudur. Travmaya maruz kalan bireylerin göz hareketlerinin rahatsız edici kanıların şiddetini azaltmak için kullanılmasıyla farklı bir terapi ekolü ön plana çıktı. Günümüzde acı anıları silmek ya da travma sonrası gerilim bozukluğu (TSSB) semptomlarını güzelleştirmek için en sık kullanılan ve aktifliği en yüksek olan psikoterapi yaklaşımları EMDR ve Bilişsel Davranışçı Terapidir. Bilişsel Davranışçı Terapi yaşanan makûs ve acı anıların düzelmesinde tesirli olmakla birlikte, EMDR çok daha süratli (bazen tek seansta) sonuç vermektedir.
EMDR Terapisinin açılımı; Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yine Sürece (Eye Movement Desensitization and Reprocessing ) olarak geçmektedir. Yaşadığımız tüm olaylar ve bu
olaylarla bağlı olan hisler ve bedensel duyumlar, beynimizin sağ ve sol loblarına kaydedilirler.
Ancak travmatik olarak kabul edilen acı yükü fazla ve ruhsal olarak çok zorlayıcı olan olaylarda (kaza, taciz, zelzele, atak, vefat vb) olayın duygusal yükü çok fazla ve ağır olduğundan beyin bu olayın yarattığı his ve bilgileri gerçek ve sistemli bir formda kaydedemez (işleyemez). Buna bağlı olarak şahıslar o yaşadıkları olayı anımsatan en küçük bir şey olduğunda (örneğin kaza yapan birinin tekrar otomobile binmesi) ya da bazen hiç bir tekikleyici olmasa da, bireyler yaşadıkları olayla ilgili manzaraları (flashback) ya da bedensel duyumları yine yaşar ve misal hisleri tekrar tekrar yaşamaya devam etmiş olurlar. Bireyde ortaya çıkan bu korku durumuna bağlı olarak kişi olayı tetikleyebileceğini düşündüğü durum ve ortamlardan kaçınmaya ya da tek başına o ortama girmemeye çalışır. Bu da kısır döngüye yol açarak sorunun ve şiddetinin büyümesine yol açar.
Yaşam içinde edindiğimiz tüm bilgi ve yaşantılar, hem mantıksal hem duygusal hem de bedensel bilgilerin harmanlanarak kaydedilmesiyle sonuçlanır. Adaptif bilgi sürece formülü olarak kullanılan EMDR teorisinde, fizyolojik temele sahip olan bir sistemle bilginin ulaşılabilir ve fonksiyonel hale gelmesi sağlanır. Yani kişinin geçmişte yaşadığı olumsuz bir olaya dair bilgi (anı), his ve bedensel duyumları yine gözden geçirilerek hafızaya kaydedilir. Öteki taraftan travmatik olayla alakalı ortaya çıkan bedensel duyumlar ve fizyolojik reaksiyonlarla olayın irtibatı kesilmiş olur. Yani öğrenmeyle ilgili anılar zihinde tekrar sistemli bir biçimde bağlanılarak bu tecrübedeki aksiliklerin giderilmesi sağlanmış olur.
Yani travmatik olaylarda ses, koku, tat, vücut, his ve niyetler olduğu üzere depolanır. Yine yaşandığında tıpkı acı ve olumsuz tesirler ortaya çıkarak kelam konusu kişinin olumsuz somatik reaksiyonlarının ortaya çıkmasına neden olur. Tıpkı bir müziğin ya da bir kokunun bizi alıp yıllar evvelki bir şeyi o anda ki tüm duyumlarla birlikte bize yine yaşatması üzere. Ancak bu anımsanan ve hissedilen şeyler olumsuz ve can yakıcıdır. Travmatik olayların tedavi edilmesi EMDR ile olduğu üzere Bilişsel davranışçı terapi ile de sağlanabilir. EMDR ve Bilişsel Davranışçı Terapi ortasında ki fark (her vakit olmamakla birlikte) genelde EMDR tekniğinin daha süratli sonuç vermesidir.
EMDR Terapisi Ne İşe Fayda?
EMDR, izole kalmış ve sağlıklı bir formda hafızaya kaydedilememiş anıların yine işlenmesini sağlar. Kişinin duruma bakış açısı değişir ve olumlu hislerle sorunun tahlil sürecini kısaltır. Adaptif/uyum sağlayıcı biçimde depolanan hislerin denetimi daha kolay sağlanabilir.
Kayıplar, taciz, tecavüz, doğal afet, şiddete maruz kalmak, olumsuz bir uçuş tecrübesi, fobiler üzere birçok farklı travmatik, acı yaşantı sağlıklı işlenmemiş/kaydedilmemiş anılar olarak hafızada yer edinir. Bunun sonucunda travmayı anımsatan uyaranlar ortaya çıktıında kişinin geçmiş travmaları tetiklenir, bu da kişinin telaş, endişe, tasa üzere semptomları ve bunlara bağlı bendensel duyumlarının yaşanmasına yol açar. EMDR bu yaşantıları tekrar düzenleyerek sağlıklı bir biçimde kaydedilmesini sağlar.
EMDR terapisinde maksat da bu yaşantıları yine işleyerek belleğe kaydetmek, bu mevzuyla ilgili travmaları gidermek için duyarsızlaşma sürecine girerek hastanın şuurlu olarak bu durumdan kurtulmasını sağlamaktır. EMDR uygulaması sonrası kişi geçmişte yaşadığı olayı ya hatırlamaz ya da hatırlasa bile olayla ilgili olumsuz birşey hissetmez. Olumsuz anılar ya silinmiş olurlar ya da hatrlansa bile kolay ve olağan bir hatıra üzere rahatsızlık vermeden anımsanırlar.
EMDR ile ilgili yanlış bilinen bir noktada her ruhsal sorunun tahlilinin EMDR ile mümkün olduğunu kanısıdır. EMDR psikoloji ve psikoterapide kullanılan yüzlerce terapi sisteminden biridir. Ama her sorunun EMDR ile çözülmesini beklemek gerçekçi değildir. Kimi danışanlar İzmir EMDR terapisi gereksinimi ile sırf EMDR uygulanması için başvurabilmektedir. Kimi durumlarda danışanlara yalnızca EMDR uygulamak kâfi gelirken bir çok vakit EMDR psikoterapi sürecinde kullanılan ek ve değerli bir teknik olarak karşımıza çıkar. Bu nedenle İzmir’ de EMDR uygulayan psikolog arayışındansa, EMDR eğitimi almış tercihende Uzman Psikolog olan birinden destek almak daha sağlıklı olacaktır.
EMDR Terapisi Hangi Hastalıklarla Kullanılır?
EMDR terapisi hangi hastalıklarda kullanılır merak edenler, EMDR bipolar ve panik bozukluk üzere birçok farklı ruhsal sorunda kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra EMDR genelde;
Yeme bozuklukları,
Yas,
Özgüven sorunları,
Öfke ve gerilim sıkıntıları,
Çoklu travmalar,
Travmaya bağlı ruhsal sıkıntılar,
Aldatma, terk edilme,
Kaygı bozuklukları,
OKB,
Sınav derdi,
Cinsel meseleler,
Fobiler ve dehşetler üzere sıkıntılarda kullanılmaktadır.
Taciz ve cinsel istismar üzere durumlarda da uygulanan EMDR terapisinde çift taraflı ikazım yolları kullanılarak hem içsel süreçler hem de bedensel tesirlerin gözlenmesi kelam konusu olmaktadır.
EMDR formülünün uygulanabilmesi için kişinin olumsuz ya da travmatik birşey yaşamış olması gerekmemektedir. Şimdi yaşanmamış fakat yaşanmasından korkulan, kaygılanılan durumlarda da EMDR tekniği işe yaramaktadır. Örneğin şimdi üniversite imtihanına girmemiş olan birinin imtihana dair yaşadığı telaşlarla ilgili olarak da EMDR tekniği kullanılabilir.
EMDR Terapisi Nasıl Uygulanır?
Geçmiş- Artık – Gelecek olmak üzere üç vakit dilimine yönelik olarak 8 basamaklı (bu etapların hepsi bir seans sırasında gerçekleştirilir) tedavi, anıların yine işlenerek duyarsızlaşmanın sağlanması, mevcut semptomların tedavi edilmesi ve yerleştirme / sonuç basamağı halinde olan EMDR evreleri gerektiğinde ana uygulamaya bağlı kalmak kaydıyla, bireye nazaran farklı hallerde de uygulanabilir.
EMDR uygulaması sırasında özel bir şey yapılmasına gerek yoktur, hatta birçok vakit danışanın konuşmasına bile çok az ölçüde gereksinim duyulur.
EMDR Terapisi Kaç Seans Sürer?
8 basamaktan oluşan tedavinin hastanın yaşadığı olay, olayın şiddeti ve kişinin ruhsal dayanıklılığına bağlı olarak 1-3 seans ortasında değişmektedir. EMDR kısa periyodik terapiler kümesinde yer almaktadır. Danışanın gereksinimine ve yaşadığı olayın şiddetine nazaran değişen seans aralıkları, uzmanın ve hastanın insiyatifinde kıymetlendirilir.
EMDR Terapisi ile Hipnoz Prosedürünün Benzerlikleri ve Farklılıkları Nelerdir?
Hipnozdan farklı bir tedavi tekniği olan EMDR, kişinin trans haline geçmesine gerek kalmadan uygulanan bir metottur. Danışanın şuurlu olduğu sırada yapılan EMDR, hipnozdan telkine muhtaçlık duyulmaması, kişinin büsbütün şuurlu halde olması, uyanık olması ve yönlendirmesiz olması taraflarıyla farklıdır.
Hipnozda hastanın transa geçmesi ve sonrasında da bilinçaltından anılarıyla yüzleşmesi kelam konusu olmaktadır. EMDR terapisi kelam konusu olduğunda ise, hasta şuurlu olarak anılarla yüzleşir ve kendisinin hiç bir şey yapmasına gerek kalmaksızın yaşadığı olumsuz olaya karşı duyarsızlaşır. Göz hareketlerinin kıymet kazandığı EMDR için, kişinin içsel sürecinin dışarıya yansıması kelam konusu olmaktadır. Münasebetiyle ikisi birbirinden farklıdır.
EMDR Protokolü Nedir? Evreleri Nelerdir?
EMDR protokolü farklı 8 basamaktan oluşur. Danışanın geçmişi, yaşadığı semptomları ve acı anıları belirlenerek tedavinin ne halde uygulanacağı belirlenir. Daha sonra hazırlık basamağına geçilir ve işlemlemeye hazırlık başlar. Kıymetlendirme kademesinde gaye anı tespit edilerek, bugünkü hisler ve inançlar ortaya çıkartılır. Duyarsızlaşma etabında ise anıyı temsil eden resme odaklanılarak negatif inancın ortadan kalkması sağlanırken başka taraftan olumlu bir niyete sahip olması amaçlanır. Sonrasında aşağıdaki uygulamalara geçilir;
Yerleştirme,
Beden tarama,
Kapanış,
Yeniden kıymetlendirme.
Böylece geçmiş-bugün- gelecek temizlenerek kurtarılmış olur. Danışan bakış açısının gelişmesi ve çalışmaların anlaşılması için travmalarla başa çıkabilmeyi öğrenmiş olur. EMDR yararları uzun devirde incelendiğinde, hastaların olumlu geri dönüşler yapması çok yaygın bir sonuçtur.
Tedavide hastanın travmaların canlanması ve olayın daima hatırlanması sonucunda olumsuz hislerin kısa bir müddetliğine tetiklenmesi kelam konusu olmaktadır. Kısa ve uzun periyodik yüzleşmelerle anıya dönmek ve anının canlılığını yitirmesi konusunda çalışılan terapide, danışanın içsel dünyasını şuurlu olarak ele alması sağlanmış olur.
EMDR Terapisi Öncesi ve Sonrasında Neler Yapılması Gerekir?
Tedavi öncesi bir ön hazırlık evresi yoktur. Lakin danışanın istekli olması ve tedavi için gerekli olan süreçte uygulamaların meselesiz biçimde yapılması büyük ehemmiyet taşımaktadır. Bu nedenle İzmir EMDR uygulaması arayışında olan danışanların, bir kaç seans için vakit ayırmaları sağlıklı bir EMDR protokolü uygulanabilmesi için gereklidir.
EMDR Tedavisinin Yararları ve Ziyanları Nelerdir? Yan Tesirleri Var Mıdır?
EMDR yan tesirleri diyebileceğimiz pek de birşey yoktur. Nadiren, danışanların hatırlamak istemedikleri anılarının yine hatırlanması, o an için kısa bir müddetliğine biraz rahatsızlık verse de EMDR uygulamasına geçildiği anda kişi süratli bir biçimde rahatlamaya başlamaktadır.
EMDR Terapisi TSSB Tedavisinde Tesirli Midir?
En çok travma sonrası gerilim bozukluğu konusunda araştırma yapılan EMDR terapisi tekniğinin faal sonuçlara yol açtığına dair bir çok bilimsel araştırma mevcuttur. 2018 yılı itibariyle 2 milyon kişinin EMDR yolundan yarar sağladığı bildirilmektedir. Bilişsel Davranışçı Terapi ve EMDR uygulamasının birleştirildiği psikoterapi uygulamalarında çok daha faal sonuçlar alındığına dair bir çok bilimsel çalışma mevcuttur.
EMDR Terapisi ile Acı Anıları Silmek Mümkün Mü?
EMDR konusunda merak edilenlerin başında EMDR terapisi ile acı anıları silmek mümkün mü sorusu gelir. Bir mucize beklenmezken, travmaların tesirinin azalması ve kişinin sağlıklı olması açısından tedavinin başarılı sonuçlar verdiği bilinmektedir. Birtakım durumlarda kısa müddetli meşakkatlerin artması yaşanırken, genel manada sonuç mutlu edicidir. EMDR için ‘’ışık suratında tedavi’’ tanımlamasıda sıklıkla yapılan bir benzetmedir.
EMDR Terapisi Kalıcı Bir Prosedür Midir?
Tedavi yapılan bireylerde 3 ila 5 yıl ortasında değişen müddetlerde mevcut durum incelemeleri yapılmıştır. İnceleme sonrası terapiden yarar gördükleri ortaya çıkmıştır. Kalıcılık hem danışanın hem de terapistin uğraşıyla ortaya çıkacak bir sonuçtur. Bu yüzden danışanın kararı ve hayatını yaşama hali, sonuç açısından kıymetlidir. EMDR terapisinden yararlanmak isteyen bireylerin başvuracakları uzman psikoloğun EMDR eğitimi almış olmasına dikkat etmeleri gerekir. Şimdilik EMDR üniversitelerde öğretilen bir yol olmadığından, klinik alanda çalışan psikoloğun ek olarak EMDR eğitimi almış olması gerekmektedir.
